پشت پرده دیدار غافلگیرکننده السودانی و الشرع
دیدار غیرمنتظره نخست‌وزیر عراق، با رئیس دولت انتقالی سوریه در دوحه، بدون اعلام رسمی، موجی از گمانه‌زنی‌های سیاسی را در بغداد و فراتر از آن برانگیخت؛ دیداری که بسیاری آن را سرآغازی برای تغییر موازنه قدرت و بازتعریف نقش عراق در معادلات منطقه‌ای می‌دانند.
میدل ایست نیوز: در پی تحولات منطقه‌ای سریع، محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق در دوحه، پایتخت قطر با احمد الشرع، رئیس دوره انتقالی سوریه دیدار کرد.
به گزارش العالم الجدید، عراق به طور رسمی اشاره‌ای به این دیدار نکرد و روند دیدار نیز با پنهان کاری آشکاری همراه بود؛ این امر پرسش‌های زیادی را درباره روند این دیدار و ابعاد سیاسی احتمالی آن به وجود آورد.
این دیدار بدون هیچ زمینه‌سازی سیاسی یا اعلام رسمی از سوی دولت عراق، موجب تعجب حتی در محافل نزدیک به چارچوب هماهنگی نیروهای سیاسی شیعه عراق، شد. اخباری وجود دارد مبنی بر اینکه جزئیات این دیدار متعمدا از برخی جریان‌های تاثیرگذار پنهان شده است؛ این مسأله برداشت‌ها را تقویت کرد که این دیدار صرفا یک دیدار تشریفاتی نبوده بلکه حرکتی حساب شده و خارج از چارچوب‌های معمول بوده است.
در همین راستا، عائد الهلالی، تحلیلگر مسائل سیاسی نزدیک به السودانی گفت که محرمانه و سری بودن این دیدار به نظر نمی‌رسد اتفاقی بوده باشد بلکه نشان دهنده حساسیت بالای محتوای گفت‌وگوها است، چه این مباحث مربوط به پرونده‌های باز استقرار برخی نیرو‌ها باشد یا درباره تفاهمات امنیتی که امکان بررسی آن‌ها از مجاری رسمی بدون ایجاد تنش داخلی وجود ندارد.
الهلالی افزود که محافظه کاری السودانی درخصوص اعلام جزئیات این دیدار ممکن است به عنوان تلاشی برای خریدن زمان یا مهار واکنش‌ها درون خانه سیاسی عراق تعبیر شود و شاید هم او در انتظار پختگی نتایج این ارتباط است تا آن را در چارچوبی سیاسی تر، گسترده‌تر و با قابلیت پذیرش بیشتر مطرح کند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی توضیح داد که این دیدار گذرا نبوده بلکه نشانه‌ای از تغییر و تحول در رویکرد مدیریت روابط میان مراکز قدرت در عراق است و شاید آغازی برای مرحله‌ای جدید برای مدیریت پرونده‌های بزرگ با رویکردی واقع گرایانه‌تر و گشوده‌تر اداره شوند اما در عین حال با احتیاط و ارزیابی دقیق نسبت به حساسیت‌های مرحله پیش رو همراه خواهد بود.
پنجشنبه اعلام شد که السودانی و الشرع در قطر دیدار کردند، این دیدار روز سه شنبه برگزار شده بود، عراق رسما این دیدار را اعلام نکرد اما منابع دولتی به آن اشاره کردند اما ریاست جمهوری سوریه، بیانیه‌ای درباره این دیدار منتشر کرد.
بنا به گفته منابع، السودانی تاکید کرد که عراق از نزدیک تحولات کنونی در سوریه و حضور نظامی رژیم غاصب در اراضی سوریه را دنبال می‌کند.
وی مجددا بر موضع ثبات و اصولی عراق مبنی بر برپایی فرآیند سیاسی فراگیر و حمایت از طیف‌ها و تنوع اجتماعی، دینی و ملی در سوریه و حفاظت از مقدسات و عبادتگاه‌های همه ساکنان سوریه و احترام به حقوق بشر به خصوص پس از حوادث رخ داده با علوی‌ها در سوریه تاکید کرد.
این دیدار را نمی‌توان جدا از صحنه منطقه که در حال دگرگونی و تغییر است، دانست؛ جایی که نشانه‌هایی از نزدیکی عربستان و ایران نمایان شده و گفت وگوهای غیر مستقیم واشنگتن و تهران نیز در جریان است.
همزمان با این دیدار، اسنادی منتشر شد که نشان می‌داد احمد الشرع از ۱۴ مه ۲۰۰۵ در عراق براساس حکم شورای عالی قضایی با نام جعلی امجد مظفر حسین النعیمی در اداره اصلاح و تربیت زندان تاجی بازداشت بوده است.
العالم الجدید پیشتر طی ماه گذشته فاش کرد که السودانی، هسته بحرانی برای تعامل با دمشق و مدیریت پرونده روابط با آن شامل شخصیت‌های سیاسی و دولتی دارای روابط خوب با ترکیه تشکیل داده است. در این هسته ثابت العباسی، وزیر دفاع، خمیس الخنجر، رئیس ائتلاف السیاده، فؤاد حسین، وزیر خارجه عراق، حمید الشرطی، رئیس دستگاه اطلاعات عراق و یاسین الحجیمی، کاردار سفارت عراق در دمشق حضور دارند.
از طرفی دیگر رافد العطوانی، تحلیلگر مسائل سیاسی گفت که السودانی نتوانست به طور کامل نظر چارچوب هماهنگی را در این پرونده لحاظ کند و تصمیم خود را بیشتر در بعد رسمی و نه حزبی اتخاذ کند. این در حالی است که برخی جریان‌ها درون چارچوب هماهنگی خواهان برقراری روابط با الشرع هستند و در مقابل برخی جریان‌ها با گرایش ایدئولوژیک کاملاً با این امر مخالفند.
وی گفت که این اختلافات داخلی موجب شد سفر به قطر محرمانه باشد اما فاش شدن تصاویر این دیدار، السودانی را به شدت در تنگنا قرار داد و شایسته بود برای بررسی اقدام آتی به چارچوب هماهنگی مراجعه کند.
العطوانی اشاره کرد که عدم استقبال از الشرع در این برهه زمانی ممکن است هزینه‌های سنگینی برای دولت السودانی در پی داشته باشد.
او بیان کرد که تعهداتی از السودانی خواسته شده است که شامل حفظ امنیت احمد الشرع در صورت ورود به عراق و آرام‌سازی افکار عمومی و همچنین مطالبات اقتصادی است. از مهم‌ترین این مطالبات، ازسرگیری جریان انرژی و گشایش تبادلات تجاری میان عراق و سوریه به علاوه اختصاص ۴۰۰ هزار بشکه نفت یارانه‌ای برای دولت الشرع مشابه آنچه برای اردن انجام می‌شود است؛ امری که در چارچوب شروط برخی کشورهای عضو شورای همکاری مطرح شده است.
السودانی روز چهارشنبه در جریان همایش بین‌المللی سلیمانیه گفت که از الشرع رسماً برای حضور در اجلاس سران اتحادیه عرب در بغداد دعوت کرده است.
ماه گذشته نیز اسعد الشیبانی، وزیر خارجه سوریه به بغداد سفر و با سران سه‌گانه از جمله السودانی دیدار کرد.
حمزه مصطفی، نویسنده و روزنامه نگار نیز دیدار السودانی و الشرع را امری غافلگیر کننده یا عجیب و غریب ندانست و گفت که دیدار‌های این چنینی در ابتدا غیرعلنی اما در چارچوب فعالیت دیپلماتیک و الزامات منافع ملی عادی است.
وی گفت که عراق بسیار بر روی این اجلاس حساب باز می‌کند، نه فقط برای اینکه در بغداد برگزار می‌شود بلکه به دلیل شرایط سخت منطقه که نیازمند آمادگی سطح بالا است.
مصطفی افزود که ملاحظاتی درون محافل سیاسی عراق نسبت به احمد الشرع وجود دارد اما حکومت عراق با این مسأله به صورت حرفه‌ای و واضح تعامل کرده است.
وی بیان کرد که السودانی به دعوت امیر قطر برای تفاهم با سوریه اقدام کرده است؛ اقدامی که در نهایت به حضور الشرع در این دیدار انجامید و همچنین دعوتی رسمی از وی برای شرکت در نشست سران اتحادیه عرب به عمل آمد.
این روزنامه نگار اشاره کرد که چنین مواضعی باید در چارچوبی دموکراتیک درک شوند، چرا که وجود دیدگاه‌های متفاوت، امری طبیعی است. همچنین، پارلمان عراق این حق کامل را دارد که هر مقام مسئولی را درباره جزئیات این دیدار مورد سؤال قرار دهد، امری که شفافیت و وضوح را در برابر افکار عمومی تقویت می‌کند.
