پایگاه‌های امریکا از بازدارندگی تا تهدید علیه امنیت منطقه
با تشدید تنش‌ها در خاورمیانه پس از حمله امریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران و پاسخ موشکی تهران به پایگاه العدید قطر، نقش و دامنه حضور نظامی ایالات متحده در منطقه زیر ذره‌بین قرار گرفته است. این گزارش، در پرتو تحولات جدید و واکنش ایران، به بررسی تهدیدات و پیامدهای ممکن پرداخته و موقعیت پایگاه‌های مهم امریکا را تحلیل می‌کند.
میدل ایست نیوز: با گذشت 10 روز از تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران و آغاز جنگ میان ایران و اسرائیل، امریکا با حمله‌ای گسترده و دقیق ادعا کرد تاسیسات کلیدی غنی‌سازی اورانیوم ایران (از جمله نطنز، فردو و اصفهان) را «کاملاً نابود» کرده است. دونالد ترامپ تهران را «قلدر خاورمیانه» خواند و تهدید کرد در صورت ادامه عدم پذیرش صلح، «فاجعه‌ای بسیار بدتر» در انتظار خواهد بود.
در سوی دیگر، ایران با حمله موشکی هدفمند به پایگاه امریکایی العدید در قطر واکنشی متناسب نشان داد، پیامی روشن به امریکا و هم‌پیمانان منطقه‌ای خود. این اقدامات، پرسش‌هایی جدی در مورد آینده حضور نظامی امریکا و بی‌ثباتی در منطقه مطرح کرده است.
حضور امریکا خطر بالقوه برای کشورهای شورای همکاری
پایگاه‌های نظامی ایالات متحده در کشورهای عضو شورای همکاری، نماد شراکت راهبردی میان واشنگتن و این کشورها است؛ از قطر و کویت تا بحرین، امارات، عمان و عربستان. حضور نزدیک به ۳۰ هزار پرسنل نظامی، بمب‌افکن‌های استراتژیک، انبارهای سلاح و ناوگان پنجم در بحرین تا پایگاه العدید با حدود ۱۳ هزار نیرو، نشان‌دهنده ظرفیت بالای امریکا برای عمل‌کردن سریع در منطقه است.
اما این حضور، در شرایطی که ایران تهدید به هدف‌قرارگرفتن تأسیسات امریکا کرده، به‌عنوان یک «عامل بالقوه بحران‌زاست». ایران بارها هشدار داده که هرگونه استفاده از این پایگاه‌ها علیه اراضی‌اش، ممکن است با واکنش معنادار و نقطه‌زن مواجه شود.
جزئیات پایگاه‌های کلیدی امریکا در منطقه
قطر: پایگاه العدید و السیلیعه؛ العدید بزرگ‌ترین پایگاه هوایی و انبار تسلیحاتی امریکا در منطقه با بیش از ۱۳ هزار نیرو است
کویت: حدود ۱۳ هزار سرباز در پایگاه‌های عریفجان، علی‌السالم، الدوحه و بیورینگ مستقر هستند.
امارات: در سه پایگاه الظفره، بندر جبل‌علی و الفجیره حدود ۵ هزار سرباز امریکایی حضور دارند.
بحرین: امریکا با نزدیک به 9 هزار نیرو در پایگاه دریایی الجفیر که مقر فرماندهی مرکزی نیروهای دریایی و ناوگان پنجم است، پایگاه هوایی شیخ عیسی و پایگاه هوایی المحرق که بخشی از فرودگاه بین‌المللی بحرین است، حضور دارد..
عربستان: حدود ۲۷۰۰ نیرو در پایگاه الاسکان و پایگاه هوایی امیرسلطان مستقر هستند.
عمان: مجوز حضور برای حدود ۶۰۰ نظامی امریکا در پایگاه‌های مصیره، المسننه و ثمریت وجود دارد.
چرا ایران العدید را هدف قرار داد؟
ایران با هدف جلوگیری از استفاده مستقیم امریکا در حملات به خاکش، پایگاه العدید را هدف حمله موشکی قرار داد. این نشان‌دهنده تغییر راهبردی ایران از کنار دیپلماسی راهبردی به اقدام عملی بازدارنده است.
از سوی دیگر، هشدارهای ایران درباره سایر پایگاه‌های امریکا بر هشدار جهانی درباره خطر گسترش بحران دامن زده است؛ بحرانی که امنیت انرژی، اقتصاد جهانی و ثبات سیاسی منطقه را در معرض تهدید قرار می‌دهد.
یازده روز پس از ورود به دومین دهه تنش کنونی، حمله به العدید قطر نشان می‌دهد ایران خواهان منتقل‌کردن پیام خود به امریکا و هم‌پیمانان منطقه‌ای است: «هرگونه تجاوزعلیه ایران، بی‌پاسخ نخواهد ماند.»
در این شرایط، حضور گسترده امریکا در منطقه نه‌تنها ستون ثبات نیست، بلکه می‌تواند به «عامل بی‌ثباتی ژئوپلتیک» تبدیل شود؛ عاملی که بدون راهکار سیاسی و تعدیل درونی، احتمال وقوع جنگ گسترده و آسیب فرامنطقه‌ای را بالا برده است.
