میدل ایست نیوز: محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق در مصاحبه با روزنامه «الشرق الاوسط»، درخصوص موازنه‌های جدید در منطقه توضیح داد: پس از رویدادهای ۷ اکتبر و آنچه در ادامه در قالب تجاوز به لبنان رخ داد، تغییراتی که در سوریه به‌وجود آمد، و سپس تجاوز به ایران، این گمانه‌زنی‌ها درباره آینده منطقه در سایه این تحولات که همچنان ادامه دارند، برجسته شده است. تجاوز به غزه و لبنان همچنان ادامه دارد، صحبت درباره ساماندهی وضعیت غزه در جریان است، همچنین نفوذ اسرائیل به سوریه ادامه دارد. ما همچنین درباره آتش‌بس میان اسرائیل و ایران صحبت می‌کنیم، بنابراین با یک مسیر سیاسی ثابت برای شکل‌دهی به منطقه، توازن‌ها و روابط آن روبرو نیستیم.
به گزارش الشرق الاوسط، وی درباره واکنش خود پس از آغاز حملات رژیم صهیونیستی به ایران بیان کرد: همه انتظار داشتند که تنش تشدید شود و جنگ و حملات متقابل در راه باشد. این برداشت در تمامی کشورهای منطقه وجود داشت و عراق نیز بخشی از منطقه است. پس از آغاز تجاوز اسرائیل به ایران که نقض حریم هوایی عراق را نیز در برداشت، این رویداد مهم عراق را درگیر این جنگ و تجاوز به یک کشور همسایه می‌کرد و این خلاف قانون اساسی و اصول سیاسی ماست که به هیچ طرف یا کشوری اجازه نمی‌دهد از حریم هوایی یا خاک عراق به‌عنوان پایگاه تجاوز به دیگران استفاده کند.
السودانی در ادامه افزود: ما باید مخالفت خود را در سطح دیپلماتیک بین‌المللی اثبات می‌کردیم، بنابراین شکایتی به شورای امنیت سازمان ملل ارائه دادیم، و تماس‌هایی برای حمایت از این موضع نسبت به این نقض صورت گرفت. همچنین تجاوز به یک کشور همسایه را، تحت عنوان جنگ پیشگیرانه یا اقدامی پیش‌دستانه، محکوم کردیم، در حالی که این یک تجاوز آشکار به کشوری با حاکمیت مستقل و عضو سازمان ملل بود.
وی تصریح کرد: مهم‌ترین بخش این ماجرا آن بود که چگونه امنیت داخلی، موضع‌گیری سیاسی و موضع ملی خود را نسبت به این بحران حفظ کنیم. و الحمدلله در این زمینه موفق شدیم؛ با تبلور یک موضع ملی یکپارچه که تجاوز و نقض حاکمیت و حریم هوایی عراق را رد می‌کند و از مواضع دولت برای حفظ منافع عراق و مردم عراق حمایت می‌کند، و عراق را از لغزیدن به سوی این جنگ دور نگه می‌دارد. این موضع‌گیری در سطح داخلی بسیار مهم بود.
السودانی در پاسخ به این سوال که «آیا ایالات متحده در این زمینه به شما کمک کرد؟»، گفت: ایالات متحده بر آن بود که عراق از این درگیری دور بماند؛ از همین رو ارتباطات مستمری با ما داشت، به‌ویژه در خصوص مسئله‌ی نقض حریم هوایی و لزوم ایفای نقش از سوی امریکا، چرا که ایالات متحده بخشی از ائتلاف بین‌المللی با عراق برای مقابله با تروریسم است. در طول ده سال گذشته، انتظار می‌رفت که از سامانه‌ی پدافند هوایی ما حمایت شود تا بتوانیم از حریم هوایی کشورمان در برابر هرگونه نقض محافظت کنیم.
ایران هیچ درخواستی از عراق نداشت
نخست وزیر عراق در پاسخ به این سوال که «ایران در جریان جنگ، چه چیزی از عراق خواست؟» گفت: هیچ درخواستی مطرح نشد. بلکه این عراق بود که ابتکار عمل را در دست گرفت تا موضع خود و خطرات این وضعیت را روشن کند و پیام‌ها را میان طرف‌های مختلف برای توقف این جنگ و بازگشت به مذاکرات منتقل کند. ما ارتباطات مستمری با ریاست جمهوری و تمام کانال‌های مرتبط در ایران داشتیم. این روندی پیوسته بود. مذاکراتی در حال پیگیری بود که قرار بود روز یک‌شنبه برگزار شود، اما حمله صبح جمعه رخ داد.
وی افزود: رویکرد عراق این بود که طرف‌ها را به سوی بازگشت به میز مذاکره و توقف جنگ سوق دهد. دیدگاه ایران این بود که چگونه می‌توان به مذاکرات بازگشت در حالی که تجاوز همچنان ادامه دارد؟ گفت‌وگوها و تماس‌های ما با کشورهای منطقه و ایالات متحده بر این محور متمرکز بود که ایران آماده است پای میز مذاکره بنشیند به شرط توقف تجاوز. این موضع مثبت ایران در ساعات اولیه آغاز تجاوز بود.
او در پاسخ به این پرسش که «آیا مدیریت روابط با گروه‌های عراقی متحد با ایران در داخل کشور دشوار بود؟» گفت: قطعا، این امر نیازمند تلاش زیادی بود. شما به نکته مهمی اشاره کردید: در دو سال گذشته، منطقه برای نخستین بار در تاریخ خود شاهد رویدادهای داغی بوده است، در حالی که عراق در وضعیت پایداری قرار دارد. این در حالی‌ست که پیش‌تر، در دوران دولت قبلی، منطقه آرام بود و عراق درگیر تنش‌های داخلی و حملات مختلف.
وی افزود: ما با یک واقعیت، یک مسیر و یک روش مدیریتی روبرو بودیم که در مهار واکنش‌ها و هدایت آن‌ها به سوی مواضع سیاسی متعادل و به دور از هیجانات نقش داشت. ما اجازه ندادیم این هیجانات به اقداماتی تبدیل شوند که بر دولت، امنیت و ثبات کشور تأثیر بگذارند. این نتیجه‌ی یک تلاش سیاسی و همچنین امنیتی برای حفظ این موضع‌گیری بود.
السودانی در این مصاحبه درباره این مساله که آیا از وقوع دور جدیدی از تنش میان ایران و رژیم صهیونیستی بیم دارد، توضیح داد: بله؛ چون همه می‌دانند که نتانیاهو به هیچ آتش‌بسی، نه در غزه و نه در لبنان، پایبند نبوده است. طبیعی است که ممکن است به تجاوزات بیشتری علیه ایران دست بزند. سیاست، روش و راهبرد او حفظ منطقه در وضعیت جنگی دائمی است تا موقعیت سیاسی خود را تثبیت کند.
وی در پاسخ به این سوال که «آیا نگران آن بودید که نظام در ایران دچار آشفتگی شود و جنگ طولانی گردد، و آیا اقداماتی برای سازگاری با یک درگیری بلندمدت یا بی‌ثباتی در ایران انجام دادید؟» گفت: ایران کشوری مهم در منطقه است. و هر کس بخواهد با جنگ ۱۲ روزه به دنبال سرنگونی نظام باشد، قطعا تبعات آن شامل کل منطقه خواهد شد. طبیعی است که نسبت به ثبات منطقه و ثبات هر کشور همسایه‌ای نگران باشیم. نمی‌توان آتشی را در کشور همسایه ببینی و بی‌تفاوت بنشینی و انتظار نداشته باشی که آن آتش به تو برسد. این روش ما با همه کشورهاست، چه ایران باشد و چه دیگر کشورهای همجوار.
السودانی اظهار داشت: آنچه در این مرحله بدان باور داریم این است که باید در جهت ثبات، امنیت، صلح و تفاهم حرکت کنیم. نگرانی ما این بود که این پیامدها بر ثبات منطقه اثر بگذارد. اما در سطح داخلی، ما به توانایی‌هایمان و درک و آگاهی نیروهای سیاسی و مردم عراق برای اهمیت حفظ امنیت داخلی و ثبات نظام سیاسی در میان این رویدادها و تحولات اطمینان داشتیم.
روابط با سوریه عادی و طبیعی است
نخست وزیر عراق در پاسخ به این پرسش که «چرا روابط با سوریه تاکنون کاملا عادی به نظر نمی‌رسد؟»، بیان کرد: برعکس، من روابط را طبیعی و در مسیر درست خود می‌دانم. از همان روز اول، موضع عراق در احترام به انتخاب‌های مردم سوریه و آنچه به‌عنوان تغییر رخ داد، کاملا روشن بود. در مدت کوتاهی ارتباطات رسمی آغاز شد، هیئتی را اعزام کردیم، تماس‌ها و دیدارهای متقابل آغاز شد، دیدار دوحه برگزار شد، و این ارتباطات تاکنون نسبت به رویدادهای مختلف ادامه دارد. ما همچنین نگرانی‌های خود را به‌طور شفاف بیان کرده‌ایم.
السودانی درخصوص این مساله که «آیا از همکاری سوریه در زمینه هماهنگی امنیتی رضایت دارید؟»، گفت: بله، در این سطح، رضایت دو جانبه‌ای میان دو کشور نسبت به سطح تبادل اطلاعات و هماهنگی امنیتی وجود دارد؛ به گونه‌ای که برای تأمین امنیت عراق و سوریه کافی است. به‌ویژه با توجه به فعالیت چشمگیر گروه داعش، که اخیرا فعال‌تر شده و تعداد زیادی از سلاح‌های ارتش سوریه را به دست آورده است و در تلاش برای انجام عملیات‌هایی است که آخرین آن، عملیات تروریستی در یکی از کلیساهای دمشق بود. بنابراین، ما منافع مشترکی برای افزایش هرچه بیشتر هماهنگی امنیتی داریم.
نخست وزیر عراق درخصوص اینکه آیا ترجیح می‌داد سوریه همچنان تحت کنترل بشار اسد باشد، گفت: این نظر من نیست بلکه نظر ملت سوریه، ملت سوریه است که تصمیم می‌گیرد نظام مناسب برای حکومت سوریه چیست.
السودانی درباره امکان سفر قریب الوقوع احمد الشرع، رئیس دوره انتقالی سوریه به بغداد یا دیدار با او در دمشق گفت: این مساله تابع شرایط است.
اسد در خودداری از دیدار با اردوغان اشتباه کرد
وی درباره این پرسش که «آیا به نظر شما اسد با خودداری از دیدار با اردوغان مرتکب اشتباه شد؟»، توضیح داد: به‌نظر من، بله، این یک اشتباه بود. و این فقط تلاشی از سوی عراق نبود. بر اساس آنچه از رهبران کشورهای برادر در منطقه شنیدم، همگی در این مسیر تلاش کردند تا دیداری میان آن‌ها و نوعی تنش‌زدایی در سطح مناطق مرزی که دچار ناآرامی بودند، صورت گیرد. از نظر ما، این یک اشتباه بود. این دیدار می‌توانست به کاهش تنش و ایجاد فضای آشتی با تمامی گروه‌های موجود در داخل سوریه کمک کند، به‌جای تداوم وضعیت آشوب و درگیری که به نفع هیچ طرفی نبوده است.
وی در پاسخ به این سوال که «رئیس‌جمهور آمریکا به نظریه «معامله» علاقه‌مند است. آیا می‌توان تصور کرد که در مرحله آینده، معامله‌ای میان امریکا و ایران شکل بگیرد؟» گفت: قابل انتظار است. رئیس‌جمهور امریکا در مهار جنگ اخیر نقش ابتکاری ایفا کرد. و عراق از این رویکرد حمایت کرد، و این ابتکار باعث دستیابی به این آتش‌بس و توقف این جنگ ویرانگر شد. امیدواریم این نقش ادامه پیدا کند، به‌ویژه از طریق مذاکرات دوجانبه درباره‌ی پرونده هسته‌ای، که منجر به این معامله یا توافقی شود که پایه‌گذار ثبات در منطقه‌ی مهمی چون خاورمیانه باشد.
ایران تمایل جدی برای توافق با امریکا دارد
السودانی در پاسخ به این پرسش که «آیا از صحبت با مسئولان ایرانی به این نتیجه رسیدید که ایران تمایل واقعی برای رسیدن به توافق با آمریکا دارد؟» بیان کرد: بله، برداشت ما از طریق مجموعه تماس‌ها و دیدارها این است که تمایل جدی از سوی دولت ایران برای دستیابی به توافقی که منافع آن را تضمین کند و همچنین نگرانی‌های جامعه جهانی را در نظر بگیرد، وجود دارد. چرا که در ایران تصمیمی در سطح دینی یا رسمی برای دستیابی به سلاح هسته‌ای که دغدغه اصلی جهان است، وجود ندارد. بنابراین راه برای رسیدن به تفاهمی که این پرونده را که عامل اصلی تنش و تشدید در منطقه بوده است پایان دهد، هموار است.
رابطه ما با ایران یک شراکت راهبردی است
نخست وزیر عراق تاکید کرد: رابطه ما با جمهوری اسلامی ایران یک رابطه شراکت راهبردی است که بر مشترکات دینی، فرهنگی، اجتماعی و منافع متقابل استوار است. همچنین ایران در مقاطع مختلف، چه در دوران نظام دیکتاتوری و چه در دوران مبارزه با تروریسم و فرآیند سیاسی، در کنار عراق و مردم عراق ایستاده است. اما قطعا ما بر این مساله پافشاری داریم که این رابطه باید در چارچوبی سالم باشد که منافع مشترک را تأمین کند و از دخالت در امور داخلی جلوگیری کند. عراق دارای استقلال و تصمیم ملی خود است که بر اساس منافع مردم و اولویت‌های آن شکل می‌گیرد.
السودانی تاکید کرد: اداره امور عراق از سوی ایران وجود ندارد حتی یک بخش هم نه. حتی این واژه نیز پذیرفته‌شده نیست و در فرهنگ واژگان ما جایی ندارد.
نخست وزیر عراق در پاسخ به این پرسش «آیا ایران در موضوع انحصار سلاح در دست دولت به شما کمک می‌کند؟»، گفت: این موضوع کاملا یک مساله داخلی و عراقی است، و بخشی از برنامه دولت ما به شمار می‌رود که پارلمان نیز به آن رأی داده و برای آن برنامه‌ریزی کرده‌ایم. ما طی دو دهه با تروریسم درگیر جنگ بوده‌ایم؛ جنگی به تمام معنا. این جنگ با تروریسم و گروه‌های تبهکاری مانند القاعده و داعش، جنگی با یک ارتش منظم نبود، بلکه جنگی بود که شهروندان را در هر روستا و شهری هدف قرار می‌داد. این شرایط ناپایدار باعث شد که برای محافظت از مردم، سلاح‌هایی در برخی مناطق در دست غیرنظامیان قرار گیرد تا رسیدیم به مرحله مقابله با داعش.
وی در ادامه افزود: پس از پیروزی، ضروری بود که پرونده امنیتی و ساختار نهادهای مرتبط را بازنگری و بازسازی کنیم؛ این روند را از طریق کمیته‌ای به ریاست خودمان پی گرفتیم و برای تمام این نقاط حساس که به وجود سلاح خارج از چارچوب نهادهای دولتی مربوط می‌شود، راه‌حل‌هایی تدوین کردیم. برنامه‌ای روشن وجود دارد که همه از آن آگاه‌اند و این برنامه طبق یک فرمان اجرایی در حال اجراست.
روابط با عربستان در بهترین حالت خود قرار دارد
نخست وزیر عراق درباره روابط عراق با عربستان بیان کرد: می‌توانم بگویم که روابط ما در بهترین حالت خود قرار دارد، به‌ویژه از نظر هم‌سویی دیدگاه‌ها درباره مسائل گوناگونی که منطقه را تحت تأثیر قرار داده‌اند. در تمام این مدت، هماهنگی در سطح بالا و به‌طور مستمر میان دو کشور درباره تحولات مختلف وجود داشته است.
وی افزود: امروزه پروژه‌هایی برای اتصال شبکه برق با شرکت‌های عربستانی و امریکایی در جریان است. همچنین پروژه‌های نزدیکی در دست اجراست که مربوط به باز کردن گذرگاه‌های اضافی برای تسهیل عبور زائران و حاجیان از آسیای میانه، از مسیر ایران و عراق، و سپس به عربستان است. علاوه بر این، همکاری روشنی میان نهادها و صندوق‌های دو کشور وجود دارد تا ورود سرمایه‌گذاری‌های عربستان را تسهیل کرده و امکان سرمایه‌گذاری در فرصت‌های مختلف داخل عراق را فراهم سازد.
