خشکسالی بی‌سابقه در عراق؛ بحران آب در آستانه فاجعه انسانی و زیست‌محیطی
عراق با شدیدترین خشکسالی ۹۲ سال اخیر مواجه شده و بحران کم‌آبی، زندگی میلیون‌ها نفر از جمله کشاورزان و دامداران را تهدید می‌کند. کاهش چشمگیر سطح آب‌های دجله و فرات، ناتوانی دولت در تعامل با کشورهای بالادست و فقدان برنامه‌های اجرایی برای مدیریت منابع آبی، اعتراضات مردمی را در چند استان به‌دنبال داشته است.
میدل ایست نیوز: بحران خشکسالی بی‌سابقه و کمبود شدید آب در عراق، نگرانی‌های جدی زیست‌محیطی، اقتصادی و انسانی را در پی داشته است و به طور مستقیم معیشت کشاورزان و دامداران را تهدید می‌کند.
به گزارش العربی الجدید، عراق با بدترین بحران خشکسالی در 92 سال اخیر مواجه است، وضعیتی که به گفته وزارت منابع آب، نگرانی‌های جدی زیست‌محیطی، اقتصادی و انسانی را برانگیخته است در حالی که دولت در ارائه راه‌حل‌های مؤثر ناتوان مانده است و شهروندان آن را تهدیدی مستقیم برای معیشت خود می‌دانند.
وزارت منابع آب عراق با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: سال جاری یکی از خشک‌ترین سال‌ها از سال 1933 تا کنون به شمار می‌رود و میانگین ورودی آب به حوضه‌های دجله و فرات در مقایسه با سال گذشته به 27 درصد کاهش یافته است ضمن آنکه ذخایر آبی در مخازن و سدها در حال حاضر تنها 8 درصد از ظرفیت ذخیره‌سازی را تشکیل می‌دهد که نشان از کاهش 57 درصدی نسبت به سال گذشته است.
این وزارتخانه هشدار داد: این کاهش شدید، تأمین نیازهای آبی در تمامی استان‌های عراق، به ویژه در مناطق مرکزی و جنوبی و همچنین نیازهای آبی برای حفظ اکوسیستم در هورها و تالاب‌ها و محیط زیست اطراف رودخانه های عراق را تحت تأثیر قرار داده است.
در ادامه این بیانیه آمده است: ادامه کاهش ورودی آب و عدم همکاری کشورهای بالادست، بحران آب را تشدید کرده است و خطری برای امنیت آبی کشور خواهد بود.
وزارت منابع آب عراق از تمامی طرف‌ها خواست، با تلاش‌های مشترک برای عبور از این بحران از طریق ارتباط با کشورهای بالادست برای افزایش رهاسازی آب، همکاری با وزارت منابع آب در حذف تخلفات از مجاری آبی و منطقی کردن مصرف آب در بخش‌های کشاورزی، صنعتی و شهری همکاری کنند اما در بیانیه خود هیچ راه‌حل فوری یا موقتی برای این بحران ارائه نکرده که همین امر، مردم را در مواجهه با سرنوشت خود تنها گذاشته است.
در همین حال، ده‌ها نفر از اهالی شهرک المجریه در استان بابل، در جنوب بغداد، روز گذشته برای دومین روز متوالی در اعتراض به تشدید بحران آب و خشک شدن رودخانه المجریه که منبع اصلی آب این شهرک است، تظاهرات گسترده‌ای برپا کردند.
حسن الخفاجی، یکی از معترضان، روز گذشته تصریح کرد: این شهرک به دلیل خشک شدن رودخانه المجریه با مرگ تدریجی روبرو است و ادامه خشکسالی بدون چاره‌جویی‌های دولتی، معیشت کشاورزانی را که از این طریق امرار معاش می‌کنند، به خطر می‌اندازد. ما به تظاهرات خود تا زمانی که به راه‌حل‌هایی برای این بحران دست یابیم، ادامه خواهیم داد.
این منبع نوشت: تظاهرات تنها به بابل محدود نبود و استان‌های میسان، الدیوانیه، ذی قار و دیالی نیز در روزهای اخیر شاهد اعتراضات مشابهی در اعتراض به گسترش بحران آب بوده‌اند.
این در حالی است که بحران خشکسالی بر آب آشامیدنی نیز تأثیر گذاشته است، زیرا بسیاری از ایستگاه‌های تصفیه آب در مناطق مختلف به دلیل خشک شدن رودخانه‌هایی که به آنها وابسته هستند، قادر به تأمین آب نیستند.
مضر الکروی، نماینده استان دیالی نیز، خواستار برگزاری جلسه اضطراری مجلس نمایندگان برای بحث درباره بیانیه اخیر وزارت منابع آب شد و درباره پیامدهای خطرناک کاهش ذخایر آبی و کاهش جریان‌ها به سطوح بحرانی هشدار داد.
الکروی روز گذشته تاکید کرد: هشدار وزارت منابع آب بسیار نگران‌کننده است، زیرا عراق به مرحله‌ای بحرانی رسیده که در 100 سال اخیر بی‌سابقه است و با سایه افکندن خشکسالی بر جامعه با کوچ داخلی گسترده و از دست دادن منابع درآمد در بخش‌های کشاورزی، دامداری و شیلات مواجه خواهیم بود.
وی بر ضرورت برگزاری جلسه اضطراری مجلس نمایندگان عراق با حضور وزرای وزارتخانه‌ها و نهادهای ذی‌ربط برای تدوین یک برنامه اضطراری برای مقابله با این وضعیت تأکید کرد و تصویب یک راهبرد جامع عراقی برای مقابله با خشکسالی از طریق تشکیل کمیته‌ای عالی را خواستار شد که جایگزین‌های واقع‌بینانه مانند شیرین‌سازی آب دریا، تأمین منابع آب خام برای ایستگاه‌های تصفیه و نجات زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها از نابودی کامل را در پیش گیرد.
الکروی تاکید کرد: این وضعیت مستلزم اقدامات پیشگیرانه فوری برای مقابله با چالش‌های پیش رو است، پیش از آنکه این بحران به فاجعه‌ای زیست‌محیطی و اجتماعی تبدیل شود که کنترل آن دشوار خواهد بود.
از سوی دیگر، عمار المعینی، کارشناس مسائل آبی و سدها، نیز در گفت‌وگو با العربی الجدید از نبود راه‌حل‌های دولتی در داخل و خارج انتقاد کرد و گفت: دولت نتوانسته است سهمیه آب از کشورهای بالادست را به دست آورد و همچنین راه‌حل‌های داخلی واقعی برای این بحران را بررسی نکرده است.
وی خاطر نشان کرد: در این وضعیت، ما نیاز به ساخت سدها و مخازن برای بهره‌برداری از آب باران داریم. همچنین به برنامه‌های دولتی برای حمایت از کشاورزان برای گذار از آبیاری غرقابی به آبیاری قطره‌ای و فراهم کردن سیستم‌های آبیاری تحت فشار با قیمت‌های یارانه‌ای و افزایش آگاهی جامعه در مورد استفاده صحیح از آب و همچنین تدوین برنامه‌های ملی برای مقابله با تغییرات آب و هوایی نیاز داریم ضمن آنکه ما هیچ رویکرد عملی از سوی دولت در قالب یک برنامه مدون برای مقابله با این بحران مشاهده نکرده‌ایم، که این امر بحران را به شکلی بی‌سابقه تشدید خواهد کرد.
