موج بازداشتها در عراق؛ ابهامات پیرامون اتهامات وابستگی به حزب بعث و انگیزههای سیاسی
همزمان با موج گسترده بازداشتها در عراق به اتهام عضویت در حزب منحله بعث، برخی تحلیلگران سیاسی و فعالان حقوقی عراقی این بازداشتها را دارای انگیزههای سیاسی و انتخاباتی دانسته و معتقدند که حزب بعث در داخل عراق دیگر قدرتی ندارد و این اقدامات با هدف توجیه سرکوبهای امنیتی صورت میگیرد.

میدل ایست نیوز: شهرهای مختلف عراق ظرف روزهای گذشته به ویژه در شمال، غرب و مرکز این کشور، شاهد موج جدیدی از بازداشتهای گسترده به اتهام عضویت در حزب منحله بعث بودهاند.
به گزارش العربی الجدید، موج این بازداشتها که از سوی نیروهای وابسته به دستگاه امنیت ملی عراق انجام شده، دهها نفر از جمله افراد مسن و حتی برخی جوانان متولد سال ۲۰۰۴ یعنی کسانی را که یک سال پس از سقوط صدام حسین متولد شدهاند، در بر گرفته است و در حالی که این پدیده، پیش از انتخابات سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۲۱ نیز مشاهده شده بود اما این بار با گستردگی بیشتری در حال وقوع است.
این بازداشتها بر اساس قانونی صورت میگیرد که پس از حمله امریکا به عراق تصویب شد و به «قانون ممنوعیت حزب بعث» شهرت دارد به طوری که طبق این قانون، عضویت در این حزب یا ترویج ایدههای سیاسی آن جرم تلقی میشود و همچنین هرگونه فعالیت این افراد در نهادهای دولتی و نیمهدولتی یا نامزدی در انتخابات را ممنوع میکند.
در همین ارتباط دستگاه امنیت ملی عراق با انتشار بیانیهای اعلام کرد: توطئههای خرابکارانه بقایای حزب بعث را در چهار استان بغداد، نینوا، صلاحالدین و کرکوک خنثی و شماری از افراد را که در پی تحریک افکار عمومی و تضعیف امنیت و ثبات بودهاند، بازداشت کرده است.
در حالی که مجموع بازداشتهای هفته گذشته به ۴۰ نفر رسیده، دستگاه امنیت الحشد الشعبی نیز اعلام کرده عملیات مشابهی را در استان انبار در غرب کشور انجام داده است.
منابع امنیتی عراقی به العربی الجدید گفتند: از ابتدای سال جاری، حدود ۳۰۰ نفر به اتهام عضویت در بعث توسط نیروهای امنیتی و دستگاه امنیتی وابسته به الحشد الشعبی بازداشت شدهاند.
این منبع نوشت: دستگاههای امنیتی عراق هیچ گونه شواهد یا اطلاعاتی برای اثبات دخالت بازداشتشدگان در اقدامات مرتبط با حزب بعث منتشر نکردهاند ضمن آنکه بسیاری از عراقیها این اتهامات را بیاساس میدانند و معتقدند این اقدامات با انگیزههای طائفی و انتخاباتی صورت میگیرد.
این بازداشتها پس از اظهار نظر نوری المالکی، نخستوزیر اسبق و برخی از رهبران الحشد الشعبی صورت گرفته است که در خصوص بازگشت حزب بعث یا نفوذ افکار آن به بدنه دولت هشدار داده بودند.
مصطفی العبیدی، کارشناس مسائل سیاسی عراق با مرتبط دانستن این بازداشتها با مسائل انتخاباتی تصریح کرد: حزب بعث در داخل عراق به گذشته پیوسته است و رهبران سابق آن اکنون در سنین بسیار بالایی قرار دارند و دیگر توانایی انجام هیچگونه فعالیت امنیتی یا سیاسی را در سایه کنترل امنیتی کنونی ندارند.
وی تاکید کرد: وجه مشترک این بازداشتها این است که همه بازداشتشدگان، دارای مواضع حقوقی و سیاسی مخالف با نیروهای سیاسی حاکم هستند و بنابراین، این بازداشتها با هدف قرار دادن مواضع آنها اما با بهانه مقابله با حزب بعث صورت میگیرد.
عادل الخزاعی، فعال حقوقی نیز اعلام کرد: صرف عضویت در حزب بعث، به ویژه پس از گذشت بیش از دو دهه از سقوط رژیم سابق، تهدید واقعی محسوب نمیشود به خصوص که اکثر بازداشتشدگان امروز افراد مسن بالای هفتاد سال هستند و هیچ سازمان بعثی فعالی به طور واقعی در صحنه وجود ندارد.
وی افزود: آنچه در حال وقوع است، یک سناریوی سیاسی است که از کارت حزب بعث برای تغذیه روایت «خطر پنهان» به منظور توجیه حذف و سرکوب امنیتی طائفی استفاده میکند. این به هیچ وجه یک اقدام امنیتی نیست، بلکه بهرهبرداری گزینشی از حافظه درگیریهای طائفی است که سیاستمداران برای تولید دشمن دائمی از آن استفاده میکنند؛ دشمنی که هرگاه نیاز به سلطه، ترساندن یا جلب حمایت طائفی و انتخاباتی باشد، از آن بهرهبرداری میکنند.
پیش از این نیز، مشعان الجبوری، نماینده سابق مجلس نمایندگان عراق اظهار کرده بود، دیوارنوشتهها یا ویدئوهایی که در شبکههای اجتماعی در تمجید از صدام یا حزب بعث منتشر میشوند، نشان از نارضایتی فردی جوانان از وضعیت کنونی به دلایل مختلف است و هیچ ارتباطی به حزب بعث به عنوان یک سازمان ندارد.
وی مدعی شده بود، خطر واقعی برای نظام در عراق در اقدامات و اظهارات برخی از رهبران سیاسی شیعه نهفته است که با افترا و ادامه حذف و کنار زدن افراد و انحصار قدرت تصمیمگیری، اهل سنت و رهبرانشان را تحریک میکنند.