لبنان در برابر دو راهی تاریخی قرار دارد
لبنان امروز در یک برهه حساس قرار دارد، معضل پیش روی حکومت و جامعه لبنان، ریشه در نگرانی از جنگ داخلی و کشیده شدن به درگیری مجدد است که امری قابل درک به شمار می‌رود، اما این واقعیت با این مسأله در تضاد است که فرصت کنونی ممکن است دیگر تکرار نشود و اگر از آن استفاده نشود ممکن است دیگر هرگز باز نگردد.
میدل ایست نیوز: لبنان در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴ به توافق آتش بس دست یافت و درگیری‌ها میان حزب الله و اسرائیل متوقف شد اما اجرای قطعنامه شماره ۱۷۰۱ شورای امنیت همچنان ادامه دارد و با چالش‌های و موانع پیوسته‌ای مواجه است.
به گزارش المجله، جوزف عون، رئیس جمهور و نواف سلام، نخست وزیر لبنان اعلام کردند که هدف استراتژیک آن‌ها در لبنان تحکیم اصل انحصار سلاح در دست حکومت است، امری که مستلزم خلع سلاح حزب الله و گروه‌های فلسطینی داخل اردوگاه‌ها است.
لبنان در برابر دو راهی تاریخی
این رویکرد، حکومت لبنان را در برابر دو راهی تاریخی قرار می‌دهد، با وجود اینکه دولت لبنان به طور واضح ترجیح می‌دهد این هدف را از طریق گفت‌وگو با حزب الله محقق کند، اما باور اینکه این مسأله تنها از طریق روش‌های مسالمت آمیز حل شود، سخت است.
ارتش لبنان در جنوب کشور به طور بی‌سابقه‌ای فعالیت دارد اما اسرائیل، به طور کامل از اراضی لبنان خارج نشده است. از نظر اسرائیل، این اقدام برای تضمین گسترش حضور ارتش لبنان در این مناطق و تداوم فشار بر دولت برای اجرا و گسترش دامنه خلع سلاح حزب الله ضروری است.
لبنان امروز در یک برهه حساس قرار دارد، معضل پیش روی حکومت و جامعه لبنان، ریشه در نگرانی از جنگ داخلی و کشیده شدن به درگیری مجدد است که امری قابل درک به شمار می‌رود، اما این واقعیت با این مسأله در تضاد است که فرصت کنونی ممکن است دیگر تکرار نشود و اگر از آن استفاده نشود ممکن است دیگر هرگز باز نگردد.
نکات اساسی پیام امریکا به لبنان
تام باراک، فرستاده امریکا به لبنان از سفر یکی مانده به آخر خود به بیروت برای هشدار به دولت لبنان استفاده کرد اما تلاش کرد که به صورت هشدار پیام خود را منتقل نکند اما مضمون اظهارات او به طور واضح موضع واشنگتن را بیان کرد. رسانه‌ها نکات اساسی در پیام امریکا را اعلام کردند که می‌توان اینگونه خلاصه کرد:
- لبنان در فهرست اولویت‌های بازیگران موثر منطقه‌ای و بین‌المللی جایگاه بالایی ندارد و جامعه بین‌المللی از لبنان انتظار دارد به تعهد خود برای خلع سلاح حزب الله عمل کند.
- سوریه در راس دستورکار خاورمیانه قرار دارد جایی که درگیری‌های منطقه در آن متمرکز شده و اهتمام بالایی به تامین مالی برای بازسازی آن وجود دارد، بر همین اساس، لبنان جبهه ثانویه است.
- امریکا بر اسرائیل برای نرم کردن موضعش به خصوص در رابطه با خلع سلاح حزب الله فشار نخواهد آورد.
اسرائیل به سازمان ملل و نهادهای آن اطمینان ندارد و در ماندن نیروهای یونیفل که در نظارت بر اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ ناکام بودند، فایده‌ای نمی‌بیند. امریکا نیز کمک به تامین مالی نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در جنوب لبنان را تا حد زیادی کاهش داده، مسأله‌ای که تردیدهایی درخصوص تمدید مأموریت یونیفل یا کاهش شمار آن‌ها ایجاد کرده است. به طور ضمنی امریکا ممکن است از ترجیح اسرائیل برای حذف کامل یونیفل حمایت کند.
نیت صریح باراک، افزایش فشار بر دولت لبنان برای پایبندی به تعهدات خود بود. این گام دور از خطر نیست اما زمان آن بسیار اهمیت دارد، چرا که ایران و حزب الله در مرحله بسیار ضعیفی به سر می‌برند و رژیم اسد سقوط کرده و توازن قوا در منطقه دستخوش تغییرات چشمگیری بوده است.
تحولات لبنان زیر نظر اسرائیل
اسرائیل تحولات لبنان را از نزدیک دنبال می‌کند، از نظر اسرائیل، تداوم فشار نظامی می‌تواند به دولت لبنان کمک کند و این کشور از تهدید اسرائیل و امریکا برای پیشروی به سمت خلع سلاح حزب الله استفاده کند.
نمی توان انکار کرد که پس از هفتم اکتبر ۲۰۲۳، اسرائیل دکترین امنیتی خود را به صورت ریشه‌ای تغییر داد و از سیاست خویشتن داری به استفاده قاطعانه از قدرت نظامی منتقل شد و از حمایت دولت ترامپ برای تحمیل اراده خود به زور در صورت نیاز استفاده کرد. با این وجود اسرائیل باید گام‌های خود در قبال لبنان را با دقت و رویکردی پیچیده‌تر و دقیق‌تر اتخاذ کند.
بهتر است اسرائیل سکوت و خویشتنداری پیشه کرده و از درگیر شدن در بحث داخلی لبنان درباره خلع سلاح حزب‌الله پرهیز کند. موضع اسرائیل به اندازه کافی روشن است و نیازی به تشدید بیشتر جنگ لفظی وجود ندارد.
ممکن است مفید باشد که به اتخاذ گام‌های جزئی اندیشیده شود، مانند اعلام آمادگی برای عقب‌نشینی از یک یا دو موقعیت، اقدامی که در این مرحله می‌تواند تفسیری مثبت بیابد. همچنین، اجازه بازگشت ساکنان روستاهای جنوبی به خانه‌هایشان و آغاز روند بازسازی می‌تواند چالشی در برابر «حزب‌الله» ایجاد کند و برگ حمایتی دیگری به دست دولت لبنان بدهد.
اسرائیل باید به‌طور جدی با واشنگتن همکاری کند تا به سمت حل‌وفصل اختلافات در مرزهای سوری-لبنانی در همه جبهه‌ها پیش برود، از جمله مناطق مورد مناقشه میان اسرائیل و لبنان که بُعد سوری نیز دارند، مانند مزارع شبعا و روستای الغجر. چنین اقدامی می‌تواند به حل اختلافات مرزی زمینی میان دو طرف کمک کند و بهانه یا مانع دیگری برای باقی ماندن سلاح حزب‌الله از میان بردارد.
بدیهی است که مسئولیت اصلی خلع سلاح بر دوش دولت لبنان است. بی‌تردید، این کشور با تمام اجزای جامعه‌اش، در لحظه‌ای تاریخی و سرنوشت‌ساز قرار دارد. با وجود پیچیدگی‌های اوضاع و خطرات موجود، شرایط کنونی بهترین وضعیت ممکن است. افزون بر این، هنوز صحنه فلسطین و لبنان از هم جداست، که نقطه مثبتی محسوب می‌شود؛ چرا که شدت گرفتن عملیات در غزه که احتمال آن زیاد است می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای در پی داشته باشد. بهتر آن است که از چنین سناریویی پرهیز شود و مسیر تثبیت آتش‌بس دنبال گردد.
با وجود سنگینی ویرانی‌های جنگ در دو سال گذشته، شرایط امروز فرصتی طلایی برای لبنان و اسرائیل در جبهه شمالی فراهم کرده است.
نویسنده: مایکل هراری، سفیر بازنشسته اسرائیل که در مصر، بریتانیا و قبرس فعالیت کرده است
مطالب مطرح‌شده صرفا دیدگاه نویسنده است و هیچ‌گونه مسئولیتی متوجه میدل ایست نیوز نخواهد بود
منبع: المجله
