آیا رقابت‌های خاموش گروه‌های مسلح، سوریه را به سرنوشت لیبی می‌کشاند؟
ناظران با اشاره به تشدید رقابت‌های پنهان میان گروه‌های مختلف مسلح و فقدان ساختار روشن نهادهای دولتی، درباره تشدید شکنندگی امنیتی در سوریه هشدار دادند و تاکید کردند این وضعیت، که ناشی از آمیختگی قدرت‌های محلی و مرکزی است، سوریه را روز به روز به شرایط امنیتی فاجعه‌بار لیبی نزدیک می کند.
میدل ایست نیوز: تنش‌های فزاینده بین «هیئت تحریر الشام» و سایر جناح‌های مسلح، در بحبوحه یک شکنندگی امنیتی شدید، ساختار حکومت انتقالی در سوریه را با مشکل مواجه کرده است و خطر انفجار درگیری‌های به تعویق افتاده را گوشزد می‌کند.
به گزارش الاخبار، اخیراً مجموعه‌ای از مسائل امنیتی در سوریه، تردیدهای فزاینده‌ای را درباره ساختار امنیتی این کشور که توسط مقامات حکومت انتقالی برای اعمال سلطه بر کشور صورت می گیرد، بر انگیخته است.
منابع خبری تصریح کردند: ساختار امنیتی سوریه که عمدتا ترکیبی از یک ساختار گروهی مبتنی بر وفاداری اعضا به رهبر گروهشان است و ساختار دیگری که مرکزی و مستقل عمل می‌کند و می‌کوشد با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ائتلاف‌هایی برقرار کند؛ باعث بوجود آمدن صحنه‌ای پیچیده میان سطوح گروهی و مرکزی در سوریه شده و همین امر زمینه را برای انفجارها و بحران‌های پی‌درپی آماده می‌کند.
برخلاف دوران جنگ در ادلب که «هیئت تحریر الشام» توانست ده‌ها گروه را زیر چتر خود جمع و با تقسیم غنائم و امتیازات نظیر کنترل معابر قاچاق، وضعیتی با ثبات ایجاد کند، موفقیت این الگو در سطح و مقیاس گسترده تر در سوریه، به دلیل تغییر شرایط، از جمله غیاب جنگ داخلی گسترده، مذاکرات امریکا در مورد کُردهای شمال سوریه موسوم به «قسد» و حمایت اسرائیل از دروزی‌ها در استان السویداء و تلاش حکومت انتقالی برای ساختار متمرکز اقتصادی، سیاسی و امنیتی، شک و تردیدهایی جدی مطرح شده است.
منابع خبری تاکید کردند، یکی از معضلات اصلی، کنترل جناح‌های خارجی است که پیش‌تر به عنوان نیروی ضربتی تحریر الشام عمل می‌کردند در حالی که تلاش‌ها برای انحلال یا سازماندهی این گروه‌ها تحت نظارت وزارت دفاع حکومت انتقالی، با مقاومت و مشکل روبرو شده است.
این منابع افزودند: اخیراً، بازداشت «ابو دجانه الترکستانی»، یک جنگجوی اویغور مشهور در تیک‌تاک، اعتراضات گسترده‌ای را در میان اویغورها که خود را مهاجرین توصیف می کنند، برانگیخته و شکافی عمیق میان آن‌ها و گروه‌های محلی که خود را انصار می نامند، ایجاد کرده است ضمن آنکه این شکاف در صورت موفقیت طرح ادغام «قسد» که دشمن گروه‌های خارجی است، در داخل وزارت دفاع سوریه به شدت افزایش خواهد یافت.
از سوی دیگر عملیات امنیتی مشترک شنبه گذشته میان ائتلاف بین‌المللی و حکومت انتقالی در منطقه «معضمیة القلمون» نزدیک دمشق که منجر به بازداشت و سپس مرگ مشکوک «خالد المسعود» به اتهام عضویت در داعش شد، اعتراضات مسلحین عشایری از عشیره العنزی هوادار وی را در پی داشت.
این در حالی است که حامیان المسعود، او را فردی دانسته‌اند که از داعش جدا شده و به یکی از بزرگان منطقه تبدیل شده بود و رهبران «ارتش آزاد سوریه» تحت حمایت امریکا را به تهیه گزارش‌های کینه‌توزانه و عامل دستگیری و قتل او متهم کرده اند.
ناظران و تحلیلگران بر این باورند، این تحولات، نشان از شبکه‌ای درهم‌تنیده از کانون‌های بحران آماده اشتعال در مناطق تحت کنترل حکومت انتقالی سوریه است از شمال غرب که گروه‌های خارجی متمرکز گرفته تا شهرهای اصلی که تحریر الشام و جناح‌های دیگر به صورت انفرادی برای سیطره و باج‌گیری رقابت می‌کنند.
ناظران تصریح کردند: در مناطقی که قدرت‌های عشایری و گروهی با یکدیگر تداخل دارند و همچنین مناطقی که «ارتش آزاد سوریه» تحت هدایت امریکا در آن فعال است یا حتی در شمال شرقی سوریه که ترکیه بر شماری از گروه‌های قرار گرفته در چارچوب «ارتش ملی» فعالیت می‌کنند و در امتداد خطوط تماس با نیروهای دموکراتیک سوریه «قسد» مستقر هستند و نهایتاً در منتهی‌الیه جنوب سوریه، جایی که شرایط عشایری با ساختار گروهی آمیخته شده است، همه و همه باعث شکل گیری یک کانون آماده اشتعال و آتش زیر خاکستر شده است.
این منبع در پایان نوشت: وضعیت جاری عملاً به معنای نبود هیچ ساختار روشنی برای نهادهای دولتی و وجود رقابت‌های خاموش گروهی – عشایری، منطقه‌ای و بین‌المللی است که همگی زمینه‌ساز ادامه شکنندگی امنیتی در مرکز شده‌اند.
این وضعیت روزبه‌روز بیشتر به شرایطی که طرابلس لیبی در آن قرار دارد نزدیک می‌شود؛ جایی که «دولت وحدت ملی» حاکم است اما از زمان تأسیس، واقعیت امنیتی فاجعه‌باری را تجربه می‌کند و این همان نکته‌ای است که «گیر پدرسن»، فرستاده سابق سازمان ملل به سوریه، اخیراً درباره آن هشدار داده است.
