ردپای مقام‌های نظام پیشین سوریه در روسیه و لبنان

میدل ایست نیوز: در آستانه نخستین سالگرد سقوط نظام پیشین سوریه، گمانه‌زنی‌ها درباره سرنوشت و محل پنهان‌شدن مقام‌های سابقی که با نقض حقوق شهروندان سوری مرتبط دانسته می‌شوند، ادامه دارد. نام لبنان در این میان بارها مطرح شده، به‌ویژه پس از آنکه شبکه سی‌ان‌ان هفته گذشته گزارش داد بسام حسن، یکی از فرماندهان پیشین ارتش سوریه، پس از فرار از سوریه در هشت دسامبر 2024، در بیروت حضور دارد.

یک منبع آگاه به «العربیه» اطلاع داده شماری از مقام‌های ارشد نظام پیشین سوریه از لبنان به‌عنوان مسیر عبور به مقصد مسکو استفاده کرده‌اند. از جمله این افراد، علی مملوک، رئیس پیشین دفتر امنیت ملی و از برجسته‌ترین شخصیت‌های نظام پیشین سوریه، محمد محلا، رئیس شعبه اطلاعات نظامی، و همچنین غیاث دلا، از مسئولان «لشکر چهارم»، نیروی وابسته به ماهر اسد، بودند که از بیروت به روسیه گریخته‌اند.

همچنین، عبدالسلام محمود، رئیس دایره بازجویی در سازمان اطلاعات نیروی هوایی سوریه، از طریق لبنان به ایران گریخته است. منابع آگاه می‌گویند علی ضاهر، یکی از مقام‌های دفتر کفاح ملحم، رئیس وقت دفتر امنیت ملی سوریه، همچنان در منطقه‌ای در استان جبل لبنان اقامت دارد.

پیگیری قضائی فرانسه

دادستانی کل لبنان به‌تازگی یک درخواست پیگیری قضایی از فرانسه دریافت کرده که در آن سه تن از بلندپایه‌ترین مقام‌های سابق امنیتی سوریه معرفی شده‌اند: علی مملوک، عبدالسلام محمود و جمیل حسن، رئیس وقت اطلاعات نیروی هوایی سوریه. پاریس در این پیگیری قضائی خواستار شناسایی محل اقامت آن‌ها و تحویل‌شان به فرانسه در صورت حضورشان در خاک لبنان شده است.

نضال السبع، تحلیل‌گر سیاسی، در گفت‌وگو با العربیه احتمال داده جمیل حسن و عبدالسلام محمود در لبنان باشند. او می‌گوید پلیس بین‌الملل (اینترپل) حدود یک هفته پس از سقوط نظام بشار اسد، فهرستی از 30 افسر سوری از جمله این دو را برای مقامات لبنانی ارسال کرده و خواستار تحویل جمیل حسن به آمریکا شده است.

السبع همچنین با اشاره به پیگیری قضائی فرانسه گفت این اقدام نشان می‌دهد پاریس اطلاعاتی از حضور این افراد در لبنان در اختیار دارد. او افزود که جمیل حسن احتمالاً در یکی از روستاهای لبنان زندگی می‌کند و محل اقامتش را ترک نمی‌کند.

به‌گفته او، خانواده برادر علی مملوک در بیروت سکونت دارند و برادر مملوک نیز در بیمارستان دانشگاه آمریکایی بیروت تحت درمان سرطان قرار دارد.

نضال السبع درباره بسام حسن گفت او ابتدا به لبنان رسید، سپس با کمک مقام‌های ایرانی به ایران رفت، و بعد دوباره به بیروت بازگشت و در آن‌جا از سوی یک تیم امنیتی آمریکایی مورد بازجویی قرار گرفت. به‌گفته او، بسام حسن اطلاعاتی درباره قتل آستین تایس، خبرنگار آمریکایی مفقودشده در سوریه، در اختیار آمریکایی‌ها قرار داده و مدعی شده تصمیم «حذف» تایس را شخص بشار اسد گرفته بود. بسام حسن متهم به نظارت بر حملات شیمیایی و ایفای نقش در ربایش آستین تایس است.

علیا منصور، فعال و روزنامه‌نگار سوری، به العربیه گفته است با وجود انکار مقامات امنیتی لبنان، جمیل حسن و دیگر چهره‌های نظام سابق سوریه همچنان در لبنان به‌سر برده و اقامت قانونی دارند. او می‌گوید برخی نهادهای امنیتی لبنان امکان فرار چهره‌های نظام سابق سوریه به لبنان را فراهم کردند.