عراق روی انرژی های پاک متمرکز می شود؛ استفاده از انرژی خورشیدی برای تولید برق

نویسنده: سلام زیدانه

میدل ایست نیوز: عراق 24 ژوئن با شرکت دولتی مصدر ابوظبی که همچنین تحت عنوان شرکت انرژی آینده ابوظبی شناخته می شود، قراردادی برای تولید 2 گیگاوات انرژی خورشیدی در جنوب عراق با هزینه 1 میلیارد دلار امضا کرد. این قرارداد اولین رویکرد عراق در زمینه پذیرش انرژی پاک به منظور کاهش آلودگی، تنوع بخشیدن به منابع انرژی و حذر از وابستگی بیشتر به برق و گاز ایران قلمداد می شود.

عراق یکی از آلوده ترین کشورهاست و بر اساس «رتبه بندی نامبی»، به دلیل سوزاندن گاز مرتبط با تولید نفت و سایر آلاینده ها در رتبه 12 جهانی قرار دارد. دولت نخست وزیر مصطفی کاظمی مجموعه ای از اقدامات را برای کاهش آلودگی و به عنوان بخشی از برنامه اصلاحات اقتصادی جامع تحت عنوان «گزارش سفید» انجام داده است که از نمونه آنها می توان به پیوستن عراق به توافق آب و هوای پاریس، اتكا به انرژی پاك در تولید برق، معافیت از مالیات خودروهای برقی و مجبور كردن سازمان سرمایه گذاری به ارائه فرصت های سرمایه گذاری برای ایجاد نیروگاه های هسته ای، تصفیه خانه های پسماند جامد كه زباله ها را به انرژی تبدیل می كند و نیروگاه های خورشیدی، اشاره کرد.

احسان عبدالجبار، وزیر نفت و رئیس شورای وزارتی در زمینه انرژی، برنامه عراق برای سرمایه گذاری در انرژی جایگزین و انعقاد معاملات با گروهی از شرکت های خارجی را تشریح کرد. او در جلسه 29 ژوئن در پارلمان عراق گفت قراردادهای منعقد شده فعلی با شرکت های اماراتی، چینی، نروژی و دیگر شرکت های بین المللی می تواند به سرمایه گذاری در انرژی پاک تا 7هزار مگاوات منجر شود. او افزود كه هدف عراق از تولید انرژی 12هزار مگاوات تا سال 2030 است. به گفته عبدالجبار، برخی از نیروگاه های برق که طبق این معاملات ساخته می شوند، در سال 2022 وارد چرخه خدمات رسانی خواهند شد چرا که عراق مصمم است مدیریت انرژی خود را تغییر دهد: «ما برای افزایش سرمایه گذاری در انرژی های پاک با شرکت های دیگر مانند آکوا پاور سعودی نیز در حال گفت و گو هستیم. عراق تضمین های اصلی را در زمینه خرید انرژی تولید شده از نیروگاه های خورشیدی به سرمایه گذاران معرفی شده از سوی وزارت برق ارائه داده است. عراق برنامه دارد که به تدریج انرژی خورشیدی را جایگزین انرژی فسیلی کند که هزینه بسیار کمتری دارد. هدف عراق تامین 20درصد از انرژی مورد نیاز کشور از طریق انرژی خورشیدی است.»

عراق تقریبا در تمام طول سال ساعات آفتابی زیادی و در تابستان دمای بالایی دارد که به 50 درجه سانتیگراد می رسد. به علاوه، زمین های وسیع بلااستفاده و مناسب زیادی برای پروژه های انرژی خورشیدی وجود دارند.

احمد العبادی، سخنگوی وزارت برق، به المانیتور گفت این وزارتخانه برای ایجاد انرژی خورشیدی روی استان های کربلا، واسط، بابل، دیوانیه و مثنی تمرکز کرده است: «یک دور مناقصه برای شرکت های خارجی برای انعقاد قرارداد سرمایه گذاری در این استان ها برگزار و قرارداد ساخت نیروگاه های انرژی خورشیدی با ظرفیت 755 مگاوات منعقد شد. ما زمین های مناسبی برای نصب صفحات خورشیدی ایجاد کرده ایم. این وزارتخانه متمایل به افزایش تولید انرژی پاک است. ما با شرکت های بین المللی مانند توتال فرانسه به تفاهم و توافق هایی رسیده ایم. بعدتر دور دوم مناقصه برای پروژه های انرژی خورشیدی را برگزار خواهیم کرد. این وزارتخانه طرحی را برای تنوع بخشیدن به منابع انرژی و کاهش تدریجی وابستگی به انرژی فسیلی در نظر گرفته است.»

هفته گذشته عراق با قطع گسترده برق مواجه شد. عراق برای حل بحران برق خود به 30 هزار مگاوات نیاز دارد و تولید محلی کمتر از 19 هزار مگاوات است. به رغم تمایل دولت به استفاده از انرژی پاک در تولید برق، بیشتر کارشناسان معتقدند که این رویکرد تنها پس از اصلاحات در شبکه برق کشور، جدا کردن این مساله از سیاست و نفوذ احزاب سیاسی، اصلاح تخلفات و توسعه نظام جمع آوری هزینه، به ثمر خواهد رسید.

کریم افتان، وزیر پیشین برق و عضو فعلی کمیته انرژی پارلمان، به المانیتور گفت: «دولت عراق موظف است هزینه 12هزار مگاوات برق را به سرمایه گذاران بپردازد. 12هزار مگاوات انرژی خورشیدی هم اضافه شود، تعهدات کلی دولت به 24هزار مگاوات می رسد. بزرگ ترین مشکلی که دولت بعدی با آن روبرو خواهد شد، نحوه تامین وجوه برای پرداخت حق سرمایه گذاران است. به دلیل اتصال های غیرقانونی به شبکه ملی برق و همچنین کاهش درآمدهای مالی دولت و افزایش هزینه های عمومی، جمع آوری هزینه های برق تقریبا اتفاق نمی افتد.» او در ادامه این استدلال را مطرح کرد که بخش برق درگیر یک توطئه شده: «ظرفیت طراحی شده تولید برق در حال حاضر برای تامین تقاضا کافی است، اما به تمرکز بر تامین گاز برای کار نیروگاه ها از طریق سرمایه گذاری در میادین گازی و نفتی مربوطه نیاز دارد. بهترین راه حل، تشکیل وزارت نیرو از طریق ادغام دو وزارتخانه نفت و برق برای جلوگیری از اتلاف انرژی است.»

حسین ناصر، متخصص انرژی خورشیدی، در اظهار نظری مشابه افتان، به المانیتور گفت که برای اجرای پروژه های انرژی خورشیدی به اصلاح نظام فرسوده برق نیاز است. به عقیده ناصر، دولت عراق تمایل خود به انرژی خورشیدی را ابراز داشته تا خشم مردم را در میانه قطعی های گسترده برق مهار كند: «دولت در تلاش برای استفاده از انرژی خورشیدی موفق نخواهد شد چرا که مجبور است در حالی که خود آن را با 90درصد کمک هزینه به شهروندان می فروشد، هزینه کامل این انرژی را به سرمایه گذاران بپردازد.» به عقیده ناصر، دولت عراق ابتدا و پیش از شروع به کار در پروژه های انرژی خورشیدی، در صدد محافظت از خطوط انتقال، کاهش یارانه ها، تعمیر شبکه فرسوده توزیع و نصب کنتورهای هوشمند برآید: «عراق سالانه بیش از 12 میلیارد دلار برای برق هزینه می كند و هنوز نتوانسته نیاز خود را در این زمینه برطرف کند. عدم رفع مشکلات برق پیش از اتصال سیستم انرژی خورشیدی به سیستم ملی ممکن است به تخریب یا ادامه قرار گرفتن در معرض مشکلات منجر شود.

به نظر می رسد یکی از اهداف دولت عراق در تلاش برای ایجاد تنوع در منابع انرژی خود، کاهش وابستگی به واردات از کشورهای همسایه مانند ایران، ترکیه، اردن و کویت است. نکته مثبت دیگر این رویکرد این است که انرژی خورشیدی می تواند از آلودگی فزاینده که باعث بیماری های سرطانی شده است، بکاهد.