بن بست در اجرای پروژه کمربند سبز؛ طوفان های گرد و غبار عراق را فلج کرده است

نویسنده: عدنان ابو زید

میدل ایست نیوز: در غیاب پروژه کمربند سبز به رغم سرمایه های هنگفتی که برای اجرای این پروژه تخصیص داده شده، وسعت بیابان ها در عراق بیشتر و بیشتر شده و مناطق جدید را هم در این کشور تحت تاثیر قرار داده است و همین امر سبب شده موارد طوفان های گرد و غبار در شهرهای عراق افزایش یابد.

طوفان های شن به طور فزاینده به یک مساله متداول در عراق تبدیل می شوند که دیگر تنها به صحراهای وسیع این کشور محدود نیستند و بغداد، پایتخت کشور، و دیگر شهرها را نیز در می نوردند و خانه ها، موسسات، مقرهای دولتی و مغازه ها را با گرد و غباری زرد رنگ می پوشانند.

تصاویر ویدیویی ساکنان شهرهای طوفان زده را در حال تمیز کردن اتاق های نشیمن پس از طوفان شدید گرد و غباری نشان می دهد که به شدت از عمق دید کاسته بود. جدیدترین مورد طوفان که در تاریخ 5 ماه مه رخ داد، بسیاری از مردم را با مشکلات تنفسی مواجه کرد و حدود 5 هزار نفر در مراکز بهداشتی درمانی بستری شدند.

حسن الجنابی، وزیر منابع آب عراق، در توییتی نوشت: «وقتی داشتم نان می‌خریدم، فکر کنم نانوا سطح نمک در خمیر را کاهش داده بود و به جای آن، از نمک طبیعی در طوفان گرد و غبار استفاده می کرد.»

صادق عطیه، پیش بینی کننده شرایط هواشناسی، به المانیتور گفت: «طوفان های گرد و غبار یک پدیده طبیعی هستند که در نتیجه عوامل دیگری مانند کمبود باران، دمای بالای هوا، باد و نوع خاک ارتباط دارند.» او افزود: «عراق می تواند با ساخت حوضچه های مصنوعی و کاشت درخت قبل از فصل بارندگی و همچنین ایجاد کمربندهای سبز دور تا دور شهرها برای تضعیف شدت طوفان، از تجربیات دیگر کشورها درس بگیرد.» او در ادامه از کمیته های دولتی که به رغم دریافت بودجه های هنگفت تخصیص یافته به پروژه های اینچنینی، بدون هیچ گونه فعالیت ملموسی صرفات جلساتی برگزار می کنند و تصمیماتی می گیرند و آنها را اجرایی نمی کنند، انتقاد کرد.

عراق دست کم از دهه 1930 از طوفان های شن رنج می برد.

حمید النایف، سخنگوی رسمی وزارت کشاورزی، به المانیتور گفت: «رسیدگی و مقابله با بیابان زایی و طوفان های گرد و غبار، با توجه به منابع عظیم مورد نیاز، تنها مسئولیت وزارت کشاورزی نیست. همه وزارتخانه ها باید به صورت هماهنگ در راستای اجرای یک برنامه ملی جنگل‌کاری عمل کنند و جهاد کشاورزی هم با ارائه «مطالعات، نهال ها، بادشکن ها و تکنیک های آبیاری» اجرای برنامه را ممکن و تسریع می کند.» نایف افزود دولت در راستای تامین و پوشش هزینه های چنین برنامه ای از شرکت های سرمایه گذاری و سازمان های بین المللی فعال در عراق درخواست کمک کند. او ادامه داد: «لازم است که برنامه جنگل کاری به صورت مستقل و توسط کارشناسان و بر اساس آزمایش های موفق اجرا شود.» به گفته نایف، پروژه های کمربند سبز که در گذشته مطرح شده بودند، به رغم صرف مبالغ هنگفتی که به آنها تخصیص داده شده، هنوز اجرایی نشده اند و تنها مورد استثنا استان کربلا است که در اطراف و مرکز آن کمربند سبز ایجاد شده، اما در حد مطلوب نیست. سخنگوی رسمی وزارت کشاورزی تاکید کرد که بودجه وزارتخانه او صرفا برای ایجاد واحه های کوچک کافی است و امکان مبارزه با بیابان زایی را فراهم نمی آورد و برای تبدیل ساختن عراق به یک محیط سبز، به 15 میلیارد درخت نیاز است. او همچنین به این مساله اشاره کرد که وضعیت موجود به دلیل کمبود آب بدتر شده و طرح کشاورزی را به نصف کاهش داده است: «انعقاد قرارداد با کشورهای ساحلی یعنی ترکیه، ایران و سوریه الزامی است تا [عراق] بتواند سهم خود را از آب به دست آورد.»

یوسف سوادی، مدیر اداره محیط زیست المثنی، با اشاره به اینکه عراق در بیش از یک ماه گذشته در معرض طوفان های شدید گرد و غبار قرار داشته، حرکت گسترده خودروهای نظامی در طی جنگ علیه داعش از سال 2014 و در جریان تهاجم آمریکا به عراق در سال 2003 را دلیل این اتفاق خواند. سوادی همچنین تاکید کرد که عراق برای رودخانه های دجله و فرات به یک سیاست گذاری مشخص آبی مبتنی بر استفاده از «فناوری های مدرن، ساخت سدها و پروژه های برداشت آب باران در بیابان ها» نیاز دارد. او در ادامه «سرمایه گذاری در پروژه های کمربند سبز و توسعه پوشش گیاهی» را خواستار شد و گفت برای کمک به وضعیت کنونی کشور، هر شهروند عراقی باید دست کم یک درخت بکارد.

منار العبیدی، کارشناس اقتصادی، در گفت و گو با المانیتور اظهاراتی مشابه سوادی را بیان کرد و گفت: « بانک مرکزی عراق در سال 2019 از طریق صندوق تمکین از ابتکاری برای کاشت بیش از 200 هزار اصله نهال خبر داد؛ اما مشخص نیست این طرح و اعتبارات تخصیص یافته به آن چه شده است. دو سال از زمان آغاز دوره اجرای پروژه می گذرد، اما هیچ نتیجه ای حاصل نشده است.»

صلاح العرباوی، رئیس حرکت الوایی [جنبش آگاهی ملی]، گفت که هیچ یک از دولت هایی که به متوالی در عراق روی کار آمده اند، اهمیتی برای محیط زیست قائل نبوده اند.

نجم القصاب، مفسر سیاسی، به المانیتور گفت: «گرد و غبار، کاستی های اقدامات بسیاری از چهره های طبقه سیاسی را آشکار کرد. اعضای خانواده آنها در خارج از عراق هستند و هوای تازه تنفس می کنند و از پول عراق لذت می برند.»

عبدالزهرا الهنداوی، سخنگوی وزارت برنامه ریزی، به المانیتور گفت: «چشم انداز عراق برای توسعه پایدار 2030، که این وزارتخانه تهیه کرده است، شامل مجموعه ای از سیاست ها با هدف حفاظت از محیط زیست و مبارزه با تغییرات آب و هوایی می شوند، اما این سیاست ها باید توسط مقامات مربوطه اجرا شوند.»

ریم الراوی، یک چهره رسانه ای و فعال محیط زیست، هم درباره نیاز به وجود یک وزارتخانه نخل با ادارات مختلف در استان های مختلف سخن گفت که هدف کاشت جنگل ها و درآمدزایی را دنبال کنند و توان رقابت با درآمدهای نفتی را داشته باشند. او در ادامه تاکید کرد که مسئولیت اصلی این وزارتخانه باید بیابان زایی باشد، اما بدیهی است که بحران نیاز به تصمیم گیری های سریع و قاطع و به دور از هر گونه اعمال نفوذهای معمول و فساد دارد.