مشکلات و محدودیت‌های بانک‌های ایرانی برای اتباع خارجی/آیا ایران به سوی اجرای FATF گام برمی دارد؟

میدل ایست نیوز: چندی است که حساب‌های بانکی اتباع خارجی مقیم ایران در بانک‌های مختلف ایرانی دچار مشکل شده و ارائه خدمات بانکی به این افراد هم با دردسرهای زیادی همراه است؛ چالشی که به دغدغه اتباع خارجی در ایران بدل شده است.

در همین حال چند روز قبل خبری منتشر شد که بانک صادرات ایران، ارائه خدمات اینترنتی و موبایلی به کاربران غیر ایرانی خود را ممنوع کرده است.

بر اساس سند منتشر شده از بانک صادرات ایران، هرگونه عضویت در سامانه‌های اینترنت بانک و فعال‌سازی و تغییر شماره موبایل در سامانه همراه بانک برای اتباع غیر ایرانی «تا اطلاع ثانوی» ممنوع، اعلام شد.

بر اساس این سند، عضویت همه کاربران غیر ایرانی که قبلا عضو سامانه‌های همراه بانک بوده‌اند نیز به صورت سیستمی غیر فعال می‌شود.

بخشنامه مدیریت مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم به بانک ها

در همین خصوص خبرنگار میدل ایست نیوز به اسنادی دست یافته که نشان می دهد بانک های ایرانی در پی دریافت بخشنامه ای از سوی «مدیریت مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم» به بانک ها، دست به این اقدام زده اند.

این در حالی ست که باوجود تلاش های دولت گذشته ایران و در زمان ریاست جمهوری «حسن روحانی» تلاش ها برای پیوستن ایران به FATF بی نتیجه ماند.

در حال حاضر فقط ایران و کره‌شمالی عضو گروه اقدام ویژه مالی نشده‌اند و همه کشورهای دنیا برای انجام معاملات تجاری، بانکی و مالی به عضویت FATF درآمده‌اند و براساس نظرات کارشناسان اقتصادی ایران در دولت ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور جدید ایران که حدود یک سال است بر سرکار آمده نیز امیدی به عضویت ایران در FATF نیست و حال این سوال مطرح می شود که چرا بانک های ایرانی دست به چنین اقدامی زده اند؟

قطع خدمات بانکی بدون هشدار قبلی

برخی از اتباع خارجی در ایران نیز از جمله دانشجویان نخبه در گفت‌وگو با میدل ایست نیوز اعلام کردند، خدمات بانکی در ایران با مشکلاتی مواجه است، از جمله اینکه بانک‌ها بدون هیچ هشدار قبلی حساب اتباع خارجی را می‌بندند.

این افراد خاطرنشان کردند که این مشکلات شامل حال تاجران، سرمایه‌گذاران، دانشجویان، و کارآفرینان خارجی حاضر در این ایران هم شده است.

این دانشجویان خارجی افزودند که برداشت پول و همچنین انتقال پول از دیگر مشکلات اتباع خارجی در ایران است و دسترسی به این امکانات وجود ندارد. در واقع پول به حساب افراد واریز می‌شود ولی امکان برداشت نیست.

یکی از این افراد در ادامه گفت‌وگو خاطرنشان کرد که محدودیت جغرافیایی از دیگر مشکلات است. برای مثال اگر فردی خارجی در تهران افتتاح حساب کند نمی‌تواند در مشهد خدمات بانکی دریافت کند و شعبه بانک از متقاضی می‌خواهد که به همان بانکی که افتتاح حساب کرده، مراجعه کند.

وی ادامه داد: مشکل بعدی، ارائه خدمات الکترونیکی است به طوریکه موبایل بانک ها به کاربران خارجی خدمات ارائه نمی‌دهند و بانک‌های مختلفی از جمله ملت، سامان، دی، صادرات، تجارت، مبادرت به این اقدام کرده‌اند.

محدودیت در سقف تراکنش مالی از دیگر چالش‌های اتباع خارجی حاضر در ایران است. برای مثال این افراد حق خرید از کارت های اعتباری خود در سقف بیش از 1 میلیون تومان را ندارند و برای خریدهای چند میلیونی باید چندین بار تراکنش را انجام دهند.

برخورد سلیقه‌ای بانک‌ها در ارائه خدمات بانکی به اتباع خارجی

یکی دیگر از این افراد در ادامه گفت‌وگوی خود با میدل ایست نیوز گفت که با وجود دستور العمل بانک مرکزی ایران مبنی بر اینکه اتباع خارجی که حضور قانونی دارند باید مثل اتباع ایرانی از خدمات بانکی بهره مند شوند، اما در عمل این اتفاق محقق نشده است.

وی همچنین خاطرنشان کرد که مشکل بعدی برخورد سلیقه‌ای بانک‌ها در ارائه خدمات بانکی است و بانک ملت یک نمونه از این موضوع است. برای مثال یک شعبه بانک ملت در تهران به هیچ وجه برای اتباع خارجی حساب باز نمی‌کند اما شعبه دیگر این بانک حاضر به افتتاح حساب می‌شود اما خدمات بانکی ارائه نمی‌دهد.

عدم آگاهی پرسنل بانک از قوانین

این اتباع ادامه دادند که با پیگیری های زیاد گاهی کار آنها حل می‌شود و بانک در مقام پاسخ اعلام می‌کند که به دلیل ناآگاهی پرسنل با قوانین و دستورالعمل ها این اتفاق‌ها رخ می‌دهد وگرنه منع قانونی در این زمینه وجود ندارد.

همچنین یک منبع آگاه افزود که گاهی دیده می‌شود بانک‌های ایرانی تمایز و تفاوتی بین اتباع خارجی که حضور غیر قانونی دارند با اتباعی که اقامت قانونی دارند، قائل نمی‌شوند و برخورد مناسبی با اتباع خارجی که در میان آنان تجار و دانشجویان نخبه هم دیده می‌شوند، ندارند.

دیگر مشکل بانکی اتباع خارجی در ایران به دوره تمدید اقامت این افراد مرتبط است، به این معنا که اقامت اتباع خارجی هر سال باید تمدید شود و این روند گاهی بین یک ماه تا 45 روز به طول می انجامد و این افراد در این دوره به هیچ خدمات بانکی دسترسی ندارند.

خبرگزاری صدای افغان (آوا) نیز در گزارشی اعلام کرد که در روزهای گذشته شکایت‌های متعددی از اتباع و مهاجرین افغانستانی در سراسر ایران در شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافته که گویا نرم‌افزارهای همراه‌بانک آن‌ها بدون اطلاع قبلی مسدود شده است. این روند از بانک صادرات آغاز شده و شامل بانک ملت نیز شده است.

جمعی از فعالین اقتصادی افغانستانی در مشهد نیز اعلام کرده‌اند که طبق گفته مسئولین شعب بانک صادرات، مسدود شدن نرم‌افزارهای همراه بانک آن‌ها به دستور بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بوده است.

خبرگزاری صدای افغان افزود که با وجود بخش‌نامه بانک مرکزی ایران پیرامون باز کردن حساب‌های بانکی و استفاده از خدمات بانک‌داری، هنوز هم در برخی شعب بانک‌ها برخوردهای سلیقه‌ای برای ارائه خدمات بانکی به اتباع غیرایرانی صورت می‌گیرد. علاوه بر این مشکل، سال گذشته حساب‌های بانکی اتباع افغانستانی در بسیاری از بانک‌های ایران از جمله بانک صادرات برای دریافت کد جدیدی به نام کد شهاب، بدون اطلاع قبلی به صورت سراسری مسدود شد که مشکلات بسیاری را به وجود آورد.

به دلیل مشکلات بانکی، شرایط سرمایه گذاری خارجی در ایران فراهم نیست

از سویی «دکتر سید ضیا حسینی» تاجر خارجی فعال در ایران و مدیرعامل چندین شرکت سرمایه گذاری چندی قبل در گفت‌وگو با پایگاه بازار نیوز، گفته بود که شرایط سرمایه گذاری خارجی در ایران فراهم نیست.

وی در این گفت‌وگو اعلام کرده بود که موضوع حساب‌های بانکی، بسته شدن بی مورد حساب ها، کارت‌ها، دسته چک‌ها خصوصاً در بانک ملی از جمله مشکلات است.

وی افزوده بود که موضوع انتقال پول از سیستم بانکی به هیچ وجه امکان پذیر نمی‌باشد و پول شخصی افراد از طریق صرافی‌ها انتقال پیدا می‌کند که مشکل ثابت کردن این پول برای بانک مرکزی وجود دارد.

اخیرا نیز پویشی در سامانه فارس من در خبرگزاری فارس برای پیگیری مشکلات بانکی اتباع خارجی در بانک‌های ایرانی به راه افتاد.

در متن این پویش آمده است که اخیرا تمامی خدمات اینترنتی حسابها برای اتباع خارجی مسدود شده و برای نقل و انتقال مبالغ، مشکلات جدی پدید آمده است.

این پویش می‌افزاید که محدود شدن تراکنش‌های این حسابها تا سقف یک میلیون تومان، از جمله مشکلات اتباع خارجی است و همراه بانک‌ها نیز برای حساب های اتباع خارجی غیرفعال شده است.