چه چیزی قیمت نفت را بالا می برد؟
همه آمارها نشان می دهد که تولید نفت در ماه های گذشته افزایش یافته و از تقاضای بازار بیشتر شده است اما پیش بینی می شود که قیمت نفت تا پایان سال جاری میلادی به بشکه ای صد دلار برسد.
میدل ایست نیوز: هفته گذشته قیمت نفت «برنت» به بشکه ای 83 دلار رسید، اما از صف ماشین ها در برابر پمپ بنزین ها خبری نبود. در عوض رئیس جمهور امریکا با همان سبک هالیوودی اش دربرابر هواداران حزب جمهوری خواه تحولات بازار نفت را به موضوع حمایت از کشورهای حاشیه خلیج فارس و مسئولیت آنان در تأمین نیازهای مالی امریکا ربط داد. اما او در سخنان خود موضوع محافظت از اقتصاد امریکا و همپیمانانش را به روی خود نیاورد.
این در حالی است که اوپک تولید خود را از روزانه 31 میلیون بشکه در ماه مه گذشته به 33.07 میلیون بشکه در سپتامبر رسانده است. این افزایش سریع و شدید در قیمت ها برای چیست؟ مسئول آن کیست؟
الحیات گزارش داده است که روشن است که اوپک و همپیمانانش همه نیازهای نفتی شرکت های جهانی را تأمین می کنند و هیچ شرکت یا شخصی در رسانه های غربی یا بولتن های نفتی از کمبود نفت سخنی نگفته است و همه صحبت ها درباره تغییر منابع خرید نفت شرق آسیا، مهم ترین خریداران نفت ایران، است که واردات نفت خود را از ایران کاهش داده اند، و این یعنی سفارش ها به سمت کشورهای دیگر می رود و از پیش مقادیری از نفت در این کشورها ذخیره شده و منابع تازه ای برای جایگزینی نفت ایران درنظر گرفته شده است.
اما این بار نگرانی آن است که تحریم های امریکا مانع از هرگونه صادرات نفت ایران شود نه اینکه، مانند مرحله قبل، بخشی از صادرات ایران را محدود کند. اجرای چنین چیزی بسیار دشوار است، چون اکنون معلوم شده که ایران پیش از اجرایی شدن تحریم ها پیشدستی کرده و نفت کش های خود را به سوی کشورهای واردکننده ارسال کرده است. همچنین پیش بینی می شود که ایران صادرات میعانات گازی خود را که مشمول تحریم ها نیست افزایش دهد.
ناظران علت اصلی افزایش قیمت نفت و احتمال رسیدن آن به 100 دلار تا پایان سال جاری میلادی را نگرانی بابت تحریم های امریکا علیه ایران و از دست رفتن تولید نفت ونزوئلا می دانند. هم اکنون ترامپ از کشورهای عضو اوپک می خواهد که تولید خود را بالا برند تا آرامش به بازار برگردد و روند افزایش قیمت ها متوقف شود.
نشریه «پلاتس اویلگرام» در گزارشی تأکید کرده که اوپک از ماه آگوست تولید نفت خود را روزانه 180هزار بشکه افزایش داده است. معنای این اقدام تلاش این سازمان برای اطمینان بخشی به امکان تأمین همه نیازهاست و اینکه کسی لازم نیست نگران کمبود نفت شود. مقامات نفتی روسیه نیز اعلام کردند که در ماه سپتامبر میانگین تولید نفت این کشور به 11.356 میلیون بشکه در روز رسیده و شاهد افزایش 350هزار بشکه ای در مقایسه با ماه مه بوده است. همه کشورهای عضو اوپک، به جز ایران و ونزوئلا، در این افزایش تولید سهیم بوده اند. عربستان سعودی هم از آغاز سال جاری میلادی تولید خود را به بیش از 10 میلیون بشکه رسانده که رشدی ماهانه دارد.
آنچه مانع از تولید بیشتر نفت می شود نگرانی کشورهای تولیدکننده از آینده بحران روابط با ایران است. این کشورها بسیار نگران اند که در آخرین لحظات واشنگتن و تهران به توافقی برسند و در آن صورت بازار نفت مازاد تولید پیدا کند، یعنی همان چیزی که میان سال های 2014-2016 اتفاق افتاد، و این اوپک را وارد بحران تازه ای کند. همچنین نگرانی هایی از اینکه تنش به سطح نظامی بکشد هم هست، چون هرگونه تلاش ایران برای بستن تنگه هرمز به معنای بالا رفتن شدت تنش و توقف ارسال بیش از 15میلیون بشکه در روز است. این بدترین احتمال ممکن و البته بعیدترین احتمال است. مهم است که با آغاز تحریم ها تولید مازادی در کار باشد تا همه از برطرف کردن کمبودها مطمئن باشند، اما درصورت بسته شدن تنگه هرمز این تولید مازاد به هیچ کاری نخواهد آمد و بحران اقتصادی جهانی در پی خواهد داشت.
نشریه «اینترنشنال اویل دیلی» از دستور اخیر وزیر انرژی روسیه به شرکت های روسی به افزایش تولید تا بیشترین حد ممکن خبر داده و این تصمیم را نتیجه توافق دوجانبه وی با طرف عربستانی دانسته است. پیش از این رئیس جمهور روسیه، «ولادیمیر پوتین» گفته بود که روسیه «پس از توافق با شرکا»ی خود تولید خود را به 400هزار بشکه در روز رسانده است. الان هم روشن شده که تولید نفت عربستان سعودی در ماه کنونی به 10.7 میلیون بشکه رسیده است در حالی که تولید نفت این کشور در بهار همین سال حدود 10میلیون بشکه در روز بود. به این نکته نیز باید توجه داشت که صادرات نفت عربستان به گفته «خالد الفالح» وزیر نفت عربستان سعودی به 7.7 میلیون بشکه در روز رسیده است.
پیش از این فالح در مسکو در «هفته انرژی روسیه» اعلام کرده بود که در صورت لزوم عربستان توانایی افزایش تولید به میزان روزانه 1.3 میلیون بشکه را دارد و تأکید کرده بود که هزینه سرمایه گذاری برای تولید یک میلیون بشکه اضافی حدود 20میلیارد دلار است. اطلاعات تازه نشان می دهد که اندوخته تجاری رو به افزایش است و در هفته پایان ماه سپتامبر اندوخته ایالات متحده به روزی یک میلیون بشکه رسیده است. این همه یعنی تولید بیش از مصرف است.
در روزهای گذشته ناظران درباره روند افزایش قیمت ها در هفته های آینده در صورتی که ونزوئلا نتواند جلوی کاهش شدید تولید خودش را بگیرد و اجرایی شدن تحریم ها علیه ایران صادرات نفتی این کشور را کاهش دهد پیش بینی های متفاوتی داشته اند. بانک «بارکلی» خبر داده که صادرات نفت ایران از روزانه 2.2 میلیون بشکه در ماه مه به روزانه 1.7 میلیون بشکه در ماه سپتامبر رسیده است، اما رسیدن آن به صفر را بسیار بعید دانسته است.
بر همه اینها وضعیت نامعلوم سیاسی در لیبی را باید افزود که احتمال رسیدن قیمت نفت به 100 دلار تا پایان سال جاری میلادی را بالا برده است. چین، بزرگ ترین واردکننده نفت از ایران، در پی آن برآمده که کاهش واردات خود را جبران کند. واردات نفت چین در سپتامبر 2017، 800 هزار بشکه در روز بوده اما در سه ماه آغازین سال جاری به 650هزار و در ماه سپتامبر به 500هزار بشکه در روز کاهش یافته است.
