سیاسینگاه خاورمیانه

عادل عبدالمهدی و چالش مقابله با دولت پنهان

عمار جبار الكعبی

میدل ایست نیوز: حکایت شده است که حضرت موسی علیه السلام یکبار که به قصد سخن گفتن با خداوند متعال رفته بود، سوالی در ذهن داشت ولی در باز کردن سفره دل خود مردد بود. اما خداوند باری تعالی به حکم علم بی منتهای خود و صفت علام الغیوب اش، به موسی گفت که سوالت را مطرح کن، موسی گفت: پروردگارا اگر بنده ای از بندگان خدا بودی، چه کار می کردی؟ خداوند پاسخ داد: به عزت و جلالم سوگند اگر بنده ای از بندگان خداوند بودم، به بندگان خداوند خدمت می کردم. با نگاه به این حکایت دو موضوع مهم آشکار می شود؛ نخست عظمت و جایگاه خدمت کردن به عباد الله و دوم ادیان آسمانی که هدف از فرو فرستادن آن، خدمت رسانی به انسان ها بوده است.

وزارت، منصبی سیاسی و در عین حال مدیریتی است که برنامه کلی و راهبردهای کلان وزارتخانه را ترسیم می کند، ناگفته پیداست وزیر نمی تواند جزئیات ریزترین کارها از قبیل رفتارهای مردم و نیازهایشان را پیگیری کند، اگر بخواهد هم باید به میانجی و واسطه ای متوسل شود چرا که تعهدات، دغدغه ها و اقتضائات مربوط به پست وزارت، آگاهی از همه موضوعات را بر شخص وزیر دشوار می سازد.

خدمات رسانی در درون وزارت خانه ها معمولا در دستان مدیر کل و مقامات رده پایین تر از او قرار دارد، یعنی دستگاه اداری مسئول اجرای سیاست های کلی وزارت خانه و همه دولت است، به طوری که با شهروندان ارتباط مستقیمی دارد و مردم از طریق آن به ارزیابی میزان خدمت رسانی دولت می پردازند.

از مهم ترین مشکلات شهروندان عراقی می توان به طرز برخورد کارمندان ادارات دولتی با ارباب رجوع اشاره کرد، کارمندان این ادارات در برخورد با مردم، رفتاری ناسنجیده و به دور از اخلاق از خود نشان می دهند، به ویژه در اداراتی که با قشرهای به خصوصی مانند بازنشستگان و تامین اجتماعی و دیگر اقشار سروکار دارند و به دلیل روتین اداری فلج کننده، سازوکار به دردنخور و نیز نبود رغبت و تمایلی از سوی کارمندان برای انجام کارهای مردم از جمله معضلات ادارات دولتی در عراق است.

این دستگاه اداری در بسیاری از بخش های مهم خود همچون مدیران کل و معاونین آنها در یک منظومه واحد قرار دارند که به آن «دولت پنهان» می گویند که وابسته به حزب الدعوه است؛ در نتیجه ریشه کن ساختن این دولت پنهان از مهم ترین و بارزترین موانعی است که دولت آتی با آن مواجه خواهد شد.

رهبران حزب الدعوه علیرغم دشواری امر، پذیرفتند که به آرامی از ریاست هیئت دولت کنار بروند، اما اصلی ترین علت در ورای سکوت این حزب، تسلط پنهان حزب الدعوه بر بخش های مختلف دولت است که این امکان را به رهبران حزب الدعوه می دهد که از پشت پرده به کنترل دولت ادامه دهند و تا زمانی که  این منظومه تداوم دارد، مقدمات شکست دلایل متعدد فراهم است. همچنین اغلب مناصب دولتی هنوز هم در دستان سران حزب منحل شده بعث قرار دارد که نوری المالکی به شرط اعلام وفاداری، آنها را به پست های خود بازگرداند، افراد وابسته به حزب بعث، دولت را با همان ذهنیت بعثی می خواهند اداره کنند تا مردم حسرت دوران صدام حسین، دیکتاتور مخلوع عراق را بخورند و از این طریق می خواهند همه عقده ها و کینه های خود را بر سر شهروند مظلوم عراقی خالی کنند، همچنین کسانی هم که بعثی نیستند، با اعلام وفاداری به حزب بعث در پست های خود باقی ماندند.

در پایان باید گفت دگردیسی واقعی در تغییر شخص نخست وزیر نیست، هر چند که این تغییر جزء جدایی ناپذیر این فرآیند است، اما تکمیل روند تغییر و اصلاح تنها از رهگذر تغییر گروهی خواهد بود که در درون دستگاه های دولتی اعم از وزارتخانه ها، سازمان ها و ادارات دولتی رخنه کرده است چرا که این گروه به دلیل برخورداری از اختیارات گسترده و قدرت چشمگیر می تواند در مسیر ایجاد هر گونه اصلاحات در ساختار دولت، کارشکنی کند.

منبع: المعلومه

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا