خشم واشنگتن از میانجیگری قطر برای نجات اردوغان
اظهارات جان بولتون در خصوص حمایت قطر از ترکیه، دربردارنده یک تهدید ضمنی برای قطریها بود که پا را از حد خود فراتر نگذارند.
میدل ایست نیوز: مسئولان قطری نسبت به اظهارات «جان بولتون»، مشاور امنیت ملی آمریکا در خصوص اعلام حمایت قطر از اقتصاد ترکیه در مواجهه با تحریمهای اخیر آمریکا سکوت اختیار کردند. این در حالی است که برخی منابع آگاه در کشورهای حاشیه خلیج فارس به این موضوع اشاره کردند که سکوت قطریها به خاطر هراس از برانگیختن خشم آمریکا است؛ به ویژه اینکه صحبتهای بولتون حامل پیامهایی شفاف و قاطعانه برای دولت این کشور بود. بولتون در گفتههای خود نه تنها به پمپاژ پول از سوی قطر به اقتصاد ترکیه، بلکه به تلاشهای این دولت برای میانجیگری نزد آمریکا به منظور پایان بحران اقتصاد ترکیه نیز اشاره کرده بود؛ موضوعی که نقشه آمریکا برای فشار به اردوغان را نقش بر آب خواهد کرد.
بر اساس گزارش روزنامه العرب بولتون با ابراز تردید در مورد تأثیر دخالتهای قطر به نفع رئیس جمهوری ترکیه گفته بود: «به نظر نمیرسد پایبندی قطریها برای حمایت مالی از ترکیه تأثیر خاصی در اقتصاد این کشور بگذارد. این اقدامات هرگز سودبخش نیست اما در نهایت خواهیم دید چه چیز از وعدههای دوحه حاصل خواهد شد.»
شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر، در حاشیه سفر به آنکارا وعده داده بود که از طریق سرمایه گذاری مستقیم در ترکیه، 15 میلیارد دلار به اقتصاد این کشور تزریق خواهد کرد. روشن است که اظهارت بولتون در بردارنده یک تهدید ضمنی برای قطریها است و به آنان هشدار می دهد که پا را از حد خود فراتر نگذارند. ترامپ در صدد مجازات همتای ترک خود و وادار کردن وی به پذیرش رویکرد قلدر مآبانه اش است و واشنگتن در برابر تلاشهای قطر برای مقابله با سیاست رئیس جمهور آمریکا هرگز سکوت نخواهد کرد؛ سیاستی که همواره پیش از اینکه برای دشمنان دردسر ساز شود، موجب افزایش بحران در میان دوستان بوده است، آن هم در منطقه ای که دیگر بیش از این تاب ماجراجویی را ندارد.
منابع آگاه در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، دور از انتظار ندانسته اند که قطر برای نجات اردوغان دست به میانجیگری زده باشد. آمریکاییها نیز پاسخ قطر را چنین داده اند که پیش از میانجیگری برای دیگران در پی حل و فصل مشکلات خود باشید. به گفته این منابع سردی آشکار روابط میان قطر و آمریکا در حاشیه سفر وزیر امور خارجه قطر به واشنگتن، دلیل دیگری بر خشم واشنگتن از وساطت قطر برای نجات اردوغان دانسته اند.
علی رغم اینکه «تیموتی لندرکینگ»، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور خلیج فارس، میانجیگری قطریها را تکذیب کرد، اما اشاره شدید اللحن جان بولتن حاکی از تلاشهای نافرجام این کشور بود.
لندرکینگ در مصاحبه با شبکه آزادی آمریکا گفته بود: «قطر در بسیاری از مواقع برای حمایت از منافع ما واسطهگری کرده است اما در خصوص مسأله اخیر تردید دارم که چنین بوده باشد.»
دیپلمات آمریکایی پیش از نشست پمپئو با همتای قطری خود در بعد از ظهر سه شنبه گفته بود: «به خوبی میدانم که قطر در پی حفظ روابط نزدیک با آمریکا است. دو کشور میتوانند بر سر بسیاری از مسائل مهم و مربوط به خاورمیانه به رایزنی بپردازند که مسأله ترکیه نیز میتواند یکی از آنها باشد.»
اما باید در نظر داشت تکذیب وساطت قطر موجب به وجود آمدن مشکل دیگری با ترکیه میشود و ابهامات ترکیه ایها در رابطه با همپیمان قطری خود را افزایش خواهد داد. ترکیه روی قطر حساب ویژهای باز کرده بود حال آنکه قطر این کشور را در میان بحران سیاسی و مالی تنها گذاشته است؛ به ویژه که وعده حمایتهای مالی قطر همچنان در قالب وعده باقی مانده و به مرحله اجرا در نیامده است.
تحلیلگران معتقدند قطر با گسیل داشتن وزیر امور خارجه خود به آمریکا سعی دارد تا خشم آمریکاییها را فرو بنشاند و تعهد خود برای حمایت مالی از ترکیه را بی اهمیت جلوه دهد. این عملکرد شناخته شده دولت قطر است که برای به دست آوردن دوستی همه طرفها روی طنابهای مختلفی شروع به بند بازی کند.
همچنین گمانه زنیها حاکی از این است که سفر شیخ محمد بن عبد الرحمن به واشنگتن نتایج معکوسی را در بر داشته باشد و موجب تیرگی روابط قطر و آمریکا شود. بر این اساس قطر پروندههای حمایت از تروریست و گروههای تندرو در مناطق مختلف را مستقیما علیه خود به جریان خواهد انداخت یا اینکه مجبور خواهد شد تاوان آن را بپردازد.