سیاسینگاه خاورمیانه

در ارزیابی کلی تصمیم دونالد ترامپ: پایانی تراژیک برای نیروهای آمریکایی در سوریه

منطق پشت ادامه استقرار حدود 2000 یا بیشتر نیروهای ایالات متحده در سوریه همیشه ابهام آمیز بوده است.

میدل ایست نیوز: دنیل ال. بایمن در یادداشتی در بروکینگز می نویسد: دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در توئیتی در توضیح تصمیم ناگهانی خود مبنی بر خارج کردن چندین هزار نیروی آمریکایی از سوریه ظرف 30 روز، نوشت: «ما داعش را در سوریه شکست دادیم، در ریاست جمهوری ترامپ این تنها دلیل ما برای حضور در آنجا به شمار می رفت.» تصمیم ترامپ به صورت بالقوه چندین جنبه مثبت دارد، اما در مجموع تصمیمی ضعیف به شمار می رود که به دلیل نبود یک روند مشخص و آماده سازی برای اجرای آن، بدتر هم می شود.

منطق پشت ادامه استقرار حدود 2000 یا بیشتر نیروهای ایالات متحده در سوریه همیشه ابهام آمیز بوده است. دولت می توانست برای توجیه این استقرار به داعش، ایران یا دیگر دشمنان آمریکا اشاره کند یا در صدد توضیح این مساله برآید که این نیروها برای کسب اطمینان از دام آوردن متحدان کرد آمریکایی، یعنی یگان های مدافع خلق (ی.پ.گ)، که اثبات کرده اند جنگجویان خوبی در برابر داعش هستند، به حضور در سوریه ادامه می دهند.

با این حال، هیچگاه برنامه مشخص و از پیش تعیین نشده ای برای این نیروها وجود نداشت و مشخص نبود که این تعداد کم از نیروهای نظامی دقیقا قرار است چطور نقشی تعیین کننده در برقراری تعادل نظامی در منطقه ایفا کنند. در حقیقت، اگر دشمنی مصمم وجود می داشت که بخواهد نیروهای آمریکایی در سوریه را به چالش بکشد، شدت آسیب پذیری آنها کاملا آشکار می شد.

خروج نیروهای آمریکا از سوریه با استقبال ترکیه مواجه شد. آنکارا به ی.پ.گ به چشم متحدان حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) می نگرد که تصور بیراهی هم نیست. دولت ترکیه گروه جنگجویان کرد پ.ک.ک را دشمن خود می داند و آنکارا و واشنگتن هر دو، آن را یک گروه تروریستی قلمداد می کنند. پیش از آنکه ترامپ تصمیمش مبنی بر خارج کردن نیروها را اعلام کند، ترکیه به حمله به ی.پ.گ تهدید کرده بود که این مساله به معنای افزایش مخاطره رویارویی با نیروهای آمریکایی بود. اکنون در نبود حضور آمریکایی، ترکیه می تواند آزادانه خلاء موجود را پر کند که این شامل حمله به ی.پ.گ نیز می شود و این یعنی یک دردسر کمتر برای آمریکا در ارتباط با یک بازیکن مهم منطقه ای.

از سوی دیگر، در هم شکستن ی.پ.گ یکی از مخاطرات فوریتی خروج ایالات متحده از سوریه است. اگرچه شمار نیروهای آمریکایی خیلی کمتر از آن بود که بتوانند از ی.پ.گ دفاع کنند، اما این حضور برای کردها ارزش نمادین داشت و تعهد آمریکا به آنها را نشان می داد. اکنون، خروج ایالات متحده به مثابه چراغ سبزی برای ترکیه محسوب می شود. کردها هم می توانند همانند بسیاری از دیگر نیروهای محلی در لیبی و دیگر كشورهایی كه ایالات متحده با تروریست ها مبارزه کرده بود، این را خیانت مجدد آمریکا بدانند. این مساله همچنین پیام مهم تری را ارسال می کند مبنی بر اینکه ایالات متحده در کنار دوستانش نمی ماند.

دست کم این مساله جای امیدواری دارد که ترکیه یک متحد ایالات متحده است، اگرچه بارها سرکوبگر و خصومت آمیز عمل کرده است. ایران هم در صدد پر کردن این جای خالی بر خواهد آمد. این کشور در حال حاضر در طرف عراقی مرز قدرت و نفوذ دارد و به عنوان نجات دهنده دولت بشار اسد در سوریه عمل کرده که این مساله آن را در موقعیتی قدرتمند در منطقه قرار داده است. با خارج شدن ایالات متحده از تصویر، نفوذ ایران بیشتر خواهد شد. دشمنان منطقه ای ایران نگران یک «پل زمینی» از این کشور و از طریق عراق و سوریه تا لبنان هستند. اگر ایرانی ها حضور خود را در مناطقی که نیروهای آمریکایی مستقر بودند افزایش دهند، عربستان سعودی، اسرائیل و دیگر متحدان منطقه ای ایالات متحده یک پیروزی جدید برای ایران را شاهد خواهند بود. این امر سعودی ها را به ادامه کمپین های نظامی احمقانه همانند جنگ در یمن تنها با توجیه مواجهه با ایران، ترغیب خواهد کرد. برای اسرائیل، مخاطره رویارویی مستقیم نظامی با ایران بیشتر خواهد شد، چراکه دیگر دلیلی ندارد که باور کند در صورت نیاز ایالات متحده برای کمک به حفظ امنیت آن خواهد شتافت.

اما شاید بزرگ ترین نگرانی احیای داعش باشد. کمپین نظامی تحت فرمان آمریكا تا اندازه زیادی این گروه را تضعیف كرده است و ترامپ حق دارد به این موفقیت افتخار كند؛ اما هنوز با «شکست» كامل این گروه فاصله هست. هنوز هم منطقه کوچکی در سوریه در اشغال داعش است. مهم تر اینکه این گروه تروریستی همچنان حضور زیرزمینی گسترده ای دارد و منتظر است تا فشارهای بیرونی اندکی کاهش یابد تا بتواند مجددا دست به کار شود. این گروه هر ماه چندین حمله و کمپین های گسترده برای ممانعت از روی کار آمدن دولتی محلی انجام می دهد و هنوز هزاران نیرو زیر پرچم آن هستند. نیروهای ایالات متحده هم به هدف گرفتن مستقیم این گروه کمک می کردند و هم مشوقی برای گروه های محلی همانند ی.پ.گ در مبارزه علیه داعش محسوب می شدند. اکنون، تمرکز ی.پ.گ به ترکیه و دیگر دشمنان معطوف خواهد شد و از فشار آن بر داعش کاسته می شود. حتی این احتمال وجود دارد که برخی از فعالان محلی با داعش متحد شوند.

اما جدای از مشکلات احتمالی در سوریه، خروج نیروهای آمریکایی از این کشور بخشی از کاهش ایفای نقش در منطقه است. و بازیگرانی که این جای خالی را پر خواهند کرد، ایران و روسیه خواهند بود و بیم اتخاذ رویکرد خصمانه توسط عربستان سعودی هم وجود دارد. آنچه دولت ترامپ به باقی جهان می گوید این است که با خیر و شر آنها کاری ندارد، اما آمریکا احتمالا از نتیجه بلندمدت این مساله خشنود نخواهد بود. مهمترین مساله در زمینه مخاطرات این تصمیم گیری، نبود روندی از پیش محاسبه و ارزیابی شده برای اجرای آن است. رئیس جمهوری آمریکا در این زمینه با مشاوران ارشد خود هماهنگ نکرده است. حتی جان بولتون مشاور امنیت ملی، مایک پومپئو وزیر امور خارجه و جیمز متیس وزیر دفاع که در پی این تصمیم استعفا کرده، همگی اخیرا با انتشار بیانیه هایی از ادامه حضور آمریکا در سوریه برای مواجهه با ایران و پیشبر دیگر اهداف سیاسی خبر داده بودند. اکنون متحدان دیرینه آمریکا دیگر دلیلی برای اعتماد به اظهارات مشاوران به جای ترامپ و به طور گسترده تر اعتماد به آمریکا، ندارند. متحدان دیرینه همچون فرانسه و بریتانیا که با تصور حمایت های آمریکا نیرو به سوریه اعزام کرده بودند نیز از این تصمیم ترامپ اطلاعی نداشتند و این مساله سبب می شود که زین پس در همکاری با آمریکا احتیاط بیشتری به خرج دهند. استقرار نیروهای آمریکایی در سوریه هرگز ایده خوبی نبود؛ اما پایان اینچنینی برای این حضور ناخوشایند، برای آمریکا هم مخاطره آمیز و هم ناراحت کننده خواهد بود.

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا