عراق، میدان تحرکات گسترده اپوزیسیون بحرین

میدل ایست نیوز: میان اعلام تأسیس دفتر سیاسی «ائتلاف 14 فوریه»، نیروهای اپوزیسیون بحرین، در بغداد تا رسیدن آیت الله عیسی قاسم، از سران مخالفان حکومت بحرین، به نجف اشرف فقط پنج روز فاصله بود. نیروهای مخالف بحرین، این تقارن را فاقد هرگونه دلالت سیاسی می دانند، اما کارشناسان و تحلیلگران در نبود چنین دلالتی شک دارند.

یک مقام بلندپایه در «دفتر سیاسی ائتلاف 14 فوریه» تأکید کرد که اعلام تأسیس دفتر در بغداد ربطی به سفر آیت الله قاسم به عراق ندارد، اما «بی تردید ارتباط و تماس ما با وی به سبب جایگاه و نقش وی در سطح بحرین و منطقه حتمی است».

نشست ائتلاف 14 فوریه که در 22 دسامبر در بغداد برگزار شد توجه بسیاری را در عراق و کشورهای خلیج به خود جلب کرد، به خصوص با توجه به سخنرانی «نوری مالکی»، رئیس ائتلاف دولت قانون، در این نشست که در آن حکومت بحرین را به «استفاده از نیروهای فدائیان صدام برای سرکوب مخالفان و خشونت علیه شهروندان» متهم کرد. اظهاراتی که باعث شد منامه کاردار عراق در بحرین را فرابخواند و این اظهارات را «دخالت در امور داخلی بحرین» بداند و بار دیگر از دولت عراق بخواهد که دربرابر «میزبانی گروه های تروریستی در خاک عراق» موضع بگیرد.

در آن سو، یکی از سران ائتلاف 14 فوریه، که نخواست نامش فاش شود، به «الاخبار» گفت: «این کنفرانس جهشی نوعی در روند فعالیت مخالفان حکومت بحرین است، چون عزیمتگاه فعالیت سیاسی ما و همه نیروهای مخالف خواهد بود». او تأکید کرد که با وجود برخی اختلافات ظاهری میان نیروهای مخالف حکومت بحرین، تأسیس این دفتر «دستاوردی برای همه مخالفان بود، چون این گروه ها همه یک استراتژی را پیش گرفته اند».

او درباره اینکه چرا بغداد را به عنوان مرکز فعالیت های خود برگزیده اند، گفت: «به نظر ما عراق بیشترین تعامل را با اپوزیسیون بحرین دارد. ضمن اینکه همزمان کنفرانسی نیز در همین باره در بیروت برگزار شد». این منبع آگاه البته بعید ندانست که لندن نیز به یکی از مراکز نیروهای اپوزیسیون بحرین تبدیل شود، هرچند تأکید کرد که این نیروها در بریتانیا متحدی برای خود نمی یابند.

این عضو برجسته اپوزیسیون بحرین این را که این نیروها کاملا به عراق منتقل شوند بعید ندانست و تأکید کرد که این نیروها در حال تلاش برای گسترش روابط خود با ملت و دولت و جریان ها و احزاب سیاسی در عراق هستند و افزود که هدف از برگزاری نشست در بغداد اعلام علنی شدن فعالیت های اپوزیسیون بود و با حمایت عراق زمینه لازم برای فعالیت های گسترده آن در آینده فراهم می شود».

به موازات این فعالیت ها، در 27 دسامبر، آیت الله عیسی قاسم، وارد پایتخت معنوی مرجعیت شیعه شد. اتفاقی که تا این لحظه حکومت بحرین به آن واکنشی نشان نداده است. گفته شده که آیت الله قاسم قرار است در نجف بماند و نزدیکان وی تأکید می کنند که وی قصد ادامه فعالیت سیاسی خود را در تبعیدگاه تازه اش دارد. تصمیمی که به نظر نمی آید با حساسیتی از جانب مرجعیت شیعه در نجف اشرف مواجه شده باشد، چون وی فعالیت اجتماعی خود در نجف اشرف را با دیدار آیت الله سیستانی و دیگر مراجع در دفاترشان آغاز کرد. این در عرف روحانیت شیعه به معنای استقبال از حضور این مهمان اجتماعی و علمی و حتی سیاسی دانسته می شود.

نکته ای که نباید از آن غافل شد آن است که آیت الله سیستانی از آغاز اعتراضات در بحرین در فوریه 2011 هیچ گونه اظهار نظر مستقیمی درباره نظام حاکم در بحرین نکرد و فقط بیانیه هایی در همدلی و همبستگی با شیعیان بحرین ازسوی وی صادر شد. او حتی نسبت به حکم سلب تابعیت از «حسین النجاتی»، وکیل تام الاختیار آیت الله سیستانی در بحرین به اتحام «گردآوردی وجوهات شرعی»، در سال 2014 واکنشی نشان نداد. برخی نزدیکان به مرجعیت این موضعگیری را در راستای خودداری آیت الله از دخالت مستقیم در بحران بحرین می دانند. به گفته این فرد نزدیک به مراجع، «مرجعیت ملاحظات خود در این باره را از طریق رابط های رسمی و غیر رسمی به حکومت بحرین رسانده است». یکی از شاخص ترین این موضعگیری ها، نامه ای بود که در ژانویه 2015 ازطریق «همام حمودی»، نایب رئیس وقت مجلس عراق، به سفیر بحرین در عراق تحویل داده شد. نامه ای که در آن زمان «شدیداللحن» خوانده شد و در آن نسبت به بازداشت «علی سلمان»، رهبر «جمعیت وفاق بحرین» و پیامدهای آن هشدار داده شده بود.

عضو بلندپایه دفتر سیاسی ائتلاف 14 فوریه تأکید کرد که «کنفرانس اعلام تشکیل دفتر سیاسی در مهم ترین جایگاهی که در آن کنفرانس های رسمی عراق برگزار می شود (هتل الرشید) و با اطلاع دولت و با هماهنگی چند حزب و گروه و شخصیت رسمی برگزار شد. او تأکید کرد که «ائتلاف از چند شخصیت عراقی دعوت کرده بود و کسانی مانند «هادی العامری»، رئیس ائتلاف فتح، «حیدر العبادی»، رئیس ائتلاف نصر، و «قیس الخزعلی»، رئیس عصائب اهل حق، قرار بود در آن حضور پیدا کنند، اما این جلسه با جلسه مهمی در مجلس عراق همزمان شد و در نتیجه این افراد نتوانستند در جلسه ائتلاف شرکت کنند و فقط 39 نماینده مجلس در آن شرکت کردند».

این عضو بلندپایه ائتلاف اپوزیسیون بحرین روابط این جریان با «محور مقاومت» را پوشیده نگه نمی دارد و تأکید می کند که این ائتلاف «در عمق محور مقاومت جای می گیرد و روابط ما با همه اعضای این محور عمیق و استراتژیک است».