سیاسینگاه خاورمیانه

داعش وقتی نابود می شود که جنگ های نیابتی غرب در خاورمیانه تمام شود

روزنامه نگار برجسته انگلیسی تأکید می کند که داعش همواره از دل تنش ها و شکاف ها سربرآورده است.

میدل ایست نیوز: «پاتریک کوکبرن» (Patrick Cockburn) روزنامه نگار انگلیسی و کارشناس امور عراق و سوریه و برنده چند جایزه روزنامه نگاری در مقاله ای به آینده گروه تروریستی داعش در منطقه پرداخته است.

در این مقاله که «ایندیپندنت» آن را منتشر کرده آمده که با روشن شدن نقش گروه تروریستی داعش در انفجارهای انتحاری در سریلانکا که به مرگ 253 نفر انجامید، دولت های غربی فورا وعده مبارزه با داعش و زدن ضربه کاری بر آن را تکرار کردند.

غربی ها از جمله تأکید کردند که در این راستا دست به اقداماتی خواهند زد که توان داعش را تضعیف خواهد کرد. مثل محدود کردن دسترسی آن به شبکه های اجتماعی. معلوم نیست که چنین اقداماتی چقدر عملی باشد.

اما این دولت ها از سیاستی که قطعا بهتر و مؤثرتر خواهد بود هرچند اجرای آن چندان آسان نیست طفره می روند. چرا؟ چون با منافعشان در تضاد است.

بهترین راه تضعیف داعش در حدی که نتواند دست به جنایت های دسته جمعی بند آن است که به جنگ ها در خاورمیانه و شمال آفریقا که چهل سال است تمامی ندارد پایان دهیم. تنش هایی که از رحم آنها القاعده و دیگر گروه های تروریستی و از همه مشهورتر و وحشی تر داعش برآمد.

حکومت ها مسئولیت خود در ادامه حیات داعش را منکر می شوند و بر نقش خود در شکست نظامی داعش و از دست دادن واپسین پایگاهش در 23 مارس گذشته تأکید می کنند.

داعش دیگر زمین و منطقه ای را در اختیار ندارد، اما این بدان معنا نیست که توانایی جنگ چریکی و حملات تروریستی را از دست داده است. در همین مدت در بیابان های مرز عراق و سوریه دست به چند عملیات زده که چون متوجه سوریه بوده و غربی ها چندان دل خوشی از آن ندارند پوشش رسانه ای گسترده ای نیافته است.

داعش زاده جنگ است. وقتی حملات 11 سپتامبر 2001 انجام شد القاعده، نیای داعش، عبارت بود از چندصد ستیزه جو در پایگاه های نظامی افغانستان. آنان آن قدر کم بودند که به عشایر افغان پول دادند تا در فیلم ها و عکس هایشان حاضر شوند و جمعیتشان را بیشتر نشان دهند.

حمله به عراق در سال 2003 شاخه القاعده در عراق را به رهبری «ابومصعب الزرقاوی» فعال کرد و از آن یک گروه نظامی قدرتمند ساخت. القاعده با اقدامات نظامی ارتش امریکا و عشایر اهل سنت در سال 2007 در عراق شکست خورد، اما دیری نپایید که درگیری های مسلحانه در سوریه بار دیگر کفه تروریست ها را سنگین کرد. همان زمان از چند مقام عراقی شنیدم که اگر سوریه کنترل نشود بار دیگر مشکلات در عراق ازسر گرفته می شود. حرفی که درستی آن خیلی سریع اثبات شد.

شکی نیست که نیروهیا غربی در پی شکست دادن داعش بودند. اما همزمان نمی خواستند دست به کاری بزنند که به نفع مخالفان سیاسی خودشان، یعنی ایران و روسیه و بشار اسد، تمام شود و باعث شود که آنان پیروز میدان باشند.

تقویت شکاف ها در سوریه با هدف ناکام گذاشتن تلاش های ایران و روسیه و اسد تا حد زیادی به نفع داعش تمام می شد که نیروی اصلی اش را از پراکندگی نیروهای مخالف خود می گرفت.

هرجا که دولت ضعیف باشد محیط مناسبی برای پا گرفتن داعش است. داعش هزاران ستیزه جوی خود را به عراق کشاند و اتفاقاتی افتاد که می دانیم. ترورها و انفجارهای انتحاری هم از سر گرفته شد. سلول های خفته القاعده که چند سال مشغول خرابکاری و عملیات انتحاری و بمب گذاری خودروها بودند دوباره فعال شدند و هزاران تن را قربانی کردند.

امروز ایالات متحده به جای آنکه همه توان خود را برای جلوگیری از تکرار حمله ای در آینده به کار گیرد، اولویت خود را فشار بر دولت عراق برای پایبندی به تحریم ها علیه ایران قرار داده است. موضوعی که بی تردید مایه شکاف در حاکمیت عراق می شود و ممکن است کار به جایی بکشد که باز به نفع داعش تمام شود.

امروز دست کم هفت جنگ کوچک و بزرگ در خاورمیانه و شمال افریقا در حال انجام است: افغانستان، عراق، سوریه، یمن، لیبی، سومالی، شمال شرق نیجریه. نزاع هایی که شدت و ضعف می یابد اما هنوز به صورت نهایی پایان نیافته است.

این جنگ ها زمینی حاصلخیز برای رشد داعش و شاخه های آن است. درگیری قدرت های غربی در نزاع های محلی با هدف اینکه وابستگانشان دست بالا را داشته باشند نتیجه ای جز تقویت داعش ندارد. نمونه اش لیبی: «خلیفه حفتر» برخوردار از حمایت عربستان و امارات و مصر و فرانسه و روسیه به جنگ دولت قانونی در طرابلس رفته که برخوردار از حمایت ترکیه و قطر و ایتالیا و تونس و الجزایر است. در هر نزاعی همین وضعیت تکرار می شود و همیشه داعش می کوشد که در دل این آشوب پناهگاهی امن برای خود دست و پا کند.

البته نمی خواهم درباره توانایی های داعش مبالغه کنم. بی تردید شکست «خلافت» داعش در عراق قطعی و بازگشت ناپذیر است. اما باید گفت که این معنایش آن نیست که داعش مانند یک گروه چریکی در پی برآمدن مجدد نیست. به هر حال داعش ماهیتاً گروهی نظامی است و سران آن افراد نظامی کارکشته اند که استراتژی ها و تاکتیک های خود را براساس شرایط تعیین می کنند.

تنها راه پایان دادن به کار داعش پایان دادن به جنگ ها و تنش هایی است که آن را زاده است. بخش بزرگی از خاورمیانه و شمال آفریقا به میدان نزاعی برای جنگ های نیابتی قدرت های بزرگ تبدیل شده است و تا وقتی چنین باشد خطر داعش همچنان می ماند.

منبع
ایندیپندنت

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا