رشد رو به افزایش استبداد دیجیتال در خاورمیانه

میدل ایست نیوز: چند ماه پیش «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور امریکا، ادعا کرد که هیچ کس نمی تواند در ماجرای قتل «جمال خاشقجی»، روزنامه نگار عربستانی، انگشت اتهام را مستقیم به سمت «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان، بگیرد. بعد که خبرنگاران گزارش های «سی آی ای» و سازمان ملل درباره این حادثه و دست داشتن بن سلمان را به وی یادآور شدند، این یادآوری را نادیده گرفت و گفت: «من روابط بسیار خوبی با بن سلمان دارم».

نادیده گرفتن وحشتناک نقض حقوق بشر ازسوی رؤسای جمهور امریکا به خصوص اگر به متحدان امریکا مربوط شود، چیز تازه ای نیست، اما به نظر می آید که این وضعیت در دوره دونالد ترامپ به انحطاطی بی سابقه رسیده است. او با حمایت دائم زبانی از دیکتاتورهای خاورمیانه و شمال آفریقا و تأمین سلاح برای آنها حکومت های آنان را تقویت کرده است.

اما یکی از مسائلی که در این میان نادیده گرفته می شود نقش مهم فناوری های نظارتی در حمایت از نظام های دیکتاتوری و دادن امکان سرکوب مخالفان است. مهم ترین این فناوری ها به نظارت بر اینترنت و کنترل اطلاعات و پیگرد مخالفان مربوط می شود.

مثلا سازمان ملل در گزارش صد صفحه ای خود درباره قتل خاشقجی تأکید کرد که عربستان سعودی از طریق گوشی همراه یکی از دوستان خاشقجی به لیست تماس های خاشقجی دست یافته است و این کار با برنامه جاسوسی «پگاسوس» انجام شده است.

این برنامه جاسوسی ساخت شرکت مشهور «NSO» در اسرائیل است که تابع وزارت دفاع اسرائیل است و فناوری شنود را به برخی کشورهای دیکتاتوری منطقه فروخته است.

در راستای حمایت از دموکراسی و تقویت آن و حمایت از آزادی های فردی در منطقه بسیار مهم است که امریکا این نحوه از نقض آزادی های فردی را محکوم کند.

استفاده از این نوع فناوری ساخت اسرائیل یکی از انواع نقض های حقوق دیجیتال در عربستان است. اخیرا گزارش «آزادی دیجیتال» که مؤسسه «فریدم هاوس» آن را منتشر کرده تأکید کرده که آزادی اینترنت در عربستان در سال 2018 محدودتر و تسامح درباره انواع مخالفت های سیاسی و اجتماعی و دینی کاهش یافته است.

براساس گزارش شعبه قطر دانشگاه نورت وسترن، 54 درصد مردم در عربستان از فیلترشکن و VPN استفاده می کنند تا فعالیت هایشان در اینترنت از چشم ناظران حکومتی دور بماند و بتوانند فیلترینگ اینترنت در این کشور را دور بزنند.

مصر نیز اخیرا عملیات گسترده ای را برای محدود کردن دسترسی به اینترنت آغاز کرده است. امریکا سالانه 3/1 میلیارد دلار به مصر کمک می کند و دونالد ترامپ «عبدالفتاح السیسی» را «رئیس جمهوری بزرگ» خوانده است. با وجود این براساس گزارش دیده بان حقوق بشر، مصر حدود 60 هزار زندان سیاسی دارد. بسیاری از این افراد به علت فعالیت هایشان در فضای مجازی دستگیر شده اند. حتی کسانی به علت انتشار کاریکاتوری از السیسی در اینترنت بازداشت شده اند.

نظارت بر اینترنت و فیلترینگ در رژیم های استبدادی منطقه فقط برای سرکوب مخالفان نبوده است. نزاع های درون منطقه هم از دیگر عوامل فیلترینگ در این کشورها بوده است. حکومت ها دوست دارند هیچ گزارش یا خبری که با روایت رسمی آنها ناسازگار باشد به گوش مردم نرسد.

این محدودیت ها به نوبه خود باعث طولانی شدن و شدت گرفتن نزاع ها در منطقه می شود، چون باعث می شود که مردم محروم از شنیدن نظرات مختلف به صورت تک بعدی به ماجراها نگاه کنند و تلاشی برای تغییر در پیش نگیرند.

کوتاهی امریکا در این عرصه فقط به سکوت ترامپ محدود نمی شود، گزارش های متعددی نشان داده اند که شرکت های امریکایی با شرکت های تولیدکننده و فروشنده فناوری فیلترینگ به رژیم های استبدادی همکاری کرده اند.

پایگاه «اینترسپت» در گزارشی تأکید کرد که شرکت های IBM و XilinX برای بسیاری از کشورهای منطقه امکانات نظارت و فیلترینگ ساخته اند.

چندی پیش، دیوید کای، گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره آزادی بیان در گزارشی تأکید کرد که ثابت شده که نظارت بر فعالیت بسیاری از روزنامه نگاران و فعالان و مخالفان سیاسی در شبکه های مجازی به دستگیری و گاهی شکنجه و حتی ترور آنها انجامیده است.

کشورهای دموکراتیک در جهان موظف اند که به اینگونه نقض حقوق دیجیتال توجه جدی نشان دهند و متحدان خود را از استفاده از فناوری های جدید در محدودسازی اینترنت بازدارند.

در فضای سرکوب رسانه های آزاد و مستقل، اینترنت همچنان ابزاری مهم و مؤثر برای انتشار اطلاعات است. اما باید جامعه جهانی به نقض حقوق دیجیتال توجهی جدی تر نشان دهد.