موسم هجرت نیروهای سیاسی یمن به مسقط

میدل ایست نیوز: در مارس 2015، پس از پیش روی نیروهای انصار الله (حوثی) به سمت محل اقامت «عبدربه منصور هادی»، رئیس جمهور مورد حمایت عربستان، در عدن، وی از یمن خارج شد. آن زمان مرز عمان نقطه امنی بود که رئیس جمهور یمن به آن پناه برد و از آنجا به ریاض رفت.

پس از گذشت چهار سال و نیم از جنگ ائتلاف عربستان برای جنگ در یمن، عدن به دست نیروهای شورای انتقالی جنوب که برخوردار از حمایت امارات متحده عربی، یکی از کشورهای عضو ائتلاف عربستان، هستند افتاده تا بار دیگر هادی مجبور به ترک عدن شود. البته این بار به صورت نمادین و با خارج شدن نیروهای نظامی وابسته به وی از عدن. این خروج دوباره از عدن نزدیکان هادی را به ترک ریاض و جست وجوی نقطه امنی تازه واداشته است و چه جایی بهتر از عمان؟

در نیمه ماه گذشته چهره های نزدیک دولت عبدربه منصور هادی به مسقط رفتند. این مقامات شامل «احمد المیسری»، معاون نخست وزیر و وزیر کشور؛ «عبدالعزیز الجباری»، نایب رئیس مجلس؛ «صالح الجبوانی»، وزیر حمل و نقل می شد. محور مذاکرات این هیئت با مقاات عمانی تازه ترین تحولات یمن بود. اما این سفر به اقامتی تبدیل شد که تاکنون ادامه یافته است. این اولین هیئتی از نزدیکان عبدربه منصور هادی نبود که در عمان مورد استقبال قرار می گرفت.

این بدان معناست که نقش عمان در پرونده یمن در حال پررنگ شدن است و احتمالا عمان به قدرت منطقه ای سومی تبدیل می شود که می تواند دوگانه مسلط بر اوضاع یمن از لحظه جنگ در این کشور را بشکند.

علاوه بر مقامات نزدیک به هادی که در پی اختلاف با ائتلاف به خصوص امارات متحده عربی از آن فاصله گرفته اند، کسانی از نیروهای انصار الله و نیز رهبرانی از نیروهای جنوب یمن نیز در عمان به سر می برند.

حوادث عدن نشان داد که تحولات اخیر با هماهنگی امارات و عربستان و با هدف آرایش مناطق نفوذ انجام شده است. وزیر مشاور در امور خارجی عربستان اخیرا گفت که این ائتلاف سراغ بازسازی ساختار ارتش دولت مورد حمایت عربستان رفته است. این یعنی برای عربستان و امارات همچنان مهم است که موضوع «دولت مشروع» را مطرح کنند اما از وضعیت کنونی ناراضی اند و می خواهند در آن تغییراتی دهند. شکست دولت هادی در مناطق جنوبی فرصت مناسبی برای چنین تغییری است.

در پی این حوادث اخباری غیر رسمی نیز منتشر شد که براساس آنها عربستان در پی تشکیل دولت تازه ای است که عبدربه منصور هادی در آن فقط حضور اسمی داشته باشد و سلطه در آن میان گروه های تازه تقسیم شود. هادی با این طرح مخالف است و آن را به معنای تقسیم قدرت با مخالفان سیاسی خود و مقدمه چینی برای کنار گذاشتن خودش می داند.

این گونه است که هادی در پی مانور سیاسی با اعزام برخی نزدیکانش به مسقط برآمده است. به خصوص که عربستان درگیر مسائل امنیتی خود شده و توجهش به مسئله یمن کاسته شده است.

از آن سوی، یمن بیش از هر زمان متقاعد شده که باید نقشی تازه در یمن به عهده بگیرد و از بی طرفی درآید. به خصوص که عمان نگران نفوذ عربستان در استان مهره در همسایگی غربی عمان و سلطه نیروهای وابسته به امارات بر جنوب یمن است. این باعث شده که عمان به حمایت از «شورای نجات ملی» به رهبری «علی الحریزی» برآید که از سران قبایل یمنی و از مخالفان شناخته شده عربستان در استان مهره است. ظاهرا پذیرایی از مخالفان ائتلاف عربستان در مسقط واکنشی به پذیرایی از سران قبایل مهره در ریاض با هدف فاصله انداختن میان آنها و عمان بوده است.

با حضور هیئت دولت عبدربه منصور هادی در مسقط، عمان برگ برنده تازه ای برای جنگ نرم خود در یمن به دست آورده و توان زدوبند سیاسی اش با نیروهای داخلی یمن افزایش یافته است و از این راه می تواند با مهار نزاع ها امنیت نقاط غربی خود را تضمین کند. اینکه امریکا نیز اعلام کرده که در مسقط با حوثی ها مذاکره می کند هم به نفع عمان تمام خواهد شد.

با این همه توان اقتصادی محدود عمان در مقایسه با عربستان باعث می شود که دایره فعالیتش به گستردگی عربستان نباشد. برای اعضای دولت هادی هم رفتن به مسقط چیزی بیش از مانور سیاسی دربرابر عربستان و امارات برای گرفتن امتیازات بیشتر نیست.