سیاسی

شکست خودساخته عربستان در یمن

نفوذ ایران در یمن زمانی به شدت محدود و بی اهمیت بود، اما اکنون نادیده گرفتن چنین نفوذی غیرممکن می نماید و تنها دلیلش هم این است که عربستان با دشمنی ها خود هر دو را به این سمت سوق داده است.

نویسنده: روان شعیف

میدل ایست نیوز: حوثی های یمن تنها ساعاتی پس از حمله با هواپیماهای بدون سرنشین مسلح و موشک های کروز کوتاه برد ماه گذشته به هسته اصلی زیرساخت های نفتی عربستان سعودی، مسئولیت کامل حمله را بر عهده گرفتند. یحیی ساری، یک سخنگوی نیروهای حوثی ها در گفت و گو با کانال تلویزیونی محلی «المسیره» توضیحاتی کامل و با جزئیات از عملیات ارائه داد و آن را «توازن بازدارندگی 2» نامید. اما کارشناسان آگاه از قابلیت های تسلیحاتی حوثی ها مسئولیت آنها در این حمله را به چالش کشیده اند.

تصاویر ماهواره ای ارائه شده توسط دولت ایالات متحده و شرکت خصوصی ماهواره ای «دیجیتال گلوب» یک حمله هماهنگ و از پیش برنامه ریزی شده را نشان می دهد که توانسته از مکانیزم های دفاع و ردگیری با موفقیت عبور کند. در این حمله دست کم 17 نقطه مجزا در تاسیسات عبقیق هدف گرفته شده و همه 12 مخزن جداسازی گنبدی شکل نفتی آسیب دیده است. این حمله بسیار فراتر از خسارت های کوچک متداول دیگر حملات حوثی ها بود.

بسیاری ایران را در این حمله مقصر می دانند که برجسته ترین حامی بین المللی حوثی ها به شمار می رود. فابیان هینز، دستیار تحقیق در مرکز مطالعات منع گسترش تسلیحات جیمز مارتین، می گوید: «نمی توان یمن را از معادله خارج کرد، اما وقتی همه قطعات پازل از جمله محدوده حمله، قابلیت ها و مقیاس ها، در کنار یکدیگر چیده می شوند، اینکه حوثی ها عامل چنین حمله ای بوده باشند تقریبا غیرممکن به نظر می رسد.»

با این حال، اقدام حوثی ها در بر عهده گرفتن مسئولیت کامل حمله به طور غیرمستقیم یک حقیقت دیگر را آشکار کرد: اینکه روابط آنها با ایران نزدیک تر از هر زمان دیگری است و اینکه قابلیت ها و اولویت های استراتژیک آنها همپوشانی دارد. و اینکه اکنون حوثی ها بیشتر از هر زمان دیگری برای عربستان یک خطر جدی به شمار می روند و مسئولیت آن کاملا بر گردن سعودی هاست.

حوثی ها در 21 سپتامبر 2014 کنترل را در شهر صنعا، پایتخت یمن، در دست گرفتند و عبدالربه منصور هادی را به تبعیدی خودخوانده فرستادند و همین مساله ائتلاف منطقه ای تحت رهبری عربستان سعودی و امارات متحده عربی را که تصور می کردند ایران بر حوثی ها تسلط دارد، به مداخله ای بی رحمانه در یمن تحریک کرد. اما دلایل زیادی برای تردید درباره نفوذ ایرانی ها در یمن در آن زمان، وجود داشت.

روایت های فرقه گرایانه مطرح شده از سوی ائتلاف تحت رهبری سعودی سبب شد که درگیری در یمن به جای تلاش برای سلطه بر قدرت منطقه ای، به طور نادرست و ساده انگارانه در مسیر سنتی مواجهه شیعه در برابر سنی تعبیر شود. حوثی ها متعلق به مکتبی از اسلام معروف به زیدی هستند که با اسلام شیعه دوازده امامی در ایران فاصله زیادی دارد.

با این حال، وقتی که نیروهای ائتلافی یمن را در حملات خود هدف گرفتند، پیش بینی آنها درباره نفوذ ایران هم به حقیقت پیوست. تا پیش از آغاز درگیری های بین المللی در یمن در سال 2015، ادعاهای عربستان درباره همکاری حوثی ها و ایرانی ها عمدتا مبتنی بر شنیده ها و شایعات آنلاین بود. به گفته پیتر سیلزبری، تحلیلگر گروه بحران بین الملل، حوثی ها قبل از شروع جنگ منطقه ای از کمترین سطح حمایت ایران برخوردار بودند: «مقصر دانستن ایرانی ها در قیام حوثی ها از نظر سیاسی ساده تر از تصور قیام آنها در نتیجه یک سری اشتباهات محاسباتی داخلی و اشتباه در تعیین اولویت های بین المللی بود.»

شرایط از آن زمان تغییر کرده است. ایران به رغم اختلافات مذهبی، اکنون حوثی ها را راهی برای گسترش نفوذ خود در شبه جزیره عربستان می بیند. در حقیقت، همکاری با حوثی ها برای ایران یک فرصت غیرمنتظره بوده است و نه یک استراتژی از پیش برنامه ریزی شده. حتی اکنون هم مداخله ایران در امور یمن غیرنظامی و محدود به مشاوره های جسته و گریخته است و به طور قطع آنقدری نیست که بخواهد ترس ائتلاف سعودی از مداخله ایران را تشدید کند.

حوثی ها از دسامبر 2017 حملات فرامرزی خود را به طور قابل توجهی افزایش داده و در بسیاری از این حملات توسط هواپیماهای بدون سرنشین و موشک های کروز تاسیسات نظامی، نیروگاه ها، فرودگاه ها و میدان های نفتی و گازی عربستان و امارات را هدف گرفته اند. سعودی ها هم در مقابل میلیارد ها دلار برای خرید سامانه های پدافند هوایی از ایالات متحده هزینه کرده اند که به هر حال، در دفع حملات تاثیری نداشتند.

ترکی المالکی، سخنگوی ائتلاف تحت رهبری سعودی در یمن، در کنفرانس خبری پس از حمله عبقیق ادعا کرد که عربستان در طی بازه زمانی یک ماهه با 232 موشک بالستیک و 258 هواپیمای بدون سرنشین هدف گرفته شده است.

این افزایش حملات بعضا می تواند به دلیل توانایی های فزاینده حوثی ها در ساخت هواپیماهای بدون سرنشین و موشک بر اساس طراحی ایرانی و استفاده از اجزای قابل خرید باشد. حوثی ها در اواخر فوریه 2017 از اولین ناوگان هواپیماهای بدون سرنشین ساخت خودشان رونمایی و ادعا کردند که طراحی آنها بومی بوده است.

با این حال، دو هواپیمای بدون سرنشین در این مجموعه چهارتایی، هواپیماهای بدون سرنشین چینی بود که می توان آنها را از وبسایت «علی بالا» خریداری کرد. دو هواپیمای بدون سرنشین دیگر هم شباهت زیادی با نمونه های ساخت ایران داشت.

فناوری حوثی ها از آن زمان تا کنون پیشرفته تر و کشنده تر شده و موشک های بالستیک دور برد و موشک های کروز را نیز شامل می شود. در همین حال، گروه های شبه نظامی عراقی و حوثی های یمن توانسته اند به برخی از قابلیت های تسلیحاتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دست یابند که نمونه سلاح های استفاده شده در حمله به تاسیسات آرامکو در عربستان از آن دست بود.

تحریم های ویرانگر بین المللی با هدف بازداری از ایران از حمایت از گروه های منطقه ای و توسعه برنامه هسته ای، به کاهش حمایت های مالی از حزب الله، نیروهای بسیج مردمی در عراق (حشد الشعبی) و حوثی ها منجر شده، اما با افزایش حمایت های مشاوره ای ایران از این گروه ها همراه بوده است. تا زمانی که ایران و حوثی ها دشمنی مشترک (عربستان سعودی و ایالات متحده) داشته باشند، رابطه آنها نزدیک تر می شود.

در حقیقت، استراتژی انزوای جامعه بین المللی ایران و حوثی ها را به سمت اتحاد مصلحتی سوق داده است. به نظر می رسد امارات متحده عربی این مساله را درک کرده و به همین دلیل بوده که در ماه ژوئیه از تصمیم به خارج کردن نیروهایش از یمن خبر داده و سعودی ها را در جنگ علیه حوثی ها تنها گذاشته است. نفوذ ایران در یمن زمانی به شدت محدود و بی اهمیت بود، اما اکنون نادیده گرفتن چنین نفوذی غیرممکن می نماید و تنها دلیلش هم این است که عربستان با دشمنی ها خود هر دو را به این سمت سوق داده است.

منبع
فارن پالسی

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا