رهاورد زمامداری چند ساله «محمد بن سلمان» بر عربستان

میدل ایست نیوز: پژوهشگران معتقدند که خاندان آل سعود در عربستان شاهد تنشی بزرگ در سایه ولایت عهدی «محمد بن سلمان» و تسلط وی بر ارکان قدرت هستند همچنین اختلافات موجود در درون خاندان پادشاهی به علت ناکامی فاحش در سیاست خارجی عربستان طی 5 سال زمامداری بن سلمان افزایش یافته است.

در همین رابطه، «فواد ابراهیم»، نویسنده و روزنامه‌نگار عربستانی در همایشی که در لندن، پایتخت بریتانیا برگزار شد، گفت: «ساختار داخلی حکومت در عربستان از زمان ولایت عهدی بن سلمان دستخوش تغییر شده و این کشور از سیاست سعودی‌سازی به سیاست مورد نظر بن سلمان تغییر جهت داده و قدرت در خاندان ملک سلمان تمرکز یافته است.»

فواد ابراهیم در این همایش که با عنوان «نتایج 5 سال زمامداری بن سلمان» برگزار شد، به تغییر در شکل دولت عربستان اشاره کرد و گفت: «در دوران 5 ساله حکومت محمد بن سلمان شاهد کاهش نقش امراء و نهادهای دینی بودیم و پس از آنکه حدود پنچ هزار تن از افراد منتسب به نهادهای دینی بازداشت شدند، بحرانی میان دولت و این نهادها شکل گرفت.»

وی افزود: «بن سلمان در اجرای چشم‌انداز 2030 که در سال 2016 وعده اجرای آن را به مردم عربستان داده بود، شکست خورد و کشتن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری این کشور در استانبول در اکتبر 2018 پیامدهای منفی غیرقابل انکاری بر این طرح داشت و اکنون شاهد افزایش میزان بیکاری در عربستان هستیم.»

از سوی دیگر، «عبدالله انس»، پژوهشگر و نویسنده عربستانی تصریح کرد: «من نمی توانم هیچ گونه دستاور سیاسی را برای سیاست خارجی عربستان طی 5 سال گذشته متصور باشم و برای نمونه می توان به شکست سیاست‌های عربستان در سوریه اشاره کرد که عمق راهبردی امنیت ملی این کشور به شمار می رود و اکنون با رسیدن موشک‌های انصارالله یمن به عمق عربستان، امنیت ملی این کشور در وضعیت نامطلوبی قرار گرفته است.»

در پایان، «شیماء حسن»، رئیس سازمان همکاری زنان علیه خشونت گفت: «اغلب اصلاحات مورد ادعای بن سلمان عملی نشده است به ویژه در سایه عدم مشارکت زنان در روند تصمیم‌گیری سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شاهد عملی نشدن وعده‌های بن سلمان در مشارکت‌دهی زنان در روند تصمیم‌گیری هستیم و تنها شاهد برخی اقدامات نمایشی در دادن حق رانندگی به زنان و دیگر امور جزئی بودیم.»

بحران در روابط ریاض با کشور‌های جهان

از شدیدترین و معروفترین بحران‌های به وجود آمده میان عربستان و کشور‌های همسایه عربی خود می‌توان به بحران منطقه خلیج فارس و قطع روابط با قطر اشاره کرد. بعد از آنکه خبرگزاری رسمی قطر هک شد و سخنان منسوب به امیر این کشور در خصوص ایران و روابط با حزب الله در سایت آن منتشر شد عربستان در سال ۲۰۱۷ در اقدامی نامتعارف اقدام به قطع روابط همه جانبه خود با دوحه کرده و کشور‌های عربی منطقه را نیز با خود همراه کرد. این بحران تا کنون نیز ادامه دارد و حتی آمریکا نیز برای حل آن تلاش میکند چرا که اختلاف میان کشور‌های عربی را به نفع ایران و به ضرر منافع خود می‌داند.

لشگر کشی عربستان به همراه چند کشور دیگر به یمن و آغاز تجاوز نظامی ائتلاف سعودی علیه این کشور در مارس ۲۰۱۵ که به دنبال پیروزی‌های پی در پی نیرو‌های انصارالله در نبرد‌های میدانی با عناصر دولت فراری یمن صورت گرفت یکی از فاجعه آمیز‌ترین بحران‌های انسانی جهان امروز را رقم زد. بحرانی که برخاسته از تمایلات جنگ طلبانه شاهزاده جوان سعودی است.

شکست سیاست خارجه عربستان در قبال بحران سوریه و تلاش ریاض برای براندازی دولت «بشار اسد»، رئیس جمهوری سوریه با گسیل کردن عناصر تروریستی و تکفیری به این کشور و حمایت مالی و اطلاعاتی بی حد و حصر از آن‌ها که اسناد آن‌ها نیز منتشر شده نیز نمونه دیگری از سیاست‌های ناپخته عربستان در منطقه به شمار می‌آید.

رسانه‌ها هنوز بحران دیپلماتیک به وجود آمده میان اوتاوا و ریاض را فراموش نکرده اند؛ بحرانی که تنها بعد از مطرح شدن یک انتقاد از سوی مقامات کانادا نسبت به اوضاع حقوق بشر عربستان آغاز و با قطع روابط دیپلماتیک و حتی تجاری میان دو کشور شعله ور شد. بن سلمان تلاش کرد تا در بحران با کانادا نشان دهد که تحمل حتی یک انتقاد کوچک را هم ندارد و تمام کشور‌های جهان باید بدانند که انتقاد از اوضاع داخلی عربستان مساوی خواهد بود با قطع تمام روابط.

بررسی دستاورد‌ها و نتایج سیاست خارجه عربستان از زمان روی کار آمدن بن سلمان بیانگر آن است که تصمیمات گرفته شده از سوی شخص وی نه تنها به تقویت روابط این کشور با کشور‌های جهان و حتی کشور‌های عربی همسایه نیانجامیده بلکه همواره با تنش و قطع روابط و حتی لشگر کشی نظامی همراه بوده است.

ملک سلمان در 21 ژوئن 2017، طی حکمی شاهزاده محمد بن نایف، را از تمام مناصب حکومتی همچون ولایتعهدی‏، معاونت شورای وزیران و وزارت کشور برکنار و شاهزاده محمد بن سلمان،فرزند خود را ضمن حفظ مناصب قبلی همچون، وزارت دفاع به ولایتعهدی و معاونت شورای وزیران عربستان سعودی منصوب کرد.