میدل ایست نیوز: علیرغم گذشت نزدیک به سه سال از آزادسازی واپسین شهرها و مناطق عراق از چنگال گروه تروریستی داعش، صدها هزار نفر در اردوگاه‌های آوارگان در بیابان‌های شمال و غرب این کشور ساکن هستند و اجازه بازگشت به منازل خود را ندارند.
مسئولان و سیاسیون عراقی می گویند بیش از یک میلیون آواره در اردوگاه‌های آوارگان حضور دارند و شماری نیز در مناطقی به غیر از زادگاه‌شان در منازل کرایه‌ای زندگی می‌کنند و عوامل عدیده‌ای مانع از بازگشت آنها به خانه‌هایشان می شود که مهم‌ترین آن حضور برخی گروه‌های شبه‌نظامی در این شهرها و مناطق و مخالفت آنها با عقب‌نشینی از آن است، از جمله این مناطق می توان به جرف الصخر، یثرب، العوجه، عزیز بلد، العویسات، النخیب، الصینیة، روستاهای البعاج، سنجار، مخمور، القراغول و دیگر مناطق در شمال، غرب و مرکز عراق اشاره کرد همچنین عوامل دیگری نظیر نابودی منازل آوارگان در موصل، الرمادی و بیچی و مشکلات قبیله‌ای به دلیل دست داشتن برخی از افراد خانواده آوارگان در عملیات‌های تروریستی داعش که منجر به جان باختن افرادی از عشایر یا خانواده‌های قبایل مجاور شده است و ترس از انتقام‌جویی همگی مانع از بازگشت این افراد به زادگاه‌شان می شود که دولت اکنون تلاش دارد این اختلافات و مشکلات را حل و فصل کند.
در همین رابطه، «فاضل الغراوی» عضو کمیساریای حقوق بشر در عراق ضمن اعلام وجود بیش از یک میلیون آواره که همچنان منتظر بازگشت داوطلبانه به مناطق‌شان هستند، اظهار داشت: آوارگان از شرایط انسانی و اقتصادی بسیار دشواری رنج می برند، لوازم، مواد غذایی و دیگر تجهیزات لازم بسیار کمتر از میزان نیاز است و وضعیت بهداشتی آوارگان در موقعیت وخیمی قرار دارد و بیماری‌های پوستی و تنفسی بسیاری ظهور و بروز یافته است همچنین نگرانی‌های پررنگی درخصوص شیوع ویروس کرونا در اردوگاه‌های آوارگان وجود دارد.»
الغراوی در همین باره توصیه‌هایی در چارچوب «طرح ملی بازگشت داوطلبانه» مطرح کرد و افزود: «باید بازه زمانی 6 ماهه بدر همین سال جاری برای بازگشت آوارگان به مناطق اصلی‌شان به صورت داوطلبانه مشخص شود همچنین به این افراد اجازه داده شود خیمه‌ها و اثاثیه خود را به مناطق‌شان انتقال دهند و مبالغ مالی کافی برای بازگشت آنها در بودجه 2020 درنظر گرفته شود و ضمن بازسازی مناطق آزاد شده و فراهم‌سازی فرصت‌های شغلی در تکمیل پرونده‌های امنیتی آوارگان علاقه‌مند به بازگشت به مناطق‌شان تسریع شود.»
در همین ارتباط، یکی از مسئولان نزدیک به «مصطفی الکاظمی»، نخست‌وزیر عراق تصریح کرد: «الکاظمی در همین چند هفته نخست فعالیت خود در کسوت نخست‌وزیری تلاش کرده تا پرونده آوارگان را گشوده و اجازه بازگشت شمار بسیاری از آنها را صادر کند به ویژه مناطقی که امن است و نسبت به سال‌های گذشته کم‌خطرتر شده است اما با مانعی به نام اقدامات پیشگیرانه مربوط به ویروس کرونا و اعمال ممنوعیت آمد و شد رو به رو شده است لذا این پرونده را تا وقت مناسب دیگر به تعویق انداخته است،وی به برخی از گروه‌های سیاسی اهل سنت در رابطه با پرونده آوارگان و بازگرداندن آنها به منازل‌شان قول‌های مساعدی داده است.»
وی اظهار داشت: چالشی که الکاظمی اکنون با آن رو به رو است مربوط به زمان‌بندی بازگشت آوارگان نیست بلکه در برخی مناطق مانند جرف الصخر که گروه‌های مسلح بر آن تسلط دارند، این گروه‌ها مانع از بازگشت اهالی به منازل‌شان می شوند.
در همین ارتباط، «موید الجحیشی»،تحلیلگر سیاسی عراقی در گفت‌وگو با روزنامه العربی الجدید تصریح کرد: برخی مناطق نظیر جرف الصخر، العوجه، یثرب، عزیر بلد و العویسات و بعضی مناطق دیگر تحت تسلط و کنترل گروه‌های مسلح قرار دارد و گزینه بازگشت آوارگان در این مناطق در دست دولت عراق نیست بلکه تحت کنترل گروه‌های شبه‌نظامی وابسته به طرف‌های خارجی است که مانع از بازگشت این افراد می شوند، برخی اطلاعات در این باره نشان می دهد که در مناطق مذکور فرایند ساخت موشک و ایجاد اردوگاه‌های آموزش نظامی و زندان‌های سری در حال اجراست.
الجحیشی در پایان اظهار داشت: الکاظمی قاعدتا به حکم سابقه ریاستش بر سازمان اطلاعات ملی از این امور آگاهی کامل دارد و عدم گشودن این پرونده در دولت وی بدین معناست که یا با این گروه‌ها هم‌کاسه است یا اینکه ترجیح می دهد بنا به دلایلی از جرایم و اقدامات این گروه‌ها چشم بپوشد.
