نویسنده: پائول ایدون
میدل ایست نیوز: اوت سال 2020 زمان 30 ساله شدن حمله شنیع حکومت بعث عراق به کویت و همچنین نشان دهنده گذشت 30 سال از آغاز مداخلات ارتش آمریكا در عراق است. این مداخلات تقریبا به طور مداوم تا امروز ادامه داشته است.
صدام حسین در 2 اوت 1990 حمله خود به کویت را آغاز و در یک عملیات دو روزه بسیار موثر، این کشور شیخ نشین غنی از نفت را فتح کرد و با این کار سبب شد ایالات متحده و بیشتر کشورهای جهان در مقابل آن قرار بگیرند.
دولت جورج بوش پدر به سرعت یک ائتلاف چند ملیتی متشکل از 35 کشور را تشکیل داد. این ائتلاف با عملیات «سپر صحرا» و با ایجاد یک ارتش در عربستان سعودی درصدد محافظت از آن پادشاهی در مقابل هرگونه حمله احتمالی عراق برآمد.
صدام احتمالا تصور می کرد كه تهدید نظامی آمریکایی ها بلوفی بیش نیست. از این رو، حاضر به خروج از كویت در مهلت مقرر شورای امنیت سازمان ملل نشد. پس از آن بود که ایالات متحده در ژانویه 1991 عملیات «طوفان صحرا» را به اجرا درآورد؛ یک عملیات هوایی گسترده علیه عراق که به سرعت نیروها و زیرساخت های نظامی آن را ویران کرد.
بینندگان تلویزیونی در سراسر جهان در برنامه زنده شاهد بمباران بغداد بودند. ارتش آمریكا تجهیزات نظامی پیشرفته خود به ویژه بمب افکن های مخفی «اف-117 نایتهاوک»، موشك های كروز «تامهاوک» و انواع مختلفی از بمب های هوشمند نقطه زن را به همگان نشان داد. ارتش عراق هیچ شانسی در برابر این قدرت و فن آوری برتر نداشت.
ایالات متحده به دنبال عملیات طوفان صحرا، یک نبرد زمینی به نام عملیات «شمشیر صحرا» را به اجرا گذاشت که تنها 100 ساعت طول کشید. نیروهای زرهی به رهبری ایالات متحده در بیابان با عراقی ها جنگیدند و در مقایسه با حریف عراقی خود خسارات ناچیزی را متحمل شدند. نیروهای عراقی پس از غارت ننگین کویت و به آتش کشیدن چاه های نفتی آن، از این کشور گریختند. این جنگ در پایان ماه فوریه و با اعلام آتش بس، به طور رسمی پایان یافت.
پیش از جنگ، بوش وعده یک پیروزی سریع و قاطع را داده بود و تاکید داشت كه جنگ خلیج به باتلاق پرهزینه و تحقیرکننده ویتنام برای آمریكا تبدیل نخواهد شد. از بسیاری جهات، ایالات متحده بلافاصله پس از این جنگ احساس کرد که بر به اصطلاح «سندرم ویتنام» خود فائق آمده است، زیرا به سرعت به اهداف خود رسید و تلفات بسیار کمی را متحمل شد. با این حال، بیرون راندن نیروهای صدام از کویت و اعلام آتش بس، به دخالت ارتش آمریكا در عراق خاتمه نداد و تنها، آغاز آن بود.
شیعیان و کُردهای عراق در ماه مارس 1991 و اندکی پس از آتش بس ایالات متحده و عراق علیه صدام قیام کردند. آنها معتقد بودند که پیشنهاد بوش مبنی بر اینکه عراقی ها باید مسائل خود را خودشان به دست بگیرند و صدام را از قدرت برکنار کنند، به این معنی است که ارتش ایالات متحده از قیام آنها پشتیبانی خواهد کرد. اما آمریکا این کار را نکرد. به رغم پیشرفت های اولیه، این قیام های گسترده به طرز وحشیانه ای سرکوب شد و تعداد بیشماری از مردم توسط نیروهای بی رحم صدام قتل عام شدند.
بوش می خواست از هرگونه مداخله در درگیری های داخلی عراق خودداری کند. با این حال، تصاویر به آتش بسته شدن پناه جویان بیچاره کُرد در حال فرار به سمت کوه ها توسط بالگردهای جنگی صدام، منجر به فشار گسترده مردم بر ایالات متحده شد تا اقدامی انجام دهد. بوش بارها صدام را چه در جریان جنگ و چه بعد از آن، با هیتلر مقایسه می کرد؛ اما زمانی که صدام مشغول کشتار قربانیان خود در برابر چشمان جهانیان شد، بوش سعی کرد ایالات متحده را از این ماجرا دور نگه دارد. سرانجام ایالات متحده آمریكا در آوریل 1991 در امور عراق مداخله و نواحی پرواز ممنوع زیادی در مناطق گسترده كُردنشین شمالی و مناطق شیعه نشین جنوبی ایجاد كرد. ارتش آمریكا و متحدانش انگلیس و فرانسه در طی عملیات «فراهم سازی آسایش»، كمك های بشردوستانه برای كُردها فراهم آودند و به رشد منطقه خودمختار كردستان امروزی كمك کردند.
با این حال، صدام همچنان در قدرت باقی ماند و به جکومت بر بخش بزرگی از كشور ویران شده و بی بضاعت خود ادامه داد؛ کشوری که در معرض تحریم های فلج کننده بین المللی قرار گرفته بود تا اقتصاد آن بیش از پیش ویران شود و بسیاری از مردمان آن در گرسنگی بمانند.
مناطق پرواز ممنوع در دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون نیز برقرار بود و جت های جنگنده ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و فرانسه، اغلب در نوارهای مشخصی از حریم هوایی عراق گشت می زدند. با وجود این که کلینتون تصمیم به مهار صدام حسین گرفته بود، اما دولت او در دهه 1990 تنها اقدامات نظامی محدودی علیه عراق انجام داد.
کلینتون در اولین سال قدرت خود و در تلافی توطئه ها برای ترور بوش در سفر او به کویت برای بزرگداشت پیروزی ائتلاف در این جنگ که ظن نقش داشتن عراق در آنها وجود داشت، موشک های کروز «تامهاوک» را به سمت بغداد هدف گرفت. در اکتبر 1994 و زمانی كه به نظر می رسید صدام در حال آماده سازی نیروهای خود برای حمله دوم به كویت است، اتفاقی که هرگز رخ نداد، ایالات متحده بی درنگ در عملیات «جنگجوی انتقام جو» نیروهای خود را به عربستان سعودی اعزام كرد.
حملات دقیق کلینتون اغلب تاثیرات سوال برانگیزی داشتند و به برخی اقدامات از سوی رژیم عراق منجر شدند. به عنوان مثال، در سال 1996 که صدام یک گروه زمینی بزرگ را برای مدت کوتاهی برای مداخله در جنگ داخلی کردستان عراق اعزام کرد، کلینتون با شلیک موشک های کروز به سمت بقایای پایگاه پدافند هوایی جنوب عراق پاسخ داد. اما بدترین حمله ارتش آمریكا در زمان دولت كلینتون علیه عراق که با محکومیت گسترده جامعه جهانی مواجه شد، بدون شک عملیات «روباه صحرا» در دسامبر سال 1998 بود: آمریکا با هدف تضعیف توانایی احتمالی عراق در تولید سلاح های كشتار جمعی چهار روز این کشور را بمباران کرد. نتایج این عملیات تا مدت ها بحث برانگیز بود.
