میدل ایست نیوز: پس از گذشت سه سال از برگزاری همه‌پرسی جدایی اقلیم کردستان از عراق، اربیل پس از آنکه نفوذ امنیتی خود در کرکوک و دیگر شهرهای شمالی عراق را به سود بغداد از دست داد، همچنان با آثار و تبعات سیاسی، اقتصادی و حتی ژئوپولوتیک این همه‌پرسی دست به گریبان است.
با وجود اینکه دادگاه فدرال در بغداد با صدور حکمی نتایج این همه‌پرسی را باطل اعلام کرد اما برخی از احزاب کُرد همچنان بر نتایج همه‌پرسی مذکور اصرار دارند و آن را سندی رسمی می‌دانند که هر زمان بخواهند، می‌توانند دوباره بدان رجوع کنند از جمله مهم‌ترین این احزاب می توان به حزب دموکرات اقلیم کردستان به رهبری «مسعود بارزانی» اشاره کرد. دولت اقلیم کردستان در آن زمان پس از مخالفت‌های گسترده و رخدادهای ناشی از آن، نتایج همه‌پرسی را باطل اعلام نکرد و تنها به تعلیق آن بسنده کرد، این در حالی است که سیاسیون و احزاب کُرد اذعان می‌کنند که برگزاری این همه‌پرسی جدایی‌طلبانه منجر به خسارت‌های سنگینی برای اقلیم کردستان از منظر مناسبات سیاسی و اقتصادی شد و دولت مرکزی با مصوبه پارلمان نیروهای خود را به سمت کرکوک، سنجار و دیگر مناطق مورد مناقشه گسیل کرد و با دور کردن نیروهای پیشمرگه، کنترل این مناطق راهبردی را به دست گرفت.
به گفته دولت اقلیم کردستان، همه‌پرسی مذکور با 93درصد آرا مورد تایید مردم قرار گرفت (با مشارکت 72.61 درصد واجدین شرایط رای‌دهی)، برگزاری این همه‌پرسی منجر به ایجاد گسلی عمیق در روابط دو حزب بزرگ کردستان یعنی حزب دموکرات و اتحادیه میهنی شد؛ گروه نخست یکی از حامیان و بانیان پروپاقرص استقلال بود اما گروه دوم عیلرغم تمایل به این امر از نتایج معکوس و فاجعه‌بار این اقدام بر وضعیت اقلیم آگاهی داشت به همین خاطر، میزان مشارکت مردم سلیمانیه به عنوان مرکز نفوذ اتحادیه مهینی 55 درصد بود که در مقایسه با آمار اربیل بسیار پایین بود.
در همین رابطه، «مسعود بارزانی»، رهبر حزب دموکرات اقلیم کردستان روز جمعه گذشته در سومین سالروز همه‌پرسی جدایی اقلیم با انتشار توئیتی به درج تصاویر و متن سخنرانی خود در آن روز تصریح کرد: ما سر فرود نمی آوریم، «مسرور بارزانی»، نخست‌وزیر اقلیم کردستان هم ضمن تایید این اقدام اظهار داشت که همه‌پرسی بیانگر اراده مردم کردستان در آزادی بود.
در همین ارتباط، برخی سیاسیون در اقلیم کردستان عراق درباره نقش فرانسه و اسرائیل در تشویق به برگزاری همه‌پرسی و ارائه تصویری مغایر با واقعیت به دست‌اندرکاران برگزاری همه‌پرسی سخن می‌گویند، منبعی آگاه در حزب التغییر که نخواست نامش ذکر شود، در گفت‌وگو با العربی الجدید تصریح کرد: گروهی از افراد به عنوان مستشار و پژوهشگر که در حقیقت ابزار نفوذ فرانسه و اسرائیل بودند به همراه دیگر کشورهای مخالف ایران و ترکیه یعنی امارات و عربستان در سوق دادن اقلیم به برگزاری همه‌پرسی نقش بسزایی ایفا کردند.
وی با بیان اینکه اقلیم کردستان تاوان سادگی رهبران وقت اقلیم را می‌پردازند، اظهار داشت: مسعود بارزانی و هوشیار زیباری مسئولیت پیامدهای حساب نشده همه‌پرسی را برعهده دارند، این افراد گمان می‌کردند که فرانسه و اسرائیل از استقلال اقلیم و تشویق دیگر کشورها به حمایت از اقدام اربیل و به رسمیت شناختن استقلال آن فعالیت خواهند کرد.
از سوی دیگر، «غیاث السورجی»، از رهبران اتحادیه میهنی کردستان عراق به العربی الجدید گفت: این حق هر مردمی در جهان است که خواهان حق تعیین سرنوشت باشد، این امری است که هیچ گونه اختلافی در آن نیست اما مشکل اینجاست که حتی احزاب هم نمی دانند که این حق چگونه تفسیر می شود، آیا این حق با استقلال یا فدرالیسم یا خودمختاری تحقق می یابد؟
السورجی افزود: احزاب کُرد گمان می‌کردند که همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان مورد تایید اکثر کشورهای جهان و سازمان ملل و شورای امنیت قرار می گیرد اما اقلیم حامی قابل توجهی برای اقدام خود در برگزاری همه پرسی نیافت.
با وجود حمایت فرانسه و اسرائیل از برگزاری همه‌پرسی اما السورجی معتقد است که رئیس وقت اقلیم کردستان می بایست در آن زمان دست به سلسله دیدارها و رایزنی‌هایی با کشورهای همسایه برای فراهم سازی زمینه این اقدام می زد و مهم‌تر از آن، موافقت بغداد را به دست می آورد، اگر اقلیم کردستان با دیگر کشورها مشورت می کرد، نتایج همه پرسی می توانست عملا مثبت‌تر باشد.
این عضو ارشد اتحادیه میهنی کردستان اظهار داشت: در سایه نبود هیچ گونه کانال واقعی برای ارتباط با کشورهای جهان نمی توان کشور کُردستان را تشکیل داد شاید یکی از مهم‌ترین موانع پیش روی تحقق این رویا، نبود گذرگاه دریایی در اقلیم کردستان باشد.
وی تصریح کرد:احزاب اندکی اکنون خواستار بازگشت به پرونده تعیین سرنوشت هستند افزون بر آن، همه کشورهای همسایه با این موضوع مخالف هستند لذا تحقق این آرزو در شرایط کنونی محال است.
السورجی تاکید کرد: اتحادیه میهنی کردستان از پیش نتایج فاجعه‌بار همه‌پرسی را می‌دانست اما به این دلیل در آن مشارکت کرد تا مورد هجمه حزب دموکرات قرار نگیرد، اگر تجربه همه‌پرسی در مقطع کنونی یا آینده دوباره تکرار شود، شاهد مشارکت گسترده مردم و احزاب کُرد نخواهیم بود.
از سوی دیگر، «کفاح محمود»، نویسنده و پژوهشگر امور کردستان معتقد است که اقلیم کردستان از برگزاری همه‌پرسی استقلال دست نخواهد شست و این ایده تنها به دلیل شرایط منطقه‌ای پیچیده و مشخصا مواضع ترکیه، ایران و امریکا به تعویق افتاده است.
