میدل ایست نیوز: «هیئت تحریر الشام» (جبهة النصره سابق) در ماه های اخیر کوشیده که خود را گروهی معتدل در میان مخالفان دولت سوریه و نه گروهی «جهادی» و افراط گرا وانمود کند تا اینگونه از لیست گروه های تروریستی امریکا خارج شود.
در این راستا، «ابومحمد الجولانی»، بنیانگذار و رئیس این گروه، تعدادی از سران تندروتر به خصوص غیر سوریه ای ها را طرد کرد و کوشید جای پای خود را در ادلب محکم کند تا نشان دهد که یک وزنه محلی در منطقه است که افراد «غیر نظامی» از وی حمایت می کنند.
همزمان، ایالات متحده اخیرا چند حمله پهپادی به گروه «حراس الدین»، که مستقیما با القاعده در ارتباط است و با «تحریر الشام» درگیری هایی داشته انجام داد. بسیاری از سران این گروه «حراس الدین» کسانی اند که از الجولانی و تحریر الشام جدا شده اند.
حملات مکرر به گروه ها و چهره های مخالف تحریر الشام و رهبر آن ازجانب ایالات متحده، باعث شده بود که بسیاری پیش بینی کنند که با تغییراتی میدانی، شاهد پوست اندازی تحریر الشام و مشروعیت بخشیدن به سلطه آن در شمال سوریه و به رسمیت شناختن آن از جانب واشنگتن و مسکو و آنکارا باشیم.
شاید سیاست جدید امریکا در چارچوب ائتلاف بین المللی مبارزه با داعش که شامل تضعیف گروه «حراس الدین» و بازنگری در ترکیب قدرت در شمال سوریه از راه کنار زدن چهره های تندرو و تقویت قدرت های بومی و محلی ازجمله هیئت تحریر الشام است موجب شود که این گروه با آن قدرت های بومی و محلی ادغام شود و گروه تازه ای را با رنگ و بوی «اعتدالی» تشکیل دهد و از این راه امور منطقه را به دست گیرد.
در اواخر نوامبر گذشته، ایالات متحده امریکا برای اطلاعات درباره «ابو محمد الجولانی» جایزه تعیین کرد. در توئیتر رسمی وزارت خارجه امریکا آمده که «مردم جنایت های گروه جبهة النصره را فراموش نخواهند کرد».
بسیاری ناظران تحولات سوریه این اقدام وزارت خارجه امریکا را غافلگیرکننده و موجب سرخوردگی الجولانی دانستند. به خصوص که در ماه فوریه گذشته، «جیمز جفری»، نماینده ویژه امریکا در امور سوریه، گفته بود که هیئت تحریر الشام مدت هاست که تهدید بین المللی شمرده نمی شوند.
پس از این اظهارات، الجولانی با گروه بین المللی بحران دیدار کرد و با اذعان به روابطش با القاعده، متعهد شد که از خاک سوریه به عنوان مبدأ هیچ گونه حمله خارجی استفاده نشود.
با بر سر کار آمدن «جو بایدن» در امریکا به نظر می آید بار دیگر روابط الجولانی با دولت امریکا به تیرگی گراید و احتمال تفاهم امریکا با هیئت تحریر الشام نزدیک به صفر شود. احتمالا بایدن پرونده این گروه را به روسیه و ترکیه واگذار کند.
از سوی دیگر، تاکنون ترکیه هیچ ارتباط قابل توجهی با تحریر الشام نداشته، نه آن را هدف حملات نظامی خود قرار داده نه با آن ازطریق نیروهای وابسته به خود در سوریه وارد تعامل شده است.
روسیه اما تا کنون بارها هیئت تحریر الشام را هدف حملات نظامی خود قرار داده است. در نتیجه می توان گفت هرگونه پوست اندازی هیئت تحریر الشام منوط به تفاهمات ترکیه و روسیه در سوریه خواهد بود.
در نهایت باید توجه داشت که پایان نفوذ تحریر الشام در سوریه بدون تعیین تکلیف گروه های مسلح افراط گرای دیگر در این کشور، ازجمله «حزب ترکستانی اسلامی» و «حراس الدین» ممکن نخواهد بود.
در آینده نزدیک احتمال تجزیه تحریر الشام چه در نتیجه تفاهمات ترکیه و روسیه چه در نتیجه نقش یکجانبه امریکا در سوریه بالاست.
