میدل ایست نیوز: با وجود فشارهای بین‌المللی، مصر، سودان و اتیوپی تاکنون از دستیابی به توافقی بر سر سازوکار مذاکره درباره مساله سد النهضه ناکام مانده‌اند.
مصر و سودان مجددا در نشست شش جانبه که توسط کنگو به عنوان رئیس دوره‌ای اتحادیه افریقا برگزار شد، خواهان توسعه دامنه مذاکرات درباره آبگیری سد النهضه شدند و افزودند این مساله مخاطرات و بسیاری برای آنها خواهد داشت اما اتیوپی ضمن رد این درخواست تاکید کرد به فعالیت‌ها برای آغاز مرحله دوم آبگیری سد ادامه خواهد داد.
این نشست‌ها با حضور وزرای امور خارجه و منابع آب سه کشور برگزار شد به خصوص که اخیرا لحن مقامات مصری تندتر و تهدیدآمیزتر شده است و «عبدالفتاح السیسی»، رئیس جمهوری این کشور اخیرا اعلام کرد: «هیچکس نمی‌تواند حقابه مصر از نیل را نادیده بگیرد در غیر این صورت، منطقه شاهد بی‌ثباتی خواهد بود که کسی فکرش را هم نمی تواند بکند همچنین قاهره و خرطوم طی روزهای گذشته رزمایش نظامی مشترکی بر فراز رود نیل برگزار کردند.
در همین رابطه، «تاج السر عثمان»، کارشناس منابع آبی سودان در گفت‌وگو با الحرة تصریح کرد: اظهارنظر السیسی تهدیدی روشن برای آغاز احتمالی یک جنگ است، من نگران هستم که لجاجت مستمر اتیوپی چاره‌ای جز توسل به زور برای مصر و سودان باقی نگذارد چرا که رود نیل برای این دو کشور شریان زندگی است.
در مقابل، «جمال بشیر»، تحلیلگر امور سیاسی اتیوپی به الحرة گفت: بروز درگیری نظامی میان اتیوپی از یک سو و مصر و سودان از سوی دیگر دور از ذهن است.
بشیر افزود: اتیوپی برای موضع‌گیری و اقدامات کنونی خود، اصول و منطق قوی دارد که مهم‌ترین آن، توافق سه کشور در سال 2015 میلادی است همچنین هر کشوری حق دارد بدون آسیب به دیگر کشورها در داخل مرزهای خود اقدام به سدسازی کند، ما تنها به دنبال مدیریت منابع آبی و تولید برق هستیم.
اما کارشناس سودانی معتقد است که نه مصر و نه سودان به ساخت این سد اعتراض نکردند و تنها خواستار تشکیل کمیته‌ای فنی و مشترک برای اداره و راه‌اندازی سد شدند که اتیوپی قاطعانه با آن مخالفت کرد، این به معنای آن است که مشکلی وجود دارد که اتیوپی نمی‌خواهد دو کشور از آن اطلاع یابند.
عثمان افزود: لجاجت اتیوپی ثابت می‌کند که علامت سوال‌های بسیاری درباره این سد و نحوه ساخت آن وجود دارد به ویژه که وجود کمیته‌های مشترک برای مدیریت سد در چنین مواردی کاملا طبیعی است.
وی گفت: سخنان اتیوپی مبنی بر اینکه ما به هیچ خسارت و آسیبی به کشورهای دیگر نخوهیم زد، به دور از منطق است چرا که اقدامات عملی آنها چیزی غیر از سخنان‌شان را نشان می دهد.
آخرین فرصت
«سامح شکری»، وزیر امور خارجه مصر در گفت‌وگو با رسانه‌ها تصریح کرد: این مذاکرات به مثابه آخرین فرصت است و باید هر سه کشور از آن برای دستیابی به توافقی بر سر آبگیری و راه‌اندازی سد النهضه طی ماه‌های آتی و پیش از فصل طغیان آب استفاده کنند.
شکری با بیان اینکه مصر با اراده سیاسی صادقانه به مدت 10 سال برای دستیابی به توافقی عادلانه برای همه طرف‌ها مذاکره کرد، اظهار داشت: در صورت وجود اراده سیاسی و نیت حسنه در همه طرف‌ها می‌توان به توافق مطلوب برای گشودن چشم‌اندازهای همکاری و ارتباط دست پیدا کرد.
در مقابل، طرف اتیوپیایی اعلام کرده است که آبگیری مرحله دوم سد النهضه در ماه اوت آغاز خواهد شد که حجم آن به 14 میلیارد متر مکعب خواهد رسید.
اتیوپی پیشتر نیز علیرغم درخواست‌های مصر و سودان برای تعویق آبگیری سد، به صورت یکجانبه در 21 ژوئن سال 2020 از آبگیری مرحله نخست سد با ظرفیت 4.9 میلیارد متر مکعب خبر داد.
قاهره و خرطوم خواهان گسترش میانجیگری درخصوص بحران سد النهضه و حضور ایالات متحده امریکا، سازمان ملل، اتحادیه افریقا و اروپاست اما اتیوپی با این پیشنهاد مخالفت کرده است.
مصر در تامین 90 درصد از آب شرب خود به رود نیل وابسته است و هرگونه کاهش حقابه این کشور از نیل، آثار اجتماعی و اقتصادی ویرانگری بر مصر خواهد داشت، این در حالی است که آدیس‌آبابا تصریح دارد که سد النهضه با سرمایه‌گذاری 4.6 میلیارد دلاری در تبدیل این کشور به قطب انرژی منطقه نقش‌آفرین نقش‌آفرین است و می‌تواند علاوه بر درآمدزایی منجر به فقرزدایی در این کشور شود.
در این میان، اختلافات سه کشور بر سر مقدار آب رهاسازی شده از سوی اتیوپی در صورت بروز کم‌آبی متمرکز است، با عملیاتی شدن این سد، اتیوپی می‌تواند به بزرگترین کشور صادر کننده برق در آفریقا با تولید ۶۰۰۰ مگاوات برق تبدیل شود.
اتیوپی و سودان در این میان منافع خود را دارند. سد النهضه در ۲۰ کیلومتری سودان واقع شده و این کشور زیان آبی قابل توجهی نمی‌بیند بلکه برای جبران کمبود برق خود به ساخت این سد نیز امید دارد. اما مصر نگران پایین آمدن سهم آب خود است؛ آبی که آن را برای شرب، زراعت و صنعت به کار می‌گیرد.
همچنین بخوانید:
تبعات فاجعه‌بار سد النهضة بر مصر؛ کم آبی، بایر شدن زمین‌های کشاورزی و گسترش فقر
