نویسنده: ربکا کُلارد
میدل ایست نیوز: تبادل آتش روز جمعه پس از 11 روز خشونت در نوار غزه متوقف و یک آرامش ناگهانی در منطقه حاکم شد. شلیک موشک ها و حملات هوایی متوقف شده، اما شرایطی که باعث قیام فلسطینی ها از رام الله تا قدس اشغالی، در سراسر حیفا در اسرائیل و در بیروت و عمان شده بود، همچنان باقی است. آتش بس نه تنها فلسطینی ها و اسرائیلی ها را به آشتی نزدیک نکرده، که شاید دورتر هم کرده است.
در حالی که بسیاری از پایان دشمنی ها ابراز خشنودی می کردند، نیروهای امنیتی اسرائیل به محوطه مسجد الاقصی در بیت المقدس یورش بردند و با فلسطینی ها درگیر شدند. این درست همان اقدامی بود که 11 روز پیش حماس را به شلیک موشک به اسرائیل تحریک کرد. عامل اصلی ناآرامی ها، یعنی اخراج خانواده های فلسطینی در محله شیخ جراح در بیت المقدس شرقی، هنوز ادامه دارد و فقط تصمیم دادگاه تا ماه آینده به تعویق افتاده است.
تنها ساعاتی پیش از آتش بس بین اسرائیل و حماس، هزاران نفر برای تشییع جنازه محمد کیوان 17 ساله در خیابان های ام الفهم اسرائیل راهپیمایی می کردند. کیوان بر اثر اصابت گلوله به سرش ظاهرا توسط یک نیروی امنیتی اسرائیل، جان خود را از دست داد. هزاران عزادار پرچم های فلسطین را به اهتزاز درآوردند. پیش از تشییع جنازه، نیروهای امنیتی اسرائیل در اطراف ام الفهم مستقر شده و این شهر را مناطق اشغالی کرانه باختری شبیه کرده بودند.
برای نزدیک به 2 میلیون شهروند عرب اسرائیل از جمله ساکنان ام الفهم، شکایت از شهروندی درجه دو همچنان باقی و شاید شدیدتر از همیشه است. بسیاری از شهرهای اسرائیل در 11 روز گذشته شاهد درگیری های بی سابقه بین اسرائیلی های یهودی و فلسطینی بودند؛ در شهرها شورش شد، گروه های مخالف مساجد و کنیسه ها را به آتش کشیدند و تحریک ها در فضای آنلاین گسترش یافت.
نیمر سلطانی، استاد دانشکده مطالعات شرقی و آفریقایی در دانشگاه لندن، گفت: «مواردی که منجر به اعتراضات و درگیری ها در بیت المقدس شرقی، داخل اسرائیل و غزه شدند، همچنان ادامه دارند. مساله وقوع یا عدم وقوع دور بعدی تنش مطرح نیست و تنها مساله زمان وقوع مطرح است، چرا که نمی توان انتظار داشت مظلوم سکوت کند.» او در ادامه به نیاز به فشارهای بین المللی برای وادار کردن اسرائیل به قوانین بین المللی و برابری برای فلسطینی ها اشاره کرد.
اما فلسطینی ها از چندین دهه تلاش ناموفق و نهادهای بین المللی به ستوه آمده اند. موهی شهاده، پناهجوی 30 ساله فلسطینی در تظاهرات در بیروت، گفت: «وقتی کودک بودم، به جامعه بین المللی اعتقاد داشتم. اما حالا دیگر کاری با این سازمان های بین المللی و سازمان ملل ندارم. آنها در 73 سال گذشته هیچ چیزی به ما ندادند.»
ناامیدی و سرخوردگی او اتفاق جدیدی نیست و اظهارات اینچنینی از جوانان در اردوگاه های آوارگان فلسطینی، در خیابان های شهرهای مختلف در داخل اسرائیل و در کرانه باختری نیز شنیده می شود. در کرانه باختری محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، به رغم پایان دوره 4 ساله فعالیت خود در 2009 هنوز روی کار باقی مانده و انتخابات امسال را نیز به دلیل امتناع اسرائیل از موافقت با رای گیری در قدس شرقی، لغو کرده؛ این بدان معناست که فلسطینی های 20 و چند ساله هرگز فرصتی برای رای دادن به رهبر محبوب خود نداشته اند.
در سال 1993 که یاسر عرفات، رهبر وقت فلسطین، توافقنامه اسلو را امضا کرد، وعده صلح و کشور فلسطین را داد. شهاده که آن زمان یک کودک نوپا بود، افزود: «اسلو به ما فلسطینی ها چیزی نداد. سی سال مذاکرات صلح ما را به کجا رساند؟ تنها سبب شد به جایی برسیم که در هفته گذشته بیش از 250 نفر در غزه کشته شوند.»
دیوید بن گوریون، اولین نخست وزیر اسرائیل، درباره آوارگان فلسطینی هشدار داده بود» «ما باید همه کار انجام دهیم تا اطمینان حاصل کنیم که آنها هرگز باز نخواهند گشت. پیرها خواهند مرد و جوانان فراموش خواهند کرد.» اما او درباره جوانان اشتباه کرد. در درگیری اخیر، عمده جمعیتی که در مرزهای اسرائیل با لبنان تجمع کردند، جوانان فلسطینی بودند. حتی برخی از آنها در حالی که پرچم فلسطین را در دست داشتند از دیوار مرزی بالا رفتند و با طعنه به سربازان اسرائیلی، فریاد «شلیک، شلیک» سر دادند. آنها گفتند که می خواهند به «خانه» بازگردند.
بیش از 7 دهه از بیرون رانده شدن فلسطینی ها از سرزمین مادری آنها می گذرد و پناهجویان در لبنان هنوز بدون حق شهروندی و بیشتر آنها در اردوگاه های شلوغ و بدون چشم انداز اشتغال زندگی می کنند. سماح سلیمه، یک فعال و شهروند فلسطینی اسرائیل، گفت: «شاید پیرها در حال مردن باشند، اما جوانان از یاد نبرده اند و می خواهند شرایط را درست کنند.»
بارزترین تفاوت درگیری های اخیر با گذشته، خشونت در اسرائیل حتی در شهرهایی مانند حیفا بود که اغلب نمونه ای از توانایی همزیستی یهودی و عربی قلمداد می شوند. حدود یک پنجم شهروندان اسرائیل، فلسطینی هایی هستند که در سال 1948 در داخل سرزمین های اشغالی ماندند. همزمان با آتش بس با غزه، سیاستمداران اسرائیلی به این نتیجه رسیدند که خشونت در شهرها با جمعیت یهودی و عربی به اندازه موشک های غزه تهدید است. بسیاری از سیاستمداران ارشد اسرائیلی از جمله حزب لیکود، بنیامین نتانیاهو را به تحریک این تشدید تنش برای نجات حرفه سیاسی خود متهم می کنند. در یک مقاله اسرائیلی، کل تحولات روزهای گذشته یک پیروزی برای حماس توصیف شد: « با شورش هایی که گوشه و کنار اسرائیل را لرزاند، حماس توانست میدان جنگ را از مناطق در محدوده موشک های خود به کل اسرائیل بگستراند.»
سلیمه گفت: «در اسرائیل که خود را یهودی تعریف می کند، فلسطینی ها همیشه با تبعیض و تابعیت درجه دو روبرو بوده اند، اما پس از سال 2018 که اسرائیل قانون دولت-ملت را تصویب کرد، وضعیت فلسطینی ها حتی از آن هم بدتر شد. پیش از اتفاقات اخیر هیچ اعتمادی وجود نداشت، اما نوعی قرارداد بود مبنی بر اینکه تو امن هستی-من امن هستم. اما نسل فرزند من که جوانان 20 و چند ساله هستند، بیش از این می خواهند. آنها عدالت می خواهند، نه چیز دیگر.»
برای بسیاری از فلسطینی ها، خشونت و آشفتگی یک پیروزی برای اتحاد و نه برای شبه نظامی ها در غزه است. هفته گذشته در میانه تشدید درگیری ها، مانیفستی به صورت آنلاین برای «انتفاضه وحدت» منتشر و قیام متحد فلسطینی ها از غزه، کرانه باختری، قدس، سرزمین های اشغالی و اردوگاه های پناهنجویان و جوامع تحت فشار در سطح جهان را خواستار شد. بسیاری از چهره های مشهور فلسطین و حامیان آن برای ابراز همبستگی به شبکه های اجتماعی رفتند. در این مانیفست آمده است: «این انتفاضه طولانی خواهد بود و در خیابان های فلسطین و خیابان های سراسر جهان ادامه خواهد داشت.»
