بازگشت شهروندانِ داعشی؛ چالشی دشوار پیش روی کشورهای اروپایی

میدل ایست نیوز: «ما فرصت دوباره می‌خواهیم» جیسی شهروند بلژیکی که در سال 2014 میلادی به گروه تروریستی داعش پیوست، با این جمله از مقامات بلژیک خواست تا وی و فرزندانش را به کشورشان بازگردانند، وی همچنین تاکید کرد آماده است تا در برابر دادگاه مربوطه حاضر شود و تاوان تصمیم خود در پیوستن به داعش را بپردازد.

هنگامی که بلژیک در ماه مارس گذشته از قصد خود برای بازگرداندن زنان بلژیکی عضو داعش به همراه فرزندانشان خبر داد، جیسی (43 ساله) با وجود اینکه می‌داند چند سال به زندان خواهد افتاد، از این تصمیم خوشحال شد چرا که فرزاندانش خواهند توانست در شرایطی بهتر زندگی کنند و به مدرسه بروند.

جیسی و دو کودک وی که دستکم از دو سال پیش در اردوگاه‌های سوریه به سر می‌برند، در گفت‌وگو با روزنامه نیویورک‌تایمز تصریح کرد: مقامات دولتی چه بسا فهمیده‌اند که اتباع‌شان از پیوستن به داعش متاسف هست و اکنون به دنبال فرصتی دوباره برای جبران تصمیم اشتباه خود هستند.

جیسی که در بلژیک صرافی داشته است، در سال 2014 میلادی به همراه همسرش برای پیوستن به داعش به سوریه رفت و اکنون در اردوگاه روج در سوریه به سر می‌برد.

در همین رابطه، «محمد اوزدمیر»، وکیل جیسی تصریح کرد: هر زنی که خواستار بازگشت به بلژیک است، باید ثابت کند که نمی‌خواهد ضرری به کشور برساند و کاملا از ایدئولوژی داعش به دور است.

کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل در فوریه گذشته اعلام کردند که همه کشورها بر اساس قانون بین الملل باید شهروندان داعشی خود را از اردوگاه‌ها پس گرفته در صورت وجود شواهد و مدارک افراد بالغ را به اتهام ارتکاب جنایت جنگی یا اتهامات دیگر مورد محاکمه عادلانه قرار دهند.

اما در مقابل، چندین کشورهای اروپایی از بازگشت اتباع داعشی یا مرتبط با این گروه تروریستی به کشورهایشان ممانعت کرده‌اند اما برخی نظیر بلژیک و فنلاند به توصیه‌های کارشناسان امنیتی و گروه‌های حقوق بشری مبنی بر اینکه «بازگرداندن به وطن بهترین و امن‌ترین گزیته است.» گوش داده اند.

پس از آنکه داعش آخرین مناطق تحت کنترل خود در سوریه را دو سال پیش از دست داد، بیش از 200 زن از 11 کشور اروپایی و 650 کودک در دو اردوگاه الهول و روج واقع در سوریه به سر می‌برند.

علی‌رغمی اینکه اروپایی‌ها بخش کوچکی از جمعیت تقریبا 60 هزار نفری افراد ساکن اردوگاه‌ها را تشکیل می‌دهند، دولت‌های اروپایی با فشارهای فزاینده‌ای درخصوص بازگرداندن اتباع خود به خصوص زنان و کودکان مواجه هستند.

کارشناسان امنیتی که از اردگاه‌های آوارگان بازدید میدانی انجام دادند، تصریح می‌کنند: دولت‌های اروپایی از بازگشت اتباع مرتبط با داعش خود به کشور به دلیل بیم از تاثیرگذاری‌شان بر دیگر شهروندان و امکان سوء استفاده از آنها در عملیات‌های تروریستی نگران هستند.

برخی دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی کشورهای اروپایی معتقدند که باقی ماندن شهروندان اروپایی در سوریه می‌تواند به خطرات بزرگ‌تر از جمله پیوستن به گروه‌های تروریستی که به دنبال حمله به اروپا هستند، بینجامد.

کشورهایی نظیر امریکا، قزاقستان و ترکیه بسیاری از شهروندان خود را برای محاکمه به کشورهایشان بازگرداندند و در برخی موارد نیز این افراد پس از طی مراحل حقوقی و درمانی وارد جامعه شدند.

اتحادیه اروپا پیشتر اردوگاه الهول را «مرکز خلافتی کوچک» توصیف کرده و افزوده بود: کودکانی هیچ اشتباهی مرتکب نشده‌اند و اکنون در معرض سوء تغذیه، بیماری و تجاوزات جنسی قرار دارند و باید هر چه زودتر به کشورهایشان بازگردد.

شایان ذکر است که بریتانیا پیشتر 20 زن را به دلیل پیوستن به داعش سلب تابعیت کرد همچنین فرانسه تاکنون با درخواست‌ها برای بازگرداندن اتباع داعشی خود به کشور مخالفت کرده است، هلند و سوئد هم تاکید کرده‌اند که کودکان را بدون مادران‌شان به کشور بازخواهند گرداند.

انتظار می‌رود طرح بلژیک برای بازگرداندن اتباع خود منجر به فشار بر همسایه خود یعنی فرانسه شود که بیشترین تعداد اتباع داعشی را در اردوگاه‌ها و زندان‌های عراق و سوریه دارد.