تشکیل دولت موقت در لبنان؛ پیشنهاد قطر برای برون رفت این کشور از بحران

میدل ایست نیوز: لبنان نزدیک به ده ماه است که از بحران عدم تشکیل دولت رنج می برد، و به نظر نمی رسد که به آسانی و با توجه به اختلافات سیاسی عمیقی که بین نیروهای سیاسی مختلف وجود دارد، حل شود؛ این در حالی است که ملت لبنان به شدت با بحران اقتصادی و معیشتی مواجه است، اما انتظار می رود با تشکیل دولت موقت لبنان، اوضاع کمی بهبود یابد.

تلاش های بین المللی و منطقه ای برای عبور از موانعی که بر سر راه تشکیل دولت جدید لبنان طی ماه های گذشته، وجود داشته، هیچ کدام به نتیجه نرسیده است به خصوص با توجه به اینکه بحران لبنان به سیستم حکومتی مبتنی بر فرقه گرایی و سهمیه بندی در مناصب مرتبط است.

کشورهای عضو شورای همکاری و در راس آن قطر، تلاش می کنند تا انسجامی میان نیروهای سیاسی لبنان با هدف ایجاد راه حلی برای حل مشکل کشور به وجود آورند و کشور را از طریق تشکیل دولت موقت از بن بست سیاسی و اقتصادی اش نجات دهند.

قطر و آخرین تحرکاتش

«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی»، وزیر امور خارجه قطر اخیرا از آخرین تحرکات کشورش برای پیشبرد روند سیاسی برای تشکیل دولت موقت در لبنان سخن گفت.

وی در گفت وگویی ویژه با شبکه امریکایی «الحرة» در 23 ژوئیه 2021 گفت که در دیدار با «آنتونی بلینکن»، همتای امریکایی خود درباره کمک های ارائه شده به نیروهای مسلح لبنان علاوه بر تشکیل دولت موقت در لبنان رایزنی کرده است.

وزیر امور خارجه قطر در گفت وگوی با بلینکن اشاره کرد که هدف از تشکیل دولت موقت در لبنان این است که دولتی سر کار آمده و دست کم با صندوق بین المللی پول و برنامه اصلاحات آن همکاری کند.

وی با اشاره به اینکه پس از کناره گیری «سعد الحریری»، نخست وزیر پیشین لبنان از تشکیل دولت، امیدها ضعیف شده است، گفت که کشورش به دنبال تشکیل دولت در لبنان در اسرع وقت است، که ممکن است آن دولت، موقت و برای انجام اصلاحات گسترده مورد نظر و تا انتخابات باشد.

رئیس دستگاه دیپلماسی قطر همچنین تصریح کرد که مردم لبنان در دوره‌ای که دولت تشکیل نشده است، رنج زیادی دیده‌اند و ما تلاش می‌کنیم تا آنجا که ممکن است همه طرف‌ها منافع لبنان را بیش از هر منافع دیگری در ارجحیت قرار دهند.

ده ماه ناکامی در تشکیل دولت

طی 9 ماه اختلافات بین «میشل عون»، رئیس جمهور لبنان و «سعد الحریری»، نخست وزیر مامور تشکیل دولت جدید، مانع از تشکیل دولت در لبنان شد تا بجای دولت پیشبرد امور به نخست وزیری «حسان دیاب» بیاید؛ دولتی که در 10 اوت 2020 و 6 روز پس از انفجار بندر بیروت استعفا داد.

اختلافات بر سر تعیین وزرای مسیحی در دولت جدید بود و الحریری نیز عون را به اصرار برای دستیابی تیمش از جمله حزب الله به شماری از وزارتخانه های کلیدی متهم کرده بود.

ریاست جمهوری لبنان نیز گفت که الحریری آماده هیچگونه اصلاحاتی نیست و مخالفتش با اصل توافق در خصوص تشکیل کابینه نشان دهنده آن است که وی پیشتر تصمیم به کناره گیری گرفته است.

لبنان با بحران اقتصادی شدید همزمان با شکاف سیاسی رو به روست؛ ارزش لیره به شکل قابل توجه ای کاهش یافته و قیمت ها به شدت افزایش یافته است.

تشکیل دولت موقت لبنان تا زمان برگزاری انتخابات

در همین راستا «محمود علوش»، تحلیلگر سیاسی لبنانی اشاره کرد که دولت موقتی که قطر از آن صحبت می کند، هدفش، آماده سازی شرایط برای برگزاری انتخابات در کشور است و احتمال می رود طرف های مختلف در لبنان با آن موافق باشند.

وی در گفت وگویی با پایگاه خبری «الخلیج آنلاین» توضیح داد که انتخابات پس از حدود 10 ماه برگزار خواهد شد، از این رو هر دولتی که بر سرکار بیاید، تنها برای آماده سازی شرایط برگزاری انتخابات وقت خواهد داشت.

علوش معتقد است که اگر توافق بر سر تشکیل دولت موقت صورت بگیرد، این موضوع دست کم یک الی دو ماه و یا بیشتر برای زمان نیاز دارد، بنابراین دولت جدید زمان اندکی دارد و نخواهد توانست اقدامی کند یا دستاورد مهمی داشته باشد جز اینکه شرایط را برای برگزاری انتخابات فراهم کند.

اجماع نظر طرف های سیاسی لبنان بر سر برگزاری انتخابات

این تحلیلگر مسائل سیاسی لبنان گفت که در خصوص برگزاری انتخابات درون طرف های سیاسی لبنان اجماع نظر وجود دارد؛ جریان المستقبل (وابسته به حریری) به دنبال برگزاری انتخابات است و «جریان آزاد ملی» (حزب میشل عون) نیز خواهان انتخابات است از این رو هر طرف می بیند که می تواند از انتخابات بهره ببرد بنابراین اجماع نظری در این رابطه وجود دارد.

وی معتقد است که توافق بر سر تشکیل دولت موقت آسان خواهد بود چرا که زمانی محدود و دو مسئولیت دارد؛ اول اینکه شرایط را برای برگزاری انتخابات فراهم کند و دوم اینکه با صندوق بین المللی پول در رابطه با اصلاحات مذاکره کند.

اما به نظر علوش، دولت موقت نمی تواند تصمیماتی برای انجام اصلاحات گسترده بگیرد چرا که وجود درگیری سیاسی شدید در این رابطه مانع از آن خواهد شد.

وی در اشاره به موضوع مذاکرات با صندوق بین المللی پول اشاره کرد که دولت موقت تلاش خواهد کرد تا حداقل حمایت خارجی برای اداره امورش را کسب کند و مذاکره و انجام اصلاحات گسترده به دولت جدید که از طریق انتخابات بر سر می آید سپرده خواهد شد.

مواضع قطر و عربستان

در چارچوب تلاش ها برای حل بحران لبنان، قطر با طرف های بحران در این کشور رایزنی کرد که من جمله می توان به دیدار وزیر خارجه قطر در 6 ژوئیه با میشل عون اشاره کرد.

محمد بن عبدالرحمن آل ثانی در این دیدار تاکید کرد که کشورش آماده است برای حل بحران لبنان کمک کند.

«تمیم بن حمد آل ثانی»، امیر قطر نیز طی دیدار «سعد الحریری» با وی در دوحه به تاریخ 18 فوریه 2021، طرف های لبنانی را به اولویت دادن به منافع ملی برای تشکیل دولت جدید فراخواند.

عربستان نیز در ماه مارس با تاکید بر پایبندی خود به حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی لبنان، بر لزوم تسریع در تشکیل دولتی توانا برای پاسخ به آرمان های ملت لبنان تاکید کرد.

در همین رابطه وزرای خارجه امریکا، فرانسه و عربستان در اواخر ماه ژوئن در حاشیه کنفرانس گروه 20 طی نشستی به بررسی راه های حل بحران لبنان پرداختند.

همچنین بخوانید

آیا قطر در حل بحران‌های لبنان موفق خواهد بود؟