لیر ترکیه، بیماری محتضر در انتظار معجزه

میدل ایست نیوز: لیر روز جمعه بار دیگر شاهد سقوط ارزش خود در برابر دلار بود و هر 17.19 لیر ترکیه با یک دلار امریکا در این روز برابری کرد و دلار هم‌اکنون به مسیر سقوط خود به سمت قیمت‌های ماه دسامبر 2021 که این کشور، شاهد کاهش غیر متعارف نرخ بهره بود، ادامه می‌دهد.

لیر ترکیه امسال 23 درصد از ارزش خود را در برابر دلار امریکا از دست داده و این عدد در سال گذشته به 44 درصد رسیده بود.

سقوط ارزش لیر در حالی است که نورالدین نباتی، وزیر دارایی ترکیه اعلام کرده که خزانه این کشور در ماه مه، 149.2 میلیارد لیر افزایش درآمد داشته و ترکیه در ماه آوریل، 23.4 میلیارد دلار صادرات داشته که این عدد در مقایسه با ماه آوریل 2021 شاهد 24.6 درصد رشد بوده است.

دلایل سقوط ارزش لیر و پیش‌بینی از آینده آن

دکتر احمد مصبح، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با الجزیره با بیان اینکه لیر ترکیه، بخش بزرگی از ارزش خود را در تنها کمتر از یک ماه از دست داد و ثبات نسبی‌ای که در ماه‌های گذشته ایجاد شده بود، از بین رفته، گفت که سقوط ارزش لیر نشان داد که بیشتر اقدامات اقتصادی تنها در حکم مسکّن موقت بوده است.

وی افزود که شاخض مازاد خزانه که به معنای افزایش درآمدها در پی درآمدهای مالیاتی یا کاهش هزینه‌ها است، بسیار مهم و مثبت است ولی به دلایل مختلفی نتوانسته بر ثبات قیمت لیر تاثیری بگذارد.

مصبح به دو علت بی‌ثباتی قیمت لیر اشاره و اعلام کرد که دولت ترکیه همچنان بر عدم افزایش نرخ بهره اصرار دارد و عملیات قریب‌الوقوع نظامی ترکیه به سوریه نیز در روزهای اخیر بر لیر فشار مضاعفی آورده است.

این کارشناس اقتصادی افزود که تاثیر جنگ اوکراین بر افزایش قیمت نفت، غلات و بسیاری از کالاهای اساسی در کنار سیاست اکثر کشورهای قدرتمند در افزایش نرخ بهره، نیز بر ارزش لیر تاثیر منفی گذاشته است.

مصبح تاکید کرد که لیر ترکیه در صورتی که نرخ بهره متناسب با تورم افزایش پیدا نکند و نظارت بر بازارها و قیمت‌ها بیشتر نشود، همچنان به مسیر سقوط ادامه خواهد داد.

وی در ادامه پیشنهاد داد که دولت به جای افزایش حقوق‌ها که خود باعث افزایش هزینه نیروی کار و افزایش قیمت‌ها می‌شود، با تامین حداکثری کالاهای اساسی و حمایت از این بخش شرایطی را ایجاد کند که شهروندان ترکیه، کنترل تورم را احساس کنند.

این کارشناس اقتصادی ضرورت دستیابی به راه‌حلی برای پایان دادن به جنگ اوکراین را برای ثبات اقتصادی و در نتیجه کاهش تدریجی قیمت‌ها ضروری دانست.

مصبح در پایان تاکید کرد که اگر این شرایط به همین شکل ادامه پیدا کند، باید منتظر بود که قیمت هر دلار امریکا تا پایان سال به 20 لیر برسد.

مشکل لیر فراتر از نرخ بهره است

دکتر محمد ابراهیم، کارشناس اقتصادی در دانشگاه اژه در ازمیر ترکیه هم در این باره اعلام کرد که پس از شوک اقتصادی سال 2018، ارزش لیر رو به کاهش رفت و هیچ افقی را نمی‌توان برای پایان این مساله متصور بود.

وی افزود که مشکل اصلی عمیق‌تر از موضوع نرخ بهره است که همگی از جمله دولت و طرف‌های دیگر مخصوصا اپوزوسیون بر روی آن متمرکز شده‌اند و سقوط قیمت لیر، مشکلات ساختاری گسترده‌ای را در اقتصاد ترکیه ایجاد کرده که نمود آن را می‌توان در تورم بالا و افزایش هزینه تولید، مشاهده کرد.

آمارها در ترکیه نشان می‌دهد که شاخص بهای تولیدکننده در ماه مه به میزان 8.76 درصد به صورت ماهانه و 132.16 درصد به صورت سالانه افزایش داشته است و شاخص بهای مصرف کننده نیز 39.33 درصد و شاخص بهای تولیدکننده 80.38 درصد نسبت به نرخ‌های 12 ماه گذشته افزایش یافته است.