ظرفیتی به نام کریدورهای بین‌المللی؛ آیا ایران حلقه اتصال آسیا و اروپا می‌شود؟
ایران پس از ده‌ها سال برنامه‌ریزی برای ایفای نقش فعال در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی، در مدت اخیر تلاش زیادی را برای بازیابی موقعیت استراتژیک خود در خطوط ترانزیت میان کشورهای شرق آسیا و قاره اروپا انجام داده است.
میدل ایست نیوز: ایران همزمان با آغاز جنگ اوکراین، به تهدیدهای بین‌المللی برای بستن گذرگاه‌ها میان روسیه و کشورهای اروپایی به چشم یک فرصت برای افزایش سهم خود از تجارت جهانی نگاه کرد و در همین راستا، محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهوری ایران استفاده از ظرفیت کریدورها را سودآور و باعث ایجاد فرصت‌های شغلی در این کشور دانست.
معاون اول رئیس جمهوری ایران در سخنانی با اشاره به استفاده از ظرفیت حمل و نقل بین‌المللی، تاکید کرد که ترانزیت می‌تواند جایگزین مناسبی برای درآمدهای نفتی ایران باشد و همچنین وزارت راه و شهرسازی این کشور را مکلف کرد تا در ظرف 3 ماه طرح فراگیری را برای توسعه بخش حمل و نقل ارائه کند.
شبکه حمل و نقل
پس از آنکه کریدور شمال-جنوب موسوم به (INSTC) به طور رسمی با ارسال محموله‌ای از روسیه به هند از طریق ایران آغاز به کار کرد، یکشنبه گذشته نیز یک قطار در مسیر ترانزیتی ریلی میان قزاقستان- ترکیه- اروپا، وارد ایران شد.
رسانه‌های ایرانی نیز هفته گذشته از آغاز فعالیت قطار باری از منطقه نینگ‌شیا در چین به سمت ایران خبر دادند و اعلام کردند که این قطار پس از گذشت 20 روز و با عبور از قزاقستان به ایران می‌رسد و محموله آن از طریق دریای خزر به سمت بندر انزلی منتقل و پس از آن به دیگر کشورها ارسال می‌شود.
محمد مولوی، پژوهشگر ایرانی در گفت‌وگو با الجزیره نت، اعلام کرد که برای آنکه ایران به حلقه اتصال میان آسیا و اروپا تبدیل شود، لازم است که همه مسیرهای ترانزیتی در خاک این کشور فعال شود.
وی افزود که موقعیت جغرافیایی ایران، این امکان را ایجاد کرده تا این کشور بتواند بخش بزرگی از تجارت جهانی را جذب خود کند.
مولوی خاطرنشان کرد که بیش از 5 کریدور بین المللی از خاک ایران عبور می‌کند و شاید مهم‌ترین آن، کریدور شمال-جنوب باشد که هند و روسیه را از طریق ایران به یکدیگر متصل می‌کند و همچنین کریدور تراسیکا که همچون پلی میان کشورهای آسیای میانه و قاره اروپا عمل می‌کند و نیز راه ابریشم که ارتباط دهنده شرق آسیا به دریای مدیترانه است و چند کریدور دیگر که هنوز به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم تکمیل نشده‌اند، از دیگر مسیرهای ترانزیتی مهمی هستند که از ایران عبور می‌کنند.
جغرافیای متمایز
این پژوهشگر در ادامه گفت‌وگوی خود با الجزیره نت گفت که موقعیت جغرافیایی ایران که از شمال و جنوب متصل به دریا است و همچنین برخوردار بودن از بندرهای زیاد در کنار شبکه حمل و نقل زمینی و راه‌آهن، از جمله عواملی است که باعث کوتاه شدن مسیر انتقال کالا و کم شدن هزینه‌ها به خصوص میان کشورهای شرق آسیا و اروپا می‌شود.
وی ادامه داد که در میان کریدورهای فعال در ایران، کریدور شمال-جنوب زمان انتقال کالا را 20 روز و هزینه حمل و نقل را 30 درصد در مقایسه با عبور کالا از کانال سوئز مصر کم می‌کند و همچنین انتقال کالاهای چینی از طریق قطار و عبور آنها از ایران، 20 روز در مسیر و حدود 900 دلار در هر کانتینر صرفه جویی دارد.
مولوی خاطرنشان کرد که تهران به ظرفیت حمل و نقل بین‌المللی به عنوان فرصتی برای رونق اقتصاد تحت محاصره خود و دور زدن تحریم‌های غرب و همچنین به عنوان محل درآمد نگاه می‌کند.
این کارشناس ایرانی در پایان گفت که دولت ابراهیم رئیسی، اهتمام ویژه‌ای برای توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه ایران قائل است و این دولت از اولین روز بر سرکار آمدن در ایران تلاش کرده است تا اقتصاد این کشور را به چین، روسیه و هند پیوند بزند و این کشورها را برای سرمایه‌گذاری در ایران تشویق کند.
زیرساخت‌ها
آخرین جلسه کارگروه «ترانزیت» در ایران که با حضور وزرای اقتصاد، کشور، راه و شهرسازی، دفاع، رئیس سازمان برنامه و بودجه و رئیس مرکز مطالعات راهبردی ریاست جمهوری ایران برگزار شد، به این نتیجه رسید که بخش حمل و نقل ترانزیتی، توانایی تامین درآمد سالانه 20 میلیارد دلار و همچنین توانایی ایجاد یک میلیون فرصت شغلی در ایران را دارد.
در همین حال، فرزاد احمدی، پژوهشگر جغرافیای سیاسی نسبت به از دست رفتن زمان برای استفاده از تبدیل شدن ایران به حلقه اتصال میان غرب و شرق در صورت نبود زیرساخت‌های لازم، هشدار داد و گفت که عدم ثبات در برخی از کشورهای همسایه و جنگ‌های منطقه چالش‌هایی بزرگ در برابر شکوفایی بخش ترانزیت در ایران به حساب می‌آیند.
احمدی در گفت‌وگو با الجزیره نت با بیان اینکه برخی از جاده‌های ایران که در کریدورهای بین‌المللی قرار دارند هنوز تکمیل نشده‌اند، تاکید کرد که ایران به دلیل دسترسی به اقیانوس هند و دریای خزر، می‌تواند از بخش ترانزیت درآمد بسیار خوبی داشته باشد.
این پژوهشگر ایرانی همچنین از اینکه ایران برای پیشبرد اقتصاد خود به چین و روسیه تکیه کرده، انتقاد کرد و روسیه را رقیب اقتصاد ایران توصیف کرد و از دولت این کشور خواست برای غلبه بر موانع سیاسی با کشورهای همسایه همکاری کند تا معبری را برای انتقال کالاهای خود به بازارهای جهانی در شرق و غرب جهان، تشکیل دهد.
