امارات در آفریقا به دنبال چیست؟

میدل ایست نیوز: در چند دهه اخیر امارات متحده عربی به دنبال نقش آفرینی فعال در نقاط مختلف جهان بوده و در کشورهای آفریقایی نیز حضور قابل توجهی داشته است. نقش امارات به ویژه در کشورهایی مانند سودان، جیبوتی، اریتره، اتیوپی، سومالی و لیبی در عرصه‌های اقتصادی و نظامی غیرقابل انکار بوده است.

به گزارش میدل ایست نیوز، ابوظبی با حضور در آفریقا اهداف مختلفی را دنبال می‌کند، از سرمایه گذاری و مسائل اقتصادی گرفته تا حمایت‌های سیاسی و نظامی.

امارات پس از چین، دومین سرمایه‌گذار بزرگ در آفریقا است و این مسئله مورد استقبال کشورهای آفریقایی نیز قرار گرفته است چرا که از طرفی امارات را الگوی موفق توسعه می‌دانند که در شهرسازی و ایجاد زیرساخت‌ها تخصص دارد و از سوی دیگر با سرمایه‌های ابوظبی، می‌توانند اقتصادهای شکننده‌ی خود را نجات دهند.

حضور فعال در کشورهای آفریقایی

امارات در سال گذشته، قراردادی با کشور اتیوپی برای توسعه‌ی پروژه انرژی خورشیدی امضا کرد، پیش از آن نیز ابوظبی در زمینه‌ی نوسازی مناطق صنعتی در این کشور سرمایه گذاری کرده‌ بود.

در سودان، امارات در زمینه‌ی کشت فراسرزمینی سرمایه گذاری کرده است. همچنین هلدینگ های ابوظبی، ساخت و تاسیس بنادر تجاری و نیز توسعه‌ی راه آهن را به دست گرفته‌اند.

امارات همچنین رتبه‌ی اول سرمایه‌گذاری در جیبوتی را دارد و با این کشور توافقنامه‌های مختلفی در زمینه همکاری های نظامی- امنیتی و اقتصادی امضا کرده است.

در اریتره، صندوق توسعه ابوظبی در پروژه‌های زیربنایی و نیز پروژه تولید و انتقال نفت سرمایه گذاری کرده است و دولت اریتره به همین وسیله بحران اقتصادی را پشت سر گذاشت.

در لیبی، امارات پس از سقوط قذافی از نیروهای ارتش ملی لیبی تحت رهبری خلیفه حفتر حمایت می‌کرد. ابوظبی همچنین چند پایگاه نظامی در لیبی احداث کرده است. هدف از حضور امارات در لیبی علاوه بر نقش آفرینی در تحولات سیاسی، تسهیل استخراج و صادرات نفت این کشور است تا بتواند در تجارت نفتی آن سهمی داشته باشد.

در سومالی، امارات علاوه بر کمک‌های بشر دوستانه به مردم این کشور در زمان خشکسالی، توافق‌نامه‌ی همکاری های نظامی و امنیتی و مبارزه با تروریسم با دولت سومالی امضا کرده است تا برای مقابله با تروریست های الشباب به این کشور کمک کند.

امارات در منطقه‌ی سومالی لند نیز حضور دارد. سومالی لند منطقه‌ای خودگردان در شمال سومالی است که در سال 1991 از دولت مرکزی موگادیشو جدا شد.

ابوظبی در این منطقه، پایگاهی نظامی دارد که حضور نیروهای اماراتی در آن به مدت 30 سال تضمین شده است. این پایگاه در 300 کیلومتری جنوب یمن واقع شده است.

همچنین شرکت بنادر جهانی دبی پروژه‌ی توسعه‌ی بندر بربره در این منطقه را برای اهداف اقتصادی و تجاری در دست دارد.

حضور امارات در این منطقه علاوه بر دلایل اقتصادی، به دلیل نزدیکی به تنگه‌ی باب‌المندب و تسهیل کنترل امارات بر این تنگه نیز بوده است.

اهمیت تنگه باب‌المندب

باب‌المندب دومین تنگه مهم جهان پس از کانال سوئز است که نقطه ارتباطی بین دریای سرخ و مدیترانه به شمار می‌رود و جنوب غرب آسیا را شرق آفریقا و اروپا متصل می‌کند.

علاوه بر موقعیت مهم استراتژیک، سالانه 6 درصد نفت جهان و بیش از 20 هزار کشتی تجاری از این تنگه عبور می‌کنند.

کشورهای یمن، اریتره، جیبوتی و منطقه‌ی سومالی لند در حاشیه‌ی باب‌المندب واقع شده‌اند و حضور در این مناطق به معنای افزایش تسلط بر  این تنگه است.

مصر؛ کشور هدف یا رقیب منطقه‌ای؟

امارات متحده عربی رتبه‌ نخست سرمایه‌گذاری خارجی در مصر را دارا است و 29 درصد از کل سرمایه‌گذاری های خارجی در مصر و نیز 72 درصد از سرمایه‌گذاری های کشورهای عربی در مصر را به خود اختصاص داده است.

امارات در زمینه‌ امنیت غذایی و توسعه‌ی پایدار در قاهره سرمایه گذاری می‌کند و بسیاری از شرکت‌های اقتصادی فعال در این زمینه از جمله دو شرکت فعال در حوزه حمل و نقل دریایی مستقر در مصر را خریداری کرده است.

میزان سرمایه‌گذاری های ابوظبی در مصر به حدی است که امارات پس از دولت مصر بزرگترین مالک زمین‌های قاهره است.

با این وجود دو کشور در زمینه‌ی نفوذ امارات در قاره آفریقا اختلافاتی دارند. مصر به دلیل نقش آفرینی قابل توجهی که در پرونده‌های مختلف منطقه دارد در بسیاری از موارد با امارات متحده عربی دچار تضاد منافع شده است.

این مسئله به ویژه در رابطه با بحران سد النضهه آشکار شد. کشور اتیوپی از سال 2012 در حال اجرای پروژه‌ سد النضهه بر روی رود نیل با هدف تامین برق مورد نیاز کشور است، اما احداث این سد باعث کم آبی در مصر و سودان خواهد شد لذا مقامات مصری از متحدان خود و نیز از سازمان ملل متحد درخواست کرده‌اند که مانع از احداث سد مذکور شوند.

در سال 2020، جبهه‌ی مردمی آزادسازی تیگرای علیه دولت اتیوپی دست به اقدامات مسلحانه زد. حاکمان مصر این مسئله را مانعی بر سر راه تکمیل پروژه سد النضهه می‌دانستند اما امارات با حمایت نظامی از دولت اتیوپی به نبرد مسلحانه پایان داد. پس از آن مقامات مصری انتقادات بسیاری علیه نفش‌آفرینی امارات در منطقه آفریقا بیان کردند.

فرجام

بر اساس پیش‌بینی ها آفریقا تا سال 2050، بیش از 25 درصد جمعیت جهان را در خود جای می‌دهد. این مسئله به علاوه‌ی وجود منابع انرژی در کشورهای آفریقایی، این منطقه را از اهمیت ویژه‌ای نزد کشورهای جهان برخوردار کرده است.

امارات در دهه‌های اخیر برای منافع خود و نیز در جهت رقابت با کشورهایی چون جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، ترکیه و قطر حضور خود را در کشورهای آفریقایی افزایش داده است.

نقش‌آفرینی امارات در آفریقا به ویژه پس از عادی سازی روابط ابوظبی و تل‌آویو شدت یافته است. امارات و اسرائیل طرح مشترکی را مبنی بر ایجاد پایگاهی برای سرمایه گذاری در پروژه های کشاورزی و آبیاری، عمرانی و نیز ارتباطات قاره آفریقا برنامه‌ریزی کرده‌اند.

بر اساس آنچه گفته شد؛ امارات به دلایل اقتصادی، سیاسی و ژئوپولتیکی حضور خود در کشورهای آفریقایی را افزایش داده و خواهد داد.