پژوهشگر یا جاسوس؛ شهروند اسرائیلی ـ روسی در عراق چه می‌کرد؟

میدل ایست نیوز: نشریات اسرائیلی اخیرا گزارش‌ها و مقاله‌هایی را درباره مسئله شهروند اسرائیلی ـ روسی که از 4 ماه پیش در عراق ناپدید شده منتشر کرده‌اند.

به گزارش «الجزیره» مقامات عراقی در 7 ژوئیه گذشته اعلام کردند که این کشور تحقیقات درباره ربوده شدن یک پژوهشگر اسرائیلی ـ روسی را که چند ماه پیش در این کشور ناپدید شده آغاز کرده‌اند.

«باسم العوادی»، سخنگوی دولت عراق، گفت که دولت عراق برای موضع‌گیری در این باره منتظر نتایج تحقیقات می‌ماند.

اما «الیزابت سورکوف» کیست و پیش از آنکه ربوده شود در عراق چه می‌کرد؟

پژوهشگر یا جاسوس؟

نشریه «هاآرتص» در گزارشی تأکید کرد که «سورکوف» (36 ساله) شهروند اسرائیل و زاده سنت‌پترزبورگ روسیه است که با گذرنامه روسی برای «کارهای پژوهشی» در دسامبر 2022 وارد عراق شد. این گزارش اطلاعات بیشتری درباره اینکه وی در چه موضوعی پژوهش می‌کرده نداده است.

این گزارش تأکید می‌کند که با اینکه اسرائیل ایران و عراق و سوریه و لبنان را کشورهای متخاصم می‌داند، برخی شهروندان اسرائیلی با گذرنامه‌های کشورهای دیگر به این کشورها سفر می‌کنند.

این نشریه البته اذعان می‌کند که اکثر افرادی که به ریسک ورود به این کشورها دست می‌زنند روزنامه‌نگار یا بازرگان هستند و کم‌تر پیش می‌آید که یک چهرۀ دانشگاهی به چنین سفری دست زند.

بر اساس این گزارش، عراق و ایران و لبنان ورود شهروندان اسرائیل به خاک خود را ممنوع کرده‌اند و شهروندانی که در این کشورها با اسرائیلی‌ها تعامل کنند تحت پیگرد قضائی قرار می‌گیرند.

«اساف دیوید»، کارشناس سیاسی و از بنیان‌گذاران «انجمن اندیشه منطقه‌ای» در بیت‌المقدس که سورکوف به مدت یک دهه در آن فعالیت می‌کرده، در گفت‌وگو با «هاآرتص» تأکید کرد که وی با وجود اطلاع از ریسک بالای چنین سفری، به چنین اقدامی دست زده است.

وی می‌افزاید که سورکوف از خطرات چنین سفرهایی آگاه بود اما آن را بخشی از مسئولیت پژوهشی خود می‌دانست و به لزوم حضور میدانی و اطلاع از نظر مردم محلی اعتقاد داشت.

با اینکه روایت رسمی و رسانه‌های اسرائیلی و غربی تأکید می‌کنند که این شهروند اسرائیلی ـ روسی برای اهداف پژوهشی در عراق به سر می‌برد، دولت عراق درباره علت حضور وی در خاک این کشور سکوت اختیار کرده‌اند.

باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق، در مصاحبه ای تلویزیونی درباره الیزابت سورکوف گفت که دولت تحقیقاتی رسمی در این زمینه انجام می دهد.

العوادی افزود که با توجه به اینکه این قضیه در این سطح است و ابعاد گوناگون دارد، بیانیه ای رسمی وجود ندارد تا دولت عراق تحقیقات رسمی را تکمیل کند و به نتیجه برسد.

وی تصریح کرد که پس از تحقیقات، بیانیه و مواضع رسمی از سوی دولت عراق منتشر می شود.

پیش از آن دفتر نخست‌وزیر اسرائیل در بیانیه اعلام خبر ربوده شدن سورکوف، صریحاً گروه کتائب حزب الله در عراق را مسئول این اقدام دانسته بود.

کتائب حزب‌الله در اولین واکنش به این موضوع در بیانیه‌ای تأکید کرد که اعتراف نخست‌وزیر اسرائیل به حضور «یک عنصر امنیتی» اسرائیلی در عراق یک نشانه بسیار خطرناک است که باید با دقت و قاطعیت پیگیری شود.

در بیانیه کتائب بدون اشاره به نام سورکوف، آمده که کتائب حزب الله برای اطلاع از سرنوشت «اسرای صهیونیست در عراق» تلاشی مضاعف خواهد کرد تا اطلاعات بیشتری درباره اهداف این گروه‌ها در عراق کسب کند.

حفره ها در روایت رسمی از ماجرا

نشریه «یدیعوت اخرونوت» در گزارشی تأکید کرد که روایت رسمی درباره ربوده شدن این شهروند روسی ـ اسرائیلی با حفره‌های بسیاری مواجه است.

این گزارش که بر اماکن تردد سورکوف پیش از ناپدیدشدنش در بغداد تمرکز کرده، بر این نکته انگشت می‌گذارد که چرا نه اسرائیل و نه بستگان وی برای آزادشدنش به وزارت خارجه روسیه مراجعه نکرده‌اند.

همچنین هاآرتص در گزارش دیگری تأکید کرد که پایگاه «امواج» که «منابع خوبی در عراق و ایران دارد» اعلام کرده که دستگاه اطلاعات عراق در اوایل سال 2022، در زمان دولت «مصطفی الکاظمی» به امریکا و روسیه درباره خطر حضور سورکوف در عراق هشدار داده است.

به گفته «هاآرتص»، در اواخر مارس 2023، و چند هفته پیش از اعلام ربوده شدن سورکوف، چند کانال تلگرامی در عراق خبر دادند که دولت عراق یک شهروند ایرانی را به علت نقش او در ربودن یک شهروند یهودی امریکایی ـ روسی در خیابان کراده بغداد بازداشت کرده است.

این نشریه همچنین مدعی شده که خبر ربوده شدن سورکوف، که اقامت دائم در امریکا دارد، با واکنش منفی فعالان و روزنامه‌نگاران فلسطینی هم مواجه شده چون او را فردی مدافع حقوق خود می‌دانند.

برخی روزنامه‌نگاران که در عراق با سورکوف ملاقات کرده‌اند تأکید می‌کنند که وی در دوره حضور در بغداد درباره گروه‌های مسلح عراقی و جریان صدر مطالعه می‌کرده است.

سورکوف در صفحه شخصی خود در شبکه‌های اجتماعی نوشته که به زبان‌های انگلیسی، عبری، روسی و عربی حرف می‌زند و عضو پژوهشگاه نیولاینز در مطالعات راهبردی و سیاسی  و نیز همکار انجمن اندیشه منطقه‌ای در بیت‌المقدس است.