بحران ازدواج در جامعه عراق؛ کابوس هزینه‌های اقتصادی و مشکلات اجتماعی
جامعه عراق که از دیر باز اهمیت خاصی برای ازدواج و نهادن سنگ بنای زندگی مشترک قائل بوده، امروز با نسل جوانی مواجه است که در سایه سنگین مشکلات اقتصادی و اجتماعی، از برداشتن اولین گام برای تشکیل خانواده نیز هراس دارند.
میدل ایست نیوز: جامعه عراق، دیرزمانی ازدواج را نقطه عطفی در مسیر زندگی و رکن استوار بنای خانواده می‌دانست، اما اینک، نشانه‌های تغییری تلخ نمایان شده است به طوری که دیگر خبری از آن شور و شوق جوانی در آغاز دهه بیست برای ازدواج در میان جوانان وجود ندارد و موضوع ازدواج به پروژه‌ای به تعویق افتاده و حتی در بسیاری از موارد،به پروژه ای معلق تا زمانی نامعلوم تبدیل شده است.
به گزارش العربی الجدید،این در حالی است که جوانان بسیاری در برابر هزینه‌های سرسام‌آور و فزاینده زندگی عاجز و ناتوان مانده اند و دختران نیز، به انتظار گام‌های مصمم شریکان احتمالی، عمر خود را سپری می کنند.
سعد حمید، کارمند ۳۴ ساله یک اداره خدماتی در بغداد که هنوز مجرد است و نتوانسته است بساط ازدواج را فراهم کند با لحنی آمیخته به حسرت تصریح می کند: من همیشه اخبار دوستان متاهلم را در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کنم و از خوشبختی‌شان شاد می‌شوم، اما غم و غصه‌ای سراسر وجودم را فرامی گیرد چرا که من توان ازدواج و تشکیل خانواده را ندارم. نه خانه‌ای از خود دارم و با خانواده‌ام در یک خانه کوچک و محقر زندگی می‌کنم و نه حقوقم کفاف اجاره یک آپارتمان ساده را می‌دهد. تنها دارایی من، نام و شغلم است. بنابراین چگونه می‌توانم در خانه کسی را بزنم و دختر او را خواستگاری کنم.
او با صدایی سراسر اندوه، ادامه می‌دهد، هر بار که مبلغ اندکی پس‌انداز می‌کنم، اتفاق ناگواری پیش می‌آید. دیگر حس می‌کنم ازدواج به یک معجزه و نه فقط یک نیت صادقانه نیاز دارد. داستان سعد، تنها روایت مشکلات ازدواج در عراق نیست بلکه بازتاب‌دهنده واقعیت تلخ بخش وسیعی از جوانان این کشور است.
عبدالله فاضل ۳۳ ساله، نمونه دیگری از این نسل است که تلاش کرده با راه‌اندازی یک کسب‌وکار کوچک اینترنتی و برخط، برای فروش لباس‌های وارداتی، راهی فراتر از کارمندی بیابد، اما این تلاش نیز پس از مدتی به دلیل افزایش نرخ ارز و هزینه‌های گزاف واردات، ناکام ماند.
این جوان عراقی می گوید: تصور می‌کردم دارم با زمان مسابقه می‌دهم. می‌خواستم یک منبع درآمد خوب برای خود دست و پا کنم و بعد به خواستگاری دختری بروم که دوستش داشتم اما او منتظرم نماند و ازدواج کرد و خطاب به من گفت: تو با وعده‌های توخالی زندگی می کنی. احساس می کنم روی زمینی لرزان ایستاده‌ام و هر قدمی نیازمند تکیه‌گاهی است که متاسفانه من چنین تکیه گاهی ندارم.
جوانان عراقی، هزینه‌ها و نیازهای سنگین ازدواج و تشکیل خانواده را سدی عظیم در برابر خود می‌بینند، به‌ویژه اگر بخواهند در سنین پایین‌تر به این مهم اقدام کنند. در همین ارتباط جوانان بیست‌ساله ای که با این روزنامه گفتگو کرده اند، بر این باورند که تنها کسانی که در خانواده‌های مرفه زندگی می‌کنند، می‌توانند در سنین جوانی ازدواج کنند و با تکیه بر حمایت والدین، تشکیل خانواده دهند و در غیر این صورت، ورود به این عرصه یک بازی شانس است.
«مهند علی» جوان ۱۸ سال عراقی که در سال آخر دبیرستان تحصیل می‌کند، در این باره می‌گوید: من تا قبل از سی و پنج سالگی و شاید هم بیشتر، ازدواج نخواهم کرد. ما نسلی هستیم که در جنگ‌ها به دنیا آمده و در بحران‌ها بزرگ شده‌ایم.
او خاطر نشان می کند: حقوق پدرم کفاف زندگی ما را نمی دهد و من نیز فقط به صورت پاره‌وقت کار می‌کنم تا خرج خودم و خواهرم را که دانشجو است، تأمین کنم مگر اینکه روزی روزگاری، بخت با من یار شود و شغلی پردرآمد پیدا کنم و قبل از سی و پنج سالگی ازدواج کنم.
این دیدگاه نومیدانه و بدبینانه جوانان عراقی، در آن سوی ماجرا با واکنش‌های خشمگینانه دخترانی مواجه می‌شود که معتقدند جوانان امروزی با نسل‌های پیشین تفاوت کرده‌اند. آن‌ها پسران و جوانان امروزی را به جبرگرایی و فرهنگ وابستگی یا فرهنگ تکیه کردن به دیگران و عدم تلاش جدی برای توسعه توانایی‌ها و امکانات خود جهت ازدواج در سن مناسب و تشکیل خانواده متهم می‌کنند.
«هدیل حسین» جوان ۳۱ ساله عراقی و از کارمندان بخش بهداشت این کشور در این خصوص می گوید: من هنوز مجرد هستم، چون پسران از مسئولیت فرار می‌کنند و برای هر چیزی بهانه‌ای می‌آورند. درست است که زندگی سخت است، اما این وضعیت برای همه یکسان است. پسران دنبال دخترانی می گردند که از آن‌ها چیزی نخواهند و حتی قبل از اینکه به ازدواج فکر کنند، از هزینه‌ها شکایت می‌کنند.
«میس راضی» دختر مجرد ۲۹ ساله عراقی که در یک شرکت مخابراتی مشغول به کار است، تقصیر را بر گردن چیزی می‌اندازد که آن را فرهنگ وابستگی به دیگران می‌خواند. او می گوید: یک نسل کامل، خانه آماده و شغل تضمین‌شده و حتی همسری می‌خواهد که از او چیزی نپرسد. این غیرواقعی است و ما نمی‌پذیریم که منتظر مردی بمانیم که از آینده می‌ترسد. بنابراین، چه بسا لازم است که در شکل روابط سنتی تجدید نظر کنیم.
این منبع در ادامه نوشت: بر اساس اعلام وزارت برنامه‌ریزی عراق، نرخ فقر در این کشور ۱۷.۵ درصد و تراکم جمعیت در واحدهای مسکونی بر اساس معیار وجود بیش از سه نفر در یک اتاق، ۲۹ درصد است.
«احمد کامل»، پژوهشگر مسائل اجتماعی در این باره اظهار داشت: تأخیر ازدواج تنها یک انتخاب فردی نیست، بلکه یک پدیده اجتماعی عمیقاً ریشه‌دار است که بخشی از آن به فشارهای اقتصادی و بخش دیگر به تغییر شیوه ها و الگوهای فکری و فرهنگ اجتماعی بازمی‌گردد.
آمارها نشان می‌دهد میانگین سن ازدواج در عراق طی دهه اخیر به طور چشمگیری، به ویژه در میان مردان بالا رفته است در حالی که نرخ و میانگین مجرد بودن رو به افزایش و نقش خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی رو به افول است.
این در حالی است که از نظر روانشناختی، تأخیر طولانی‌مدت ازدواج، احساس تنهایی، ناامیدی و انزوا را به دنبال دارد که در برخی موارد ممکن است منجر به اختلالات خلقی یا تفکر منفی نسبت به خود و جامعه شود و در نتیجه می توان گفت تأخیر در ازدواج، یکی از دلایل افزایش مشکلات بین افراد و درون خانواده‌ها در عراق است.
