نشانه‌های خروج؛ عقب‌نشینی کامل امریکا از سوریه قریب‌الوقوع است

میدل ایست نیوز: این هفته، شش ماه پس از سقوط رژیم اسد، مقامات امریکایی تأیید کردند که ۵۰۰ نیروی نظامی ایالات متحده از پایگاه‌های خود در سوریه خارج شده‌اند. این سربازان مأموریتی طولانی‌مدت برای مقابله با تروریست‌های داعش در شرق سوریه داشتند، و پایگاه‌های حیاتی این مأموریت یا به نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) واگذار شده‌اند یا به‌کلی تعطیل شده‌اند.

تام باراک، نماینده امریکا در امور سوریه، به یک رسانه ترکیه‌ای گفت که ایالات متحده «از هشت پایگاه به پنج، سپس سه پایگاه رسیده است و در نهایت به یک پایگاه خواهیم رسید.» در همین حال، واشنگتن از شورای دموکراتیک سوریه خواسته است تا مذاکرات خود را با دمشق تسریع کند تا نیروهای دموکراتیک سوریه را تا پایان ماه اوت در ارتش جدید سوریه ادغام کند.

قرار بود مذاکرات بین دمشق و نیروهای دموکراتیک در مورد اصلاحات امنیتی یک سال طول بکشد، که بر اساس توافق ژنرال مظلوم از SDF و احمد شرع رئیس‌جمهور در ماه مارس برنامه‌ریزی شده بود اما به دلیل بن‌بست‌های سیاسی و نبود اجماع، تأخیر در اجرای آن پیش‌بینی می‌شد.

امریکا همچنین تأیید کرد که به دمشق مجوز داده تا حدود ۳۵۰۰ جنگجوی خارجی جهادی را در لشکر ۸۴ ارتش سوریه ادغام کند و این، با توجه به تردیدهای قبلی امریکا در مورد نقش جنگجویان خارجی در وزارت دفاع دولت جدید، که پیش‌تر جزء شرایط رفع تحریم‌های امریکا بوده، چرخش بزرگی در سیاست واشنگتن به حساب می آید.

چشم‌ها به در

این سه تصمیم—یعنی خروج نیروها، تعیین ضرب‌الاجل برای نیروهای دموکراتیک سوریه، و کنارگذاشتن مخالفت با مشارکت جنگجویان خارجی، نه‌تنها نشان‌دهنده رویکرد جدید امریکا بلکه بیانگر بی‌صبری نسبت به روند کند تشکیل حکومت در سوریه است. این اقدامات همچنین زمینه را برای خروج کامل امریکا از سوریه و عراق هموار می‌کند.

این تحولات پس از دیدار دونالد ترامپ رئیس‌جمهور امریکا با احمد الشرع در ریاض، جایی که توافق شد تحریم‌های ایالات متحده علیه سوریه پایان یابد تا دمشق فرصت بازسازی داشته باشد، رخ می دهد. تحلیلگران این توافق را نشانه‌ای از هدف دیرینه ترامپ برای خروج نیروهای امریکایی از خاورمیانه می‌دانند، به‌گونه‌ای که همه نشانه‌ها حاکی از عقب‌نشینی کامل تا پایان سال ۲۰۲۵ است.

ترامپ و تیمش پیش‌تر، به‌ویژه زمانی که در اکتبر ۲۰۱۹ دستور خروج ناگهانی از شمال شرق سوریه را در دور اول ریاست جمهوری خود صادر کرد، هم تصمیم به خروج از خاورمیانه گرفته بودند. اما پس از برنامه‌ریزی ترکیه برای حمله به سوریه با هدف مقابله با گروه‌های مسلح کرد، که یکی از آنها نیروهای دموکراتیک سوریه شریک اصلی امریکا در منطقه بود، ترامپ نیروهای امریکایی را مجدداً مستقر کرد.

تصور اینکه ایالات متحده نه‌تنها یک مأموریت مهم مبارزه با تروریسم، بلکه شرکای منطقه‌ای خود را نیز رها کند، باعث شد اعضای تیم ترامپ مانند برت مک‌گورک و وزیر دفاع وقت جیمز ماتیس استعفا دهند، که در نهایت ترامپ را مجبور کرد تصمیم خود برای خروج را تغییر دهد و ۴۰۰ سرباز در سوریه حفظ کند.

روند موازی در عراق

او (ترامپ) در کاهش نیروهای امریکایی در عراق موفق‌تر بود. پس از عملیات امریکا برای ترور قاسم سلیمانی، فرمانده ارشد ایرانی و ابومهدی المهندس، تیم ترامپ بی‌سروصدا شروع به کاهش تعداد نیروهای امریکایی در عراق در بهار و تابستان 2020 کرد.

حمله موشکی ایران به پایگاه عین الاسد در واکنش به کشته شدن سردار سلیمانی، که به‌طرز خطرناکی نزدیک بود صدها نیروی امریکایی را بکشد، یکی از عواملی بود که در تصمیم‌گیری برای خروج امریکا تأثیر داشت. همچنین، رأی پارلمان عراق در ژانویه برای لغو رسمی درخواست کمک عراق از امریکا، که تا آن زمان حضور نیروهای امریکایی را توجیه می‌کرد، هم در این تصمیم نقش داشت.

همه‌گیری کووید-19 یک عامل حواس‌پرتی مفید بود، زیرا ایالات متحده حداقل هشت پایگاه به همراه تجهیزات را به نیروهای امنیتی عراق در مکان‌های استراتژیک مانند کمپ تاجی و القائم منتقل کرد. از 5200 سرباز امریکایی در عراق، 2500 نفر باقی ماندند. دولت بایدن هم همین مسیر را ادامه داد و نیروهای بیشتری را از عراق خارج کرد. سپس ایالات متحده رسماً ماموریت خود را از نقش رزمی به تمرکز بر ظرفیت‌سازی تغییر داد و یک جدول زمانی مرحله‌ای برای خروج کامل نیروهای امریکایی تعیین کرد که در سال ۲۰۲۶ به پایان می‌رسد و نیروهای امریکایی ابتدا از بغداد به اربیل، پایتخت منطقه کردستان عراق، منتقل می‌شوند. تعداد انگشت‌شماری از مشاوران امریکایی به دعوت دولت نخست‌وزیر سودانی در عراق خواهند ماند.

در حال انجام است

سرنگونی رژیم بشار اسد، رئیس جمهور سابق سوریه، توسط جنگجویان ضد اسد به رهبری یک گروه جهادی تحت تحریم (هیئت تحریر الشام)، با توجه به اینکه این اتفاق در دسامبر ۲۰۲۴، در هفته‌های پایانی ریاست جمهوری جو بایدن رخ داد، منجر به تردید در واشنگتن شد. ناگهان نگرانی‌های جدیدی در مورد بی‌ثباتی ایجاد شد و ترس از ظهور مجدد داعش در شرق سوریه افزایش یافت. در آن ماه، بایدن بیش از ۱۰۰۰ نیروی امریکایی دیگر را به شمال شرقی سوریه اعزام کرد و ظرفیت نیروهای امریکایی را تا پایان سال ۲۰۲۴ به ۲۰۰۰ نفر رساند تا از نیازهای امنیتی منطقه، حمایت از نیروهای دموکراتیک سوریه و جلوگیری از هرگونه تجدید قدرت داعش – چیزی که دولت عراق نیز نگران آن بود – پشتیبانی کند. السودانی بی‌سروصدا از ایالات متحده خواست تا خروج کامل خود را از سال ۲۰۲۶ به ۲۰۲۹ به تعویق بیندازد، اما این درخواست مورد توجه قرار نگرفت.

کاهش نیروهای امریکایی توسط واشنگتن، چراغ سبز آن برای اصلاحات ارتش سوریه، فشار آن بر نیروهای دموکراتیک سوریه برای تسریع مذاکرات و لغو تحریم‌های آن، همگی نشان دهنده تغییر سیاست ایالات متحده در سوریه است. اهداف ترامپ اکنون کاملاً واضح است: خروج کامل از سوریه و عراق و پایان دادن به دخالت ایالات متحده در ماموریت علیه داعش.

ترامپ تاریخ تعیین می‌کند

با توجه به سرعت تصمیم‌گیری‌ها، به نظر می‌رسد که ایالات متحده تا پایان امسال به دنبال خروج از سوریه و تا پایان سال آینده یه دنبال خروج از عراق باشد.

دستیابی به توافق میان نیروهای دموکراتیک که نیروی غالب در منطقه خودمختار شمال شرق سوریه ( AANES) است و دمشق برای ادغام نیروها نه‌تنها مهم، بلکه ضروری است، زیرا برای هرگونه خروج امریکا و انتقال مأموریت ضد داعش حیاتی خواهد بود. با این حال، تنش‌های میان دولت جدید و AANES فرصت را برای بازیگران مخرب، مانند داعش، فراهم می‌کند تا روند گذار سیاسی و اتحاد سوریه را مختل کنند.

ناظران منطقه‌ای می‌دانند که اصلاحات امنیتی در سوریه جدید پس از ۱۴ سال درگیری و تجزیه، فرآیندی طولانی است، نه یک اقدام سریع، اما شاید ترامپ این را نداند. انتقال مأموریت ضد داعش در عراق و سوریه باید با دقت انجام شود، زیرا خروج سریع نیروها بدون توجه به احتمال بازگشت تروریست‌ها، ضعف توانمندی نیروهای همپیمان، یا بی‌ثباتی گسترده‌تر می‌تواند مشکلات بیشتری ایجاد کند.