سیاسی

رقابت روسیه و ایران برای نفوذ بیشتر در ارتش سوریه

رقابت روسیه و ایران برای تحکیم نفوذشان در نیروهای نظامی سوریه در حالی شدت گرفته که به نظر می آید در حال حاضر ایران از روسیه پیش افتاده است.

میدل ایست نیوز: «کریل سمینوف» تحیلگر متخصص در امور سیاسی و نظامی خاورمیانه که به طور خاص پیرامون جنگ های سوریه و یمن و لیبی کار کرده و کارشناس غیر مستقر در مرکز روابط بین الملل روسیه است، در مقاله ای به رقابت روسیه و ایران بر نفوذ در ارتش سوریه و بازسازی ساختار ارتش سوریه پرداخته است.

در این مقاله که در «المانیتور» منتشر شده آمده که حمله نظامی کنونی به ادلب که نیروهای سوریه با حمایت روسیه در حال اجرای آن هستند، شاید اولین عملیات نظامی مهمی باشد که نیروهای مسلح تابع ایران در آن حضور ندارند. این عملیات با حضور لشکر «النمر» به فرماندهی «سهیل الحسن» و «سپاه پنجم داوطلب» به فرماندهی «زید صالح» که هردو گروه هایی وابسته به روسیه هستند اجرا می شود. نبود نیروهای ایران در این عملیات در ادلب راه را برای حدس هایی درباره اختلافات ایران و روسیه در سوریه باز می کند.

پیش از این روزنامه «الشرق الاوسط» خبر داد که ایالات متحده و اسرائیل در پی مطرح کردن این پیشنهاد به روسیه و سوریه هستند که در ازای خروج نیروهای ایرانی از سوریه تحریم ها از سوریه برداشته و حکومت «بشار اسد» نیز به رسمیت شناخته شود. «نصر الحریری»، رئیس هیئت عالی مذاکره کننده مخالفان سوریه به این روزنامه گفت که با اینکه روسیه در حمایت از حکومت سوریه کنار ایران بوده، اما روسیه احساس می کند که به طور خاص به علت تحریم های امریکا این دو شریکش ــ یعنی ایران و سوریه ــ به باری سنگین تبدیل شده اند. برای همین، به نظر الحریری، تنها راه رسیدن به امنیت و ثبات و راه حل سیاسی در سوریه عقب نشینی نیروهای نظامی ایران از سوریه است.

اما مقامات روسیه و سوریه این اظهارات را بی اساس دانستند. «بطرس مرجان»، رئیس کمیسیون امور خارجی پارلمان سوریه، به یک روزنامه روسیه گفت که سوریه هرگز از ایرانی ها نخواهد خواست که از سوریه خارج شوند، حتی اگر رفع تحریم های امریکا منوط به چنین چیزی شود.

البته کاهش نفوذ نظامی ایران در سوریه برای روسیه اهمیت دارد هرچند روسیه می داند که برای رسیدن به چنین هدفی زمان زیادی لازم است. ضمن اینکه روسیه از نفوذ ریشه دار ایران در ارتش و دستگاه امنیتی سوریه مطلع است و اگر بخواهد این نفوذ را بدون ایجاد ساختار موازی روسیه ای کاهش دهد توان نظامی و امنیتی سوریه به شدت آسیب خواهد داد. برای همین لازمه کاهش نفوذ ایران در دستگاه نظامی سوریه بازسازی اساسی این دستگاه است و راه آن ادغام شبه نظامیان وفادار به حکومت اسد در ارتش سوریه است.

ایران تا کنون تنها گروهی بوده که با جدیت برای ادغام این شبه نظامیان در ارتش تلاش کرده است. این وضعیت اقدام برای جداسازی نیروهای تابع ایران از ارتش سوریه را پیچیده تر و دشوارتر می کند. برای همین برای کاهش نفوذ ایران باید روسیه از هر اقدامی برای اصلاح ساختار امنیتی و نظامی سوریه حمایت و آن را به سمت منافع خود هدایت کند. البته روسیه در این راه مشکلاتی هم در پیش دارد. تا امروز فقط دو گروه نظامی که بتوان آنها را وابسته به روسیه دانست و روسیه بتواند در آنها جای پای محکمی برای خود بیابد تشکیل شده است که همان دو گروه درگیر در جنگ ادلب است.

لشکر النمر گروه تأثیرگذارتر در ارتش سورهی است و با حمایت روسیه توانسته جانشین نیروهای «سپاه چهارم» ایران و حزب الله لبنان شود و از نیروهای هجومی اصلی در ارتش سوریه است. این نیروها دراساس به عنوان نیروهای یگان ویژه توسط سازمان امنیت سوریه تشکیل شده است. اما بعد با مجهز شدن به سلاح سنگین به نیروی هجومی تبدیل شده است. نیروهای پیاده نظام این لشکر 4 هزار نفر است که شمار نامعلومی از نیروهای زرهی را هم باید به آنها افزود. اما سپاه پنجم با وجود امید زیاد روسیه به آن هنوز نتوانسته یک تشکل نظامی منسجم باشد. این گروه متشکل از 25 هزار سرباز و 8 تیپ است که اکثر نیروهای آن پیشتر شبه نظامی بوده اند و ارتباطشان با ستاد لشکر بیشتر برای گرفتن مهمات و سلاح است. این سپاه توان رزمی کمتری در مقایسه با نیروهای النمر دارد.

یک مقام نظامی روسی به «المانیتور» گفت که در سهیل الحسن، فرمانده نیروهای النمر، در عملیات اخیر در ادلب از عملکرد ضعیف نیروهای سپاه پنجم انتقاد کرده است. روسیه تلاش می کند که نیروهای النمر و سپاه پنجم را در ابعاد گوناگون تقویت کند. ازسوی دیگر نیروهای امنیت هوایی سوریه همچنان تابع ایران است و برای همین روسیه نباید در عملیات بازسازی ارتش آن را در نظر بگیرد یا آن را هسته اصلی ارتش آینده سوریه کند.

برخلاف روسیه، طرح تهران برای بازسازی نیروهای مسلح سوریه منسجم تر است. ایران هم تشکیلات نظامی تازه ای برای سوریه می سازند هم یگان های رزمی آن را با جذب نیروهای غیر نظامی توسعه می دهد.

مثلا نیروهای «ماهر الاسد» لشکر 4 زرهی، در حال جذب نیروهای مسلح شیعه محلی و عراقی است و در آینده بی تردید یکی از یگان های رسمی ارتش خواهد شد. گردان هایی مانند تیپ «امام حسین» یا جنبش نجباء شاخه سوریه عملا به لشکر 4 پیوسته اند و نیروهای دیگر هم در حال پیوستن هستند.

علاوه بر این، ایران می کوشد که نفوذ خود را در پاسداران جمهوری سوریه (الحرس الجمهوری) افزایش دهد. تیپ 105 تابع این نیروها با گردان ابوالفضل العباس، یکی از نیروهای عراقی ادغام شده است و همچنین نیروهای دیگری با ادغام با یکدیگر «نیروهای دفاع محلی» را تشکیل داده اند که زیر نظر ایران در حلب فعالیت می کند.

با این همه روسیه همچنان امکانات کافی برای اجرای نقشه موازی را دارد. برخی کارشناسان پیشنهاد تشکیل سه فرماندهی عملیات را داده اند که متشکل از بازمانده های سپاه های ارتش سوریه است که پس مسئولیت فرماندهی و اشراف بر همه نیروهای نظامی و شبه نظامی موجود در سوریه بر عهده آنها باشید. ایران با اینکه با جدیت تلاش می کند نیروهایی به سبک نیروهای «پراتورین» رومانی بسازد که متشکل از نیروهای پاسداران جمهوری و سپاه 4 زرهی است، اما هنوز نمی تواند اصلاحات مورد نظر خود را در کلیت ارتش سوریه اجرا کند. و این به روسیه امکان می دهد که زمام امور را به دست بگیرد و با تشکیل ستاد فرماندهی براساس مناطق و سپاه ها همه شبه نظامیان را زیر سلطه خود درآورد.

اگر روسیه بتواند چنین کاری کند آن وقت می تواند همه گردان های مسلح تابع ایران را منحل کند و نیروهای مورد اعتماد خود را نگه دارد. در این صورت سپاه 5 هم می تواند به عنوان تشکیلات نظامی موازی که وابسته به روسیه است فعالیت کند. نیروهای النمر هم می توانند کنترل مناطق مرکزی را به دست بگیرند و اینگونه نفوذ روسیه را در مرکز سوریه حفظ کنند.

منبع
المانیتور

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا