بعد از یمن، امارات در برابر ایران هم عربستان را تنها گذاشت؟

میدل ایست نیوز: ضرب المثلی هست که می گوید «اگر می خواهی غذای خوب ایرانی بخوری به دوبی برو». این اشاره ای است که روابط ایران و امارات که از عجیب ترین روابط دیپلماتیک در خاورمیانه است.

سفر هیئتی نظامی از امارات متحده عربی به تهران یادآور روابط پیچیده و چند وجهی این دو کشور است و مطرح کننده این پرسش که آیا واقعا امارات در حال بهبود روابط خود با ایران است و شاهد تنها گذاشتن عربستان در یک صحنه درگیری دیگر بعد از یمن هستیم؟

منابع خبری ایرانی اعلام کردند که هیئتی متشکل از 7 مقام گارد ساحلی امارات به تهران سفر کرده اند تا درباره همکاری های مرزی و تسهیل انتقال اطلاعات میان دو کشور مذاکره کنند.

زمان بندی چنین دیداری پرسش برانگیز است. آخرین دیدار از این نوع میان مقامات دو کشور در اکتبر 2013 بوده است. روابط دو کشور در پی حملاتی به منافع امارات در خلیج که رسانه های اماراتی و عربستانی ایران را در آن آنها متهم اصلی دانسته اند در اوج تنش است. این رسانه می گویند که ایران در واکنش به تحریم های امریکا که با تشویق عربستان و امارات علیه ایران وضع شد دست به اقدامات اینچنینی زده است.

سفر هیئت اماراتی به ایران با خروج بخش بزرگی از نیروهای اماراتی از یمن همزمان شده است. برخی ناظران معتقدند که این دست شستن امارات از یمن با تلاشش برای آرام کردن اوضاع با ایران بی ارتباط نیست.

ازسوی دیگر، در خبرها آمده که عربستان سعودی از طریق سویس پیغامی به تهران رسانده است که محتوای آن محرمانه مانده است.

دو هفته پیش «محمد جواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران، به اشاره گفته بود که میان تهران و ابوظبی اتفاقاتی در جریان است: «نشانه هایی از پیش گرفتن سیاست تازه ای از جانب امارات در منطقه دیده می شود، این به نفع خودشان است». او افزود: «اگر امارات و عربستان از تیم بی جدا شوند ایران آماده کمک به آنهاست».

«امیر موسوی»، مشاور سابق وزارت دفاع ایران، هم چندی پیش خبر داده بود که چند مقام اماراتی اخیرا به تهران سفر کرده و «مذاکرات میان دو طرف ادامه دارد و احتمالا در آینده نزدیک مواضع دو کشور تا حدی به هم نزدیک شود».

این همه در حالی است که منطقا امارات باید بدترین روابط را با ایران داشته باشد، چون بر سر مالکیت سه جزیره در خلیج با ایران اختلاف نظر دارد. اما واقعیت چنین نیست. امارات که شب و روز در رسانه هایش به ایران فحاشی می کند، در میان کشورهای عربی بیشترین مناسبات اقتصادی را با ایران دارد و ایرانیان بسیاری در امارات به سر می برند.

با اینکه دو کشور دهه هاست که روابط خوبی ندارند، حجم مبادلات تجاری ایران و امارات در سال 2017 به 13 میلیارد دلار رسید که 90 درصد آن از دوبی است. صادرات ایران به امارات 5 میلیارد دلار و صادرات امارات به ایران 7 میلیارد دلار است. صادرات ترانزیتی امارات به ایران حدود 30 درصد کل واردات ایران را تشکیل می دهد که در سال 2017 حجم آن 71.5 میلیارد دلار بوده است.

صدها بازرگان ایرانی میلیون ها دلار در دوبی سرمایه گذاری کرده اند و ده ها سال است که بازار «المرشد» دوبی در دست ایرانیان است. دیدن تابلوهای ایرانی بر فروشگاه هایی در مرکز دوبی هیچ دشوار نیست.

از مدت ها پیش، دوبی از حلقه های اصلی اتصال ایران به جهان بود، اما پس از تحریم های امریکا این شرایط به هم خورد.

گفته می شود که روابط با ایران از عوامل اختلافات داخلی در امارات است چون امارت دوبی بیشترین بهره را از آن می برد.

«محمد بن زاید»، حاکم ابوظبی که بیشترین تکیه اش بر اقتصاد نفتی است سیاست امارات را به نحو خاصی که مبتنی بر بلندپروازی های نظامی و سیاسی است اداره می کند. روش او تفاوت بسیاری با مسلک تجاری و مسالمت آمیز پدرش شیخ زاید دارد که باعث توسعه و پیشرفت چشمگیر امارات شده است. امروز ابوظبی بیش از هر منطقه ای در خلیج هزینه تنش با ایران را می پردازد.

از نکات مهم در سیاست ابوظبی، آن است که برخلاف عربستان ترجیح می دهد از تنش با ایران خودداری کند و در عوض کشورهای دیگر عربی را علیه ایران تحریک کند. اماراتی ها می دانند که موقعیت جغرافیایی و نوع اقتصادشان آن ها را به هدفی آسان برای ایران تبدیل کرده است.

وقتی چند نفتکش در بندر فجیره هدف اقدام خرابکارانه قرار گرفت با وجود تبلیغات گسترده رسانه ای، امارات به صورت رسمی حاضر به متهم ساختن ایران نشد.

جالب اینجاست که امارات که در حال گسترش امپراتوری دریایی است و در یمن می جنگد و در دیگر کشورهای عربی هم آشوب به پا می کند تا متحدان خود را در لیبی و سودان و دیگر کشورها برسر کار آورد برای بازپس گیری آنچه زمین های اشغال شده خود ازسوی ایران می داند دست به هیچ اقدامی حتی از نوع سیاسی دست نزده است. حتی در نهادهای بین المللی و اتحادیه عرب هم این موضوع را همیشه در حاشیه نگه داشته است.

امارات همیشه ترجیح داده که علیه ایران تیم تشکیل دهد و به تنهایی سراغ ایران نرود. ضمن اینکه همیشه با تحریک عربستان خود را پشت عربستان پنهان کرده است.

هنوز دانسته نیست که آیا مذاکرات نظامی و امنیتی امارات با ایران با اطلاع و هماهنگی عربستان سعودی بوده یا نه. سیاست های امارات معمولا تحریک عربستان و کشاندن آن به صحنه و سپس تنها گذاشتنش بوده است.

در ماجرای قتل «جمال خاشقجی» روزنامه نگار عربستانی در کنسولگری عربستان در استانبول هم امارات به طرز عجیبی سکوت اختیار کرد.

یک نمونه دیگر آن نشست مقدماتی طرح امریکا برای حل مناقشه فلسطین و اعراب در بحرین بود که با اعتراضات شدید افکار عمومی سراسر جهان عرب برگزار شد. امارات در شرایطی دشوار و چند ساعت پیش از آغاز این نشست اعلام کرد که فعالان اقتصادی اش در این نشست شرکت نخواهند کرد.

در این میان، امارات در میان کشورهای خلیج بهترین روابط را با سوریه دارد. شاید همین وجه اشتراک در کنار خروج نیروهای اماراتی از یمن باعث شود که این کشور مسیر آرامش را با ایران پیش بگیرد. شاید هم این دیدار با هماهنگی امریکا و عربستان صورت گرفته و آغاز تلاش ها برای حل بحران ایران ازطریق مذاکره باشد.