عراق؛ موطن قدیمی ترین کتابخانه جهان

میدل ایست نیوز: به نوشته وبگاه مجله الکترونیکی اورارید، کتابخانه سلطنتی آشوربانیپال از مهم ترین کتابخانه های دوران باستان است.

این کتابخانه در قرن هفت پیش از میلاد تاسیس شد و به نام آشوربانیپال، آخرین و مشهورترین پادشاه امپراطوری آشوری جدید نام گذاری شد.

به نوشته وبگاه مجله زهره الخلیج، بیشتر مردمان دوره باستان قادر به خواندن نبودند و دست یابی به متون نوشته شده دشوار بود، از این رو کشف کتابخانه آشور بانیپال در عصر جدید به عنوان قدیمی ترین کتابخانه نجات یافته از نابودی در جهان، گنجینه علمی بی نظیر و بسیار شگفت انگیزی به حساب می آید.

به نوشته وبگاه مجله اورارید، این کتابخانه، دارای لوح های گلی بسیاری بوده است که در آن زمان به جای کتاب بر روی آن ها نوشته می شده و این لوح ها به زبان اکدی و شامل موضوعات مختلف و متنوع مناسب زمان خود است.

کتابخانه آشوربانیپال که برخی آن را قدیمی ترین کتابخانه جهان می خوانند و لقب کتابخانه فکر یا کتابخانه مراقبه سلطنتی به آن داده شده است، در شهر نینوی که اکنون در کشور عراق واقع شده، قرار داشته است.

پادشاه آشور بانیپال، هرآنچه را که در کاخ های سلطنتی اجدادش از پادشاهان گذشته یافته بود، در این کتابخانه گرد آوری کرد و هر چه را توانست در زمان خود جمع آوری کند به آن افزود و در آن، هزاران لوح گلی را که نماینده میراث تمدن های بین النهرین در تمام شاخه های دانش بود، نگهداری کرد.

کتابخانه به خوبی فهرست بندی و سازماندهی شده بود و از آنجا که نگرانی دستبرد به آن وجود داشت، جمله ای به این معنی نوشته شد: خداوند هر که را که به این کتابخانه دستبرد بزند، سخت مجازات خواهد کرد.

دانشمندان متعقدند این کتابخانه پس از تخریب نینوی در سال 612 پیش از میلاد ویران شد و در نتیجه جنگ، کتابخانه به آتش کشیده شد و لوح های موجود در آن ذوب شدند.

کتابخانه شامل 30 هزار لوح میخی در موضوعات متنوع از جمله متون علمی و مذهبی و همچنین آثار ادبی مانند حماسه گیلگمش بود که قدمت آن بیش از 4000 سال تخمین زده می شود.

بقایای کتابخانه در قرن نوزدهم میلادی کشف شد و بیشتر لوح های یافت شده، اکنون در موزه بریتانیا در لندن و موزه لوور در پاریس قرار دارند.

به نوشته وبگاه ضفه ثالثه، بیش از صد و هفتاد سال پیش از این و در اوج استعمار گنجینه های تاریخی و باستانی در سرزمین های دارای تمدن کهن، یک گروه کاوشگر آثار باستانی که توسط «سر اوستن هنري لايارد»، جهانگرد، شرق شناس و دانشمند باستان شناس( با کمک هرمز رسام، عراقی آشوری) هدایت می شد، از یکی از گنجینه های بشری پرده برداشت که حدود دو هزار و پانصد سال درون خاک در کیونجیک، نینوی قدیم و پایتخت آشوری مدفون بود، شهری باستانی که اکنون در موصل واقع شده است.

این گنجینه چیزی جز کتابخانه آشوربانیپال نبود که حدود سی هزار لوح گلی منقش به نوشته های میخی را در بر می گرفت.

به نوشته وبگاه خبری العربی الجدید، خواندن نوشته های این لوح های کشف شده که حدود 25 هزار قطعه بوده است، تقریبا انقلابی در بیان تاریخ منطقه و جهان کهن به وجود آورد.

آشور بانیپال در کاخ جدش سنحاریت، لوح هایی را که از او به ارث برده بود، جمع آوری کرد و بر آن افزود و سپس تصمیم گرفت کاخ جدیدی بنا کند، بنابراین کتابخانه دیگری در آن برپا کرد و لوح هایی متفاوت از کاخ قبلی در آن گردآوری نمود.
وی از دو کاخ، در یک زمان در طول سال استفاده می کرد و در حین عملیات کاوش، گنجینه های این پادشاه به مرور کشف شد.

این عملیاتی بود که بیش از 60 سال به طول انجامید و بیش از شش نسل از باستان شناسان را در بر گرفت.
حقیقت این است که این متون در یک کاخ یا یک اتاق کشف نشده اند بلکه بیشتر آنها به صورتی پراکنده یافت شده است.
این بدان معنی است که این مکان در هنگامی که نینوی در سال 612 پیش از میلاد مورد هجوم قرار گرفت، تخریب شده است.

آنچه در عراق از کتابخانه ها و نامه ها و لوح های گلی یافت شده است، بیش از این کتابخانه است و به زبان های مختلف نگاشته شده و همه آنها با نوشتن کلمات یا چاپ آن بر لوح های گلی به وجود می آمدند، به این صورت که در معرض حرارت قرار می گرفتند تا سخت شده و قابلیت حفظ و نگهداری بیابند.

به نوشته وبگاه روزنامه المدی، اخیرا برخی گروه ها برای بازگشایی کتابخانه باستانی آشوربانیپال در موصل اقداماتی کرده اند.

این کتابخانه یکی از جاذبه های تاریخی و فرهنگی شهر است که توسط گروه تروریستی داعش مورد سرقت و تخریب قرار گرفت و در خلال درگیری های آزادسازی شهر در طول نه ماه آسیب دید.

به نظر می رسد کتابخانه سلطنتی آشوربانیپال که قدمتی در حدود سه هزار سال دارد، با وجود تعهد موسسه ها و دانشگاه های بین المللی به پر کردنش با صدها عنوان کتاب در حین اجرای پروژه احیا سازی آن، به این زودی ها افتتاح نخواهد شد.