عربستان و امارات: مشوق امریکا برای جنگ با ایران یا بازدارنده آن؟

میدل ایست نیوز: در هفته جاری اخباری از عربستان به گوش رسید که نشان دهنده تلاش این کشور برای کاهش تنش با ایران ازطریق مذاکرات محرمانه بود. این در حالی است که ایالات متحده فشارهای خود بر ایران را همچنان شدت می بخشد.

در آغاز بسیاری ناظران معتقد بودند که عربستان امارات در پی وارد شدن به درگیری در حد نظامی با ایران هستند و می کوشند که ایالات متحده را وارد نزاع منطقه ای تازه ای کنند.

اما چنین نشد و به نظر نمی آید که عربستان و امارات در حال متقاعد کردن امریکا به جنگ باشند. بلکه جالب توجه تر از این، آنها می کوشند که مانع از درگرفتن جنگی از این دست شوند.

وقتی «دونالد ترامپ» در سال 2018 اعلام کرد که از توافق هسته ای با ایران خارج می شود، بسیاری ناظران نگران شدند که مبادا این اقدام مقدمه ای برای جنگ با ایران باشد.

برخی اقداما عربستان سعودی ــ که پیش تر از عدم قاطعیت دولت اوباما دربرابر ایران ناراضی بود ــ در حمایت از مواضع خصمانه امریکا علیه ایران به این نگرانی ها دامن زد.

ولیعهد عربستان و دیگر مقامات این کشور موضعی علنی در دشمنی با ایران پیش گرفتند و باعث ایجاد تنش هایی در منطقه شدند. این باعث شد که بسیاری از تحلیلگران معتقد شوند عربستان در کنار امارات می خواهد امریکا را به جنگ با ایران بکشانند.

اگر چنین می شد، اولین بار نبود که متحدان ضعیف با رفتارهای فاقد مسئولیت، قدرتمندان را به جنگی ناخواسته می کشانند. جنگ جهانی اول عملا این گونه درگرفت.

گفتنی است که امریکا متحدی مورد اعتماد برای عربستان و امارات است. امریکا برای ایجاد ثبات در بازارهای انرژی و ادامه حضور خود در منطقه از این دو کشور استفاده می کند. این دو کشور نیز به خصوص در دوره ترامپ نفوذ بسیاری در مراکز تصمیم گیری امریکا دارند.

هردوی این کشورها ایران را قدرت نظامی و اقتصادی بزرگی در همسایگی خویش و تهدیدی برای منافع خویش می بینند. ضمن اینکه اختلافات ایدئولوژیکی نیز با ایران دارند. ضمن اینکه نظام های سیاسی محافظه کار در عربستان و امارات از هر گونه تنش سیاسی داخلی بیم دارد. ایران که نظامی انقلابی بر آن حاکم است می کوشد که نفوذ خود را در منطقه گسترش دهد و در این راه از ایدئولوژی نیز استفاده می کند.

با این همه، اگر عربستان و امارات در پی جنگ با ایران بودند دو بهانه برای آنان فراهم بود تا امریکا را وارد این جنگ کنند. در ماه مه گذشته چند نفتکش اماراتی در خلیج هدف اقدامات خرابکارانه قرار گرفت و همه ازجمله امریکا ایران را در این موضوع متهم کردند، هرچند خود امارات از متهم کردن مستقیم ایران خودداری کرد.

در سپتامبر گذشته نیست چند پهپاد به تأسیسات نفتی عظیم آرامکوی عربستان حمله کردند. گروه انصارالله (حوثی) که مورد حمایت ایران است مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت، اما کسی این ادعا را باور نکرد و انگشت اتهام به سمت ایران نشانه رفت. عربستان نیز ایران را متهم کرد اما سخنی درباره اقدام انتقام جویانه به میان نیاورد.

در اوایل نوامبر گذشته، امارات علنا از جامعه بین المللی خواست که مذاکره با ایران را آغاز کنند. همزمان امارات مشارکت خود در جنگ یمن را که به میدان جنگ نیابتی ایران و عربستان تبدیل شده کاهش داد.

عربستان و امارات، امریکا را به جنگ با ایران نکشانند، با اینکه چنین کاری برایشان دشوار نبود. آنان می توانستند با ارائه شواهد و مدارک قاطع درباره دست داشتن ایران در حملات، افکار عمومی جهان را علیه ایران بسیج کنند و با دشمنی ای که دولت فعلی امریکا با ایران دارد، وقوع درگیری نظامی اصلا بعید نبود.

اما در مدت اخیر به نظر می آید که عربستان و امارات می کوشند امریکا را از انجام هرگونه عملیات نظامی علیه ایران بازدارند.

پس از حملات به تأسیسات نفتی آرامکو، «محمد بن سلمان» تأکید کرد که جنگ با ایران باعث افزایش قیمت نفت می شود و عواقب فاجعه باری خواهد داشت. او افزود که بی تفاوتی نسبت به اقدامات ایران هم به جنگ می انجامد.

این اظهارات پس از آن مطرح شد که «مایک پومپئو»، وزیر خارجه امریکا، این حملات را «اقدامی خصمانه ازنوع جنگی» خواند. در چنین شرایطی سخنان محمد بن سلمان برای همه ناظران حیرت آور بود.

از این عجیب تر، تلاش های دیپلماتیک رو به افزایش کشورهای خاورمیانه برای کاهش تنش در منطقه بود. این حالت خوددارانه عربستان و امارات نشان می دهد که آنها در وارد شدن در جنگ با ایران تردید دارند به خصوص که میان خود کشورهای خلیج هم اختلافات شدیدی برقرار است که مانع از تشکیل ائتلافی منطقه ای علیه ایران می شود.

عربستان و امارات می دانند که اگر جنگی در خلیج دربگیرد بخش اعظم هزینه هایش را آنان خواهند پرداخت. برای همین شاید بیشتر از دولت ترامپ به عواقب اظهارات و اقدامات خود می اندیشند و از آنچه در پیش چشم می بینند می ترسند.