خبر اولسیاسی

منافع متعارض کشورهای محاصره کننده قطر؛ مانعی بر سر راه حل بحران شورای همکاری

گام بزرگی برای حل بحران شورای همکاری برداشته شده اما این گام تنها، حرکت ناچیزی در راهی طولانی و پر از مشکلات با منافعی متعارض برای کشورهای محاصره کننده قطر است.

میدل ایست نیوز: خوشبینی ابراز شده توسط وزیر امور خارجه کویت در هنگام اعلام پیشرفت و نتیجه بخش بودن تحرکات اخیر برای آشتی میان کشورهای عضو شورای همکاری، برخواسته از آرزو یا خواسته نبود بلکه از اطمینان در خصوص امکان تحقق آشتی بین قطر و 4 کشور عربی محاصره کننده آن پس از گذشت بیش از 3 سال از این بحران نشأت می گرفت.

تحقق این دستاورد باید به دیپلماسی بی وقفه کویت نسبت داده شود چرا که از روی ظلم و نفاق خواهد بود اگر تحقق این دستاورد به «جرد کوشنر»، مشاور رئیس جمهوری امریکا که خود و ترامپ نقشی جز شعله ور کردن تنش ها ایفا نکرده اند نسبت داده شود.

علاوه بر این، آنچه «ریکس تیلرسون»، وزیر خارجه پیشین امریکا فاش کرده نیز نشان می دهد که اولین جرقه های بحران شورای همکاری از کاخ سفید زده شد.

با این وجود اشتباه است که در اهمیت این دستاورد و تاریخی خواندن آن اغراق شود چرا که هنوز اجماعی بر سر مسائل مورد اختلاف و شروط 13 گانه کشورهای محاصره کننده برای قطر صورت نگرفته است و هنوز 4 کشور عربستان، امارات، بحرین و مصر در هنگام صحبت از قطر مواضع یکسانی ندارند.

به نظر می رسد عربستان در میان کشورهای محاصره کننده قطر بیشترین شور را برای بازگشت روابط با قطر دارد و علت آن به منافع این کشور که اکثریت آن به رئیس جمهور آتی امریکا مرتبط است باز می گردد.

عربستان از ترس بیرون آمدن تهران از انزوای و تحریم های اقتصادی، برخی از سیاست های خارجی خود را مورد بازنگری قرار داده به صورتی که این بازنگری فقط به قطر خلاصه نمی شود بلکه اکنون ترکیه را در بر می گیرد و برخی نشانه ها حاکی از آن است که روابط ریاض و آنکارا به زودی به ماهیت خود باز می گردد.

در این میان و با وجود اینکه عربستان آماده حل بحران شورای همکاری است اما امارات حل این بحران را بعید می داند و با آن مخالف است و یا دست کم آن را مشروط به عمل به شروط 13 گانه می کند؛ شروطی که می توان گفت ابزاری برای تسلط کشورهای محاصره کننده بر استقلال قطر است.

احتیاط امارات

امارات در روزهای آتی، کار را برای میانجیگری کویت سخت خواهد کرد همانطور که از هیچ کوششی برای منصرف کردن کشورهای دیگر از آشتی با قطر دریغ نخواهد کرد.

امارات، قطر را به چشم یک رقیب در میان کشورهای عربی و اسلامی می بیند اما اگر عربستان در نهایت تصمیم به عادی سازی روابط با اسرائیل بگیرد آشتی با دوحه و سپس ترکیه ضروری به نظر می رسد.

ابوظبی، دوحه را رقیب خود در منطقه می داند، از این رو به نفع امارات نیست که قطر از محاصره خارج شود و امارات تمایل دارد قطر را از صحنه رقابت در زمینه های مختلف از جمله انرژی، سیاست، نفوذ منطقه ای، حمل و نقل، هواپیمایی، مالی، تجارت و سرمایه گذاری خارج کند.

قطر توجه خاصی به از سرگیری روابط با عربستان دارد و در رابطه با مصر نیز قطر ترجیح می دهد تا با آن رابطه داشته باشد؛ بحرین نیز اهمیت زیادی برای دوحه ندارد اما قطر می داند که روابطش با امارات حتی در صورت آشتی و بازگشت شورای همکاری به وضعیت سابق خود، مانند گذشته نخواهد بود؛ در نتیجه بازگشت روابط با عربستان بیشترین اهمیت را برای قطر دارد.

موانع اجرا

عربستان در وضعیت سختی نسبت به آشتی با قطر دارد، در واقع آشتی همه کشورهای محاصره کننده با قطر منطقی است اما مواضع امارات، مصر و بحرین نشان می دهد که تحرکات جداگانه عربستان برای حل این بحران با قطر، اعتماد سایر کشورها به عربستان را تضعیف می کند و ریاض حتی الامکان تلاش می کند تا این امر واقع نشود؛ از این رو این امر، مساله حل بحران شورای همکاری را پیچیده می کند و کویت به عنوان میانجیگر باید با این موضوع را بررسی کند.

دولت ترامپ به خصوص پس از تشدید تنش با ایران بعید می داند بتواند در لحظه های آخر دوره ریاست جمهوری خود آشتی میان کشورهای شورای همکاری را محقق سازد اما اقدامات اخیر امریکا علیه ایران نیاز بی سابقه ای به یک جبهه متحد از کشورهای عضو شورای همکاری دارد.

اما طرف های مرتبط با این موضوع از جمله قطر، مصلحت نمی بینند که در زمانی دولت فعلی امریکا به پایان عمر خود نزدیک می شود، آشتی میان کشورهای عضو شورای همکاری را به عنوان هدیه و دستاوردی به آن تقدیم کند بلکه با اهتمام بالایی منتظر آمدن دولت جدید امریکا هستند.

شکی نیست که گام بزرگی برای حل بحران شورای همکاری برداشته شده است اما این گام تنها، حرکت ناچیزی در راهی طولانی و پر از مشکلات با منافعی متعارض است.

علاوه بر این احتمال کمی وجود دارد که تحقق این دستاورد، شورای همکاری را به دوره طلایی خود بازگرداند چرا که اکنون این سازمان توسط سه قدرت ریاض، ابوظبی و دوحه مدیریت می شود اما در گذشته تنها عربستان زمام امور شورای همکاری را در دست داشت.

منبع
الخلیج الجدید

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا