اصلاح شکست های بزرگ استراتژیک امریکا در عراق/بخش دوم

نویسنده: آنتونی کوردزمن*

میدل ایست نیوز: ایالات متحده امریکا جلسه دیگری با عراق در مورد برقراری نوعی روابط استراتژیک آینده برگزار کرده است اما تا زمانی که این جلسه یک گسست چشمگیر از گذشته نداشته باشد، یک شکست فاجعه بار خواهد بود و بیش از تأمین منافع آمریکا و عراق و یا کمک به دستیابی به هر نوع امنیت و ثبات در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، تقسیمات عراق و نفوذ ایران را بیش از پیش تقویت خواهد کرد.

دوازده دلیل وجود دارد که ایالات متحده امریکا ممکن است شکست بخورد و همه آنها موضوعاتی هستند که ایالات متحده تاکنون نتوانسته است آنها را در سطح کلی استراتژیک حل کند. در قسمت نخست این گزارش به 6 دلیل نخست اشاره شد و اکنون به سایر دلایل امکان شکست امریکا در گفت وگوی راهبردی اشاره می شود:

7- ناکامی در مقابله با دلایل خشونت داخلی در عراق: ایالات متحده نتوانست درک کند که شکست دادن دور اول افراط گرایان تا سال 2010، سپس بازگشت و از بین بردن خلافت داعش هرگز به نتایج پایدار نخواهد رسید مگر اینکه ایالات متحده به علل افراط گرایی خشونت آمیز بپردازد. ایالات متحده تقریباً منحصراً بر علائم افراط گرایی فعال تمرکز داشت تا اینکه تقریباً کنار آمدن با مسئله واقعی یعنی: عدم پیشرفت غیرنظامی، شکست در همه جنبه های حکمرانی، فساد سیاسی و منافع جناحی، و سطح بالایی از تنش و خشونت فرقه ای و قومی را رد کرد. خروج امریکا در سال 2011، بازگشت برای شکست دادن “خلافت”، سپس خروج دوباره در سال 2019 با اینکه بسیاری از جنگجویان داعش هنوز فعال هستند و پس از توانمندسازی شبه نظامیان طرفدار ایران، همه اینها نیز به افزایش این سطح از تنش و خشونت کمک می کند.

8- شکست در تعامل با دولت، سیاست و فساد در عراق: تلاش های ایالات متحده برای تغییر شکل عراق به شکل اصلی از تقریباً سال های 2003 تا 2009 موفقیت واقعی یا تأثیر پایدار کمی به دست آورد. از این بدتر، این تلاش های آمریکایی ها برای رسیدگی به مشکلات غیرنظامیان در عراق از حدود سال 2010 به بعد با برنامه های کمک بسیار محدود و کم تمرکز جایگزین شده است. کمک های مالی ممکن است توانایی عراق در انجام تعهدات مالی را حفظ کرده باشد، اما اشکال دیگر این کمک ها غالباً مدیریت ضعیف، هدر رفت، سرقت یا اثربخشی بسیار محدودی داشتند. ایالات متحده در زمینه مشروط کردن کمک‌ها و سایر اشکال حمایت به استفاده مناسب از آنها کم کاری کرده است و هنگامی که  ثابت شد عراقی ها فاسد و بی اثر هستند، حمایت متوقف نشد. امریکا همچنین نتوانسته است از کمک ها برای ایجاد مشوق ها و گزینه های قوی برای کمک به اتحاد اهل سنت و شیعه و همچنین عرب ها و کردها استفاده کند.

9- شکست در ارائه کمک اقتصادی کافی و مؤثر و پشتیبانی از اصلاحات اقتصادی: به نظر می رسد ایالات متحده آمریکا هرگز درک نکرده که ثبات اقتصادی و توسعه در عراق نیمه دوم مهمترین تلاش های امنیتی معنی دار است. اصلاحات و کمک های اقتصادی به همان اندازه اصلاحات و کمک به نیروهای امنیتی مهم هستند. این ابزار همچنین یک ابزار بالقوه مهم در اتحاد سنی ها و شیعیان و همچنین اعراب و کردها، مهار نیروهای مؤثر در ایجاد فساد، ایجاد مشاغل جدید، جلب حمایت مردمی از دولت و محدود کردن اعتراضات مردمی و تضعیف تلاش های ایران برای کنترل بخشهای اصلی اقتصاد عراق و سایر اقدامات است.

10- تمرکز بر مشارکت استراتژیک اندک آمریکا که به دنبال تحقق خود به جای ثبات معنادار منطقه ای است: ایالات متحده باید درک کند که نمی تواند یک عراق تقسیم شده  بین ایران، سوریه، ترکیه و کشورهای شورای همکاری را به یک شریک استراتژیک واضح تبدیل کند. ایالات متحده باید بر ایجاد یک عراق مستقل و قدرتمند تمرکز کند، عراقی که دارای یک دولت کارآمد، اقتصادی در حال رشد و نیروهای امنیتی کافی برای مقابله با امنیت داخلی و همچنین بازدارندگی و دفاع در برابر همسایگان مانند ایران و سوریه پس از جنگ داخلی است. این بهترین راه برای متحد کردن عراق، به دست آوردن حمایت گسترده عراقی ها از تلاش های آمریكا و محدود كردن موفقیت ایران تا حد ممكن است.

11- شکست در همکاری مؤثر با متحدان: یکی از اصلی ترین راه های کمک به دستیابی به این اهداف نظامی، حداکثر چند جانبه سازی آنهاست. مشارکت متحدان اروپایی در تلاش های کمک نظامی و امنیتی حتی اگر محدودیت سازماندهی حمایت نظامی یا آموزش و کمک به ناتو باشد، برای رفع نارضایتی عراق از اشتباهات گذشته ایالات متحده و روشن ساختن هدف نهایی یک عراق مستقل و قدرتمند است. کشورهایی مانند فرانسه و ایتالیا نیز تجربه بسیار بیشتری در ایجاد نیروهای شبه نظامی مؤثر در برخورد با چالش های مشابه نیروهای بسیج مردمی عراق دارند. دومین راه اصلی برای دستیابی به چنین اهدافی، بین المللی كردن كمک اقتصادی به صورت پایدار و استفاده از بانک جهانی برای كمک به توسعه اقتصادی به جای وزارت امور خارجه و آژانس توسعه بین المللی امریکاست. بانک جهانی باید تلاش خود را برای تمرکز بر حکومتداری و کاهش اختلافات قومی و فرقه ای در عراق تنظیم کند، زیرا تا زمانی که عراق مانند امروز فاسد باقی بماند، باید شرایط را بر کمک ها تحمیل کند. با این وجود، به نظر می رسد بانک جهانی رویکرد عملی در برخورد با برنامه های حکمرانی، اقتصادی و توسعه در عراق دارد و ارزیابی های بسیار خوبی از مشکلات اقتصادی مهم ساختاری در عراق ارائه داده است. این همچنین مجالی است که ایالات متحده ممکن است بتواند با اتحادیه اروپا کار کند.

12- ایالات متحده باید درک کند که با سه گروه دشمن روبه‌رو است، نه فقط با یک گروه: سرانجام، ایالات متحده باید درسی را که باید از زمان مداخله خود در فیلیپین از سال 1899 تا 1913 آموخته باشد، بیاموزد، همان درسی که مطمئناً باید از جنگ ویتنام می گرفت. تمرکز بر استراتژی کلان و نتایج بلند مدت برای جلوگیری از جنگ‌های طولانی که پایان مثبتی ندارند بسیار مهم است. شکست دشمن فوری تنها بخشی از یک کارزار است که یک پایان استراتژیک موفقیت آمیز و مهم دارد. و ایالات متحده نیاز دارد تا همه این درگیری ها را بر اساس اینکه با سه گروه دشمن روبه‌رو است و نه فقط یک گروه، حل کند: دشمن اول تهدید آشکار مخالفان مستقیم است و دشمن دوم ضعف ها، اختلافات و فساد در دولت و نیروهای نظامی کشور است که ایالات متحده سعی در کمک به آنها دارد و دشمن سوم عدم آگاهی آمریکا از کشور و عدم رسیدگی به پیچیدگی وظایف مورد نیاز و منحنی دانش در حال توسعه روش های موثر برای کمک به یک کشور خاص در سطح امنیتی و غیرنظامی است. تقریباً در همه این موارد، تغییرات اساسی در کشور میزبان، در سطح امنیتی و غیرنظامی مورد نیاز است. اجازه دادن به کشور برای ادامه همان اشتباهات فایده ای نخواهد داشت. با این حال، ایالات متحده تنها در جایی می تواند موفق شود که کشور دیگر بتواند در تغییر اهداف و ارزشهای خود واقعاً پیشرفت کند.