میدل ایست نیوز: به نوشته وبگاه الجزیره، در مطالعات انجام شده درباره موطن اصلی درخت نخل اختلاف نظر وجود دارد، ولی تاریخ نویسان اتفاق نظر دارند که قدیمی ترین اطلاعی که درباره درخت نخل به دست آمده است مربوط به بین النهرین است.
درخت نخل در تمدن قدیم عراق از تقدس برخوردار بود و درختی مبارک به شمار می رفت و قوانینی برای حمایت از آن وضع شده بود، بنابراین نخلستان ها در شهرهای مختلف عراق گسترش یافتند و در شهر بصره نخلستان ها توسعه پیدا کردند که دوسوم نخل های عراق را دربرداشت، پیش از آنکه جایگاه خود را در تولید خرما از دست بدهد.
در سواحل شط العرب در ناحیه ابوالخصیب در استان بصره، این حقیقت در باغ حاج عامر التمیمی مشهود است که در مقابل تولید اندک نخلستان خود درمانده است.
وی دریافت که نخلستانی که از ده ها سال پیش به ارث برده است دیگر برای کاشت درخت نخل مناسب نیست و با توجه به این حقیقت، التمیمی به فکر استفاده از زمین خود در زمینه هایی غیر از کاشت نخل است.
شهر بصره از زمان های دور به انواع مختلف نخل هایش و کیفیت خرماهایش معروف بوده است و نخلستان هایش تا پیش از جنگ ایران و عراق(1980-1988) حدود 12 میلیون راس نخل از 33 میلیون نخل موجود در عراق را شامل می شده است.
این فراوانی باعث شد که عراق در رتبه های اول تولید خرما در جهان قرار بگیرد، پیش از آنکه از فهرست پنج کشور اول تولید کننده خرما در جهان در دهه های اخیر خارج شود.
آنچه التمیمی از آن رنج می برد مشکل اکثر نخلستان های کناره اروندرود است که از کاهش تولید خرما و کیفیت پایین آن رنج می برند.
علت این امر کمبود آب و کاهش مساحت های زیر کشت در نتیجه جنگ های گذشته است.
«عبدالعظیم کاظم»، مدیر بخش نخلستان ها در اداره کشاورزی بصره، می گوید کاهش آبهای سرازیر شده به شط العرب و افزایش درصد نمک موجود در آن، بر نخلستان ها که با پدیده جزر و مد آبیاری می شوند، تأثیر منفی گذاشته است.
وی در ادامه می افزاید راه حل واقعی این مشکل در بهبود کیفیت آب است و این کاری است که به تلاش دولت و همکاری بین المللی نیاز دارد.
تعداد نخل های بصره در حال حاضر حدود 2.8 میلیون راس نخل است، در حالی که این استان برای جبران درختان نخل از دست رفته به کاشت یک میلیون راس نخل در سال نیاز دارد.
از سوی دیگر اتحادیه انجمن های کشاورزی بصره از عدم حمایت دولت از کاشت نخل گله مند است.
بر اساس گفته «راضی عزیز السهر»، عضو هیئت اداری، هیچ اقدام جدی برای حل این مشکلات انجام نشده است و این امر باعث خودداری کشاورزان از ادامه کار کشاورزی شده است.
در حالی که گزینه های پیش روی صاحبان نخلستان هایی که از شوری آب شط العرب زیان دیده اند این است که زمین های خود را به صورت زمین های مسکونی به فروش برسانند، «خالد الفضلی» با استفاده از کشت بافت نخل خرما در مزرعه خود در ام قصر در جنوب بصره گام های خود را برای تغییر این شرایط ادامه می دهد.
الفضلی معتقد است که وی تا حد زیادی به موفقیت رسیده است، با وجود چالش هایی که پس از کاشت 1300 نخل از بهترین انواع آن داشته است و به تولید واقعی رسیده است.
به گفته «فاضل العلی»، کارشناس کشاورزی، توسعه کاشت نخل به روش کشت بافت، علاوه بر کوتاه شدن زمان و نتایج مناسب آن، به جای روش کلاسیک از طریق کشت نهال، روشی کاربردی برای حفظ گونه های اقتصادی مورد نیاز است.
العلی همچنین افزود این روش در آزمایشگاه های مجهز به تجهیزات خاص انجام می شود.
بر اساس گفته فاضل العلی، موفقیت کاشت نخل در ام قصر نشان دهنده امکان توسعه دادن این تجربه است.
وی در ادامه تاکید کرد که انجام این اقدامات در بازگشت جایگاه بصره در تولید خرما موثر خواهد بود.
