خبر اولدیدگاهسیاسیمقالات

عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل/ اولویت بایدن، رؤیای نتانیاهو، شرط‌های محمد بن سلمان

با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری سال 2024 ایالات متحده، جو بایدن عادی سازی روابط اسرائیل با عربستان سعودی را در اولویت دستورکار خود قرار داده است.

نویسنده: اندرو پاراسیلیتی

میدل ایست نیوز: با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری سال 2024 ایالات متحده، جو بایدن عادی سازی روابط اسرائیل با عربستان سعودی را در اولویت دستورکار خود قرار داده است. هر سه طرف این معادله به دنبال حصول توافق هستند، اما ملاحظات سیاسی شرایط منطقه هزینه این توافق را برای عربستان بالا برده اند.

بن کاسپیت، روزنامه نگار اسرائیلی، اخیرا در مقاله ای نوشت: «با توجه به روی کار آمدن یک دولت راست افراطی در اسرائیل و نزدیک شدن مجدد کشورهای عرب سنی به ایران، رویای صلح بین اسرائیل و عربستان سعودی به قلمرو داستان های علمی تخیلی تنزل یافته است. اما در کمال تعجب، هنوز امکان تحقق آن وجود دارد.»

یک منبع ارشد دیپلماتیک اسرائیلی به کاسپیت گفت که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، همچنان «رویا»ی عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان را در سر می پروراند. نتانیاهو می خواهد در میانه مشکلات سیاست داخلی اسرائیل، یک مرتبه دیگر در سیاست خارجی به یک ستاره تبدیل شود. فضای سیاسی داخلی اسرائیل بر سر برنامه اصلاحات قضایی دولت راست افراطی دچار چنددستگی شده و سیاست گذاری های یک ائتلاف سرکش، تظاهرات در خیابان ها و نارضایتی امریکا از قوانین بحث برانگیز در اسرائیل، شرایط نامساعدی برای نتانیاهو که طولانی ترین دوره نخست وزیری را داشته، ایجاد کرده است.

همانند ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته ای، توافق با عربستان از اولویت های اصلی نتانیاهو به شمار می رود و هر دو مساله به هم مرتبط هستند. در حالی که بن بست در مذاکرات برای احیای توافق هسته ای ایران و همچنین افزایش هماهنگی امنیتی امریکا و اسرائیل در رابطه با ایران برای نتانیاهو رضایت بخش بوده، کاهش فشار منطقه ای علیه ایران و گرم شدن روابط این کشور با همسایگان منطقه ای آن، اسرائیل را نگران کرده است.

آنطور که کاسپیت نوشته، نتانیاهو حاضر است برای عادی سازی روابط با عربستان «بهای سنگینی» بپردازد. محمد بن سلمان، ولیعهد و نخست وزیر سعودی نیز عادی سازی روابط با اسرائیل را می خواهد، اما شروطی برای آن دارد. عربستان به دنبال توافقی پرمنفعت تر و موثرتر از توافقنامه های ابراهیم امضا شده در سال 2020 بین اسرائیل با امارات متحده عربی، بحرین، مغرب و سودان است.

ایالات متحده یک تسهیل کننده صرف در مذاکرات نیست؛ بلکه بیشتر طرف سوم این گفت و گوها به شمار می رود. طبق برخی گزارش های منتشر شده، ریاض در ازای عادی سازی روابط با تل آویو، می خواهد شراکت امنیتی خود با واشنگتن را به سطح بالاتری ارتقا دهد و دسترسی به پیشرفته ترین سامانه های تسلیحاتی امریکایی و اسرائیلی، یک معاهده دفاعی، و یک توافقنامه همکاری هسته ای غیرنظامی امریکا-سعودی را می خواهد.

تحقق این خواسته های عربستان مستلزم پذیرش آنها از سوی کنگره ایالات متحده است و برخی اعضای کنگره همچنان درباره سابقه نقض حقوق بشر پادشاهی سعودی در جنگ در یمن نگرانی هایی دارند.

بالاترین احتمال برای تحقق توافق هسته ای غیرنظامی، چیزی شبیه به توافق امریکا و امارات است که به عنوان «استاندارد طلایی» شناخته می شود و غنی سازی، پالایش یا ذخیره اورانیوم در خاک امارات را شامل نمی شود. اینکه عربستان این محدودیت ها را می پذیرد یا نه، مشخص نیست.

عربستان همچنین می تواند از افزایش مشارکت و سرمایه گذاری صنایع فناوری اسرائیل در راستای برنامه توسعه چشم انداز 2030 خود سود ببرد.

اخیرا گزارش هایی مبنی بر احتمال موافقت عربستان با پرواز مستقیم از اسرائیل برای مسلمانان در ایام حج، منتشر شده است. این مساله از حدود یک سال پیش موضوع گفت و گو بوده است.

دولت بایدن عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل را در اولویت دستورکار خود قرار داده است. در کمال تعجب، تشدید تنش ها بین اسرائیل و فلسطین در چند وقت اخیر هنوز بر روند مذاکرات سه جانبه عادی سازی تاثیری نگذاشته است؛ با این حال، با توجه به شرایط منطقه، پیشرفت به راحتی یا به سرعت حاصل نمی شود.

نتانیاهو از تقویت روابط با دولت بایدن در نتیجه یک توافق اسرائیلی-سعودی استقبال می کند. او از آغاز دوره جدید نخست وزیری خود هنوز دعوت نامه ای برای حضور در کاخ سفید دریافت نکرده است. کاسپیت نوشته: «وضعیت در قدس اشغالی به طور فزاینده عجیب شده است. دولت بایدن تنفر آشکار خود را از سیاست های نتانیاهو و دولت ملی گرا و نژادپرست افراطی او اعلام می کند.»

از دیدگاه بایدن، عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان یک پیشرفت بزرگ در صلح خاورمیانه قلمداد می شود که به مثابه جام طلایی در سیاست خارجی روسای جمهوری امریکاست. اگر چنین توافقی در سال انتخاباتی حاصل شود، جذابیت خاص خود را خواهد داشت. اگرچه درخواست های عربستان از کنگره امریکا قابل توجه است، اما حمایت اسرائیل می تواند روند تحقق آنها در میان دموکرات ها و جمهوری خواهان را هموار کند.

تمرکز دولت بایدن بر دیپلماسی و کاهش تنش ها می تواند چنین پیشرفتی را تسهیل کند. تعاملات امنیتی منطقه ای که در چند وقت گذشته شکل گرفته، چیزی است که استراتژیست ها، شخصیت های دانشگاهی و تحلیلگران همواره از آن سخن گفته، اما هرگز انتظار وقوع آن را نداشته اند. این تعاملات اکنون در دوره ریاست جمهوری بایدن در حال وقوع هستند.

دیپلماسی تحت رهبری ایالات متحده در منطقه که به سرعت در حال پیشرفت است، نشان دهنده مشارکت امریکا در امور منطقه اما به شکل قدرت دادن به شرکایی مانند عربستان و امارات در مواجهه با سوریه، پایان دادن به جنگ یمن و کاهش تنش ها با ایران است.

نقش امریکا در عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان و در گروه هایی مانند مجمع نقب (شامل ایالات متحده، امارات متحده عربی، بحرین، مغرب و مصر) نیز یادآور این مساله است که چین توانایی رقابت با دیپلماسی و نفوذ امریکا را ندارد.

توافق مصالحه مجدد ایران و عربستان که در چین امضا شد، را نباید اشتباه تفسیر کرد. عربستان در آخرین لحظات از چین خواست بر توافق با ایران نظارت کند، اما روند کار پیشتر توسط عراق تسهیل شده بود. از آنجایی که امریکا اهرم فشاری علیه جمهوری اسلامی نداشت، عربستان به چین متوسل شد. بایدن از این اتفاق استقبال کرد چون آن را مکمل ابتکارعمل های خود می دانست و نفود و منافع امریکا در این روند به چالش کشیده نمی شد. اما توافق عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان اگر محقق شود، در واشنگتن به امضا خواهد رسید.

منبع
المانیتور

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا