مروری بر پایگاه‌های نظامی خارجی در سوریه و آینده آن
آینده پایگاه‌های نظامی خارجی در سوریه به چندین عامل از جمله روابط سوریه با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بستگی دارد و چالش‌های امنیتی و نظامی، دولت جدید سوریه را وادار می‌کند، با احتیاط بسیار با پرونده پایگاه‌های خارجی در سوریه تعامل کند.
میدل ایست نیوز: دولت جدید سوریه، مذاکرات حساسی را با ترکیه، روسیه و امریکا برای تعیین سرنوشت پایگاه‌های نظامی خارجی در سوریه آغاز کرده است.
به گزارش العربی الجدید، این در حالی است که دولت جدید سوریه، رویکردی را برای امضای توافقنامه‌های دفاعی با چند کشور در پیش گرفته که وجود برخی از پایگاه‌های نظامی خارجی را به نیازی ضروری برای مقابله با خطرات احتمالی برای امنیت و ثبات کشور تبدیل می‌کند.
مرهف ابو قصره، وزیر دفاع سوریه در مصاحبه با واشنگتن پست گفت که دولت سوریه از اجازه به روسیه برای حفظ پایگاه‌های هوایی و دریایی خود در سوریه تا زمانی که هر توافق با کرملین به نفع منافع سوریه باشد، استقبال می‌کند.
وی اشاره کرد که سوریه، توافقنامه‌های دفاعی با چند کشور را بررسی می‌کند و مذاکرات حساسی با امریکا و ترکیه بر سر پایگاه‌های نظامی آن‌ها در خاک سوریه دارد.
وزیر دفاع سوریه اشاره کرد که توافقنامه‌های جدید با آنکارا ممکن است شامل کاهش یا بازاستقرار نیروهای ترکیه در کشور باشد.
پرونده پایگاه‌های خارجی در سوریه
ترکیه، روسیه و امریکا، پایگاه‌های نظامی در سوریه دارند که طی سال‌های جنگ در سوریه به دلایل مختلف احداث کرده‌اند.
چالش‌های امنیتی و نظامی، دولت جدید سوریه را وادار می‌کند، با احتیاط بسیار با پرونده پایگاه‌های خارجی در سوریه تعامل کند همانطور که رویکرد‌های مختلفی را بر این دولت تحمیل می‌کند چرا که هنوز خطر در کمین امنیت ملی است و ثبات کشوری از همه لحاظ فرسوده به خصوص از لحاظ نظامی را تهدید می‌کند.
روسیه از سال 2015 چند پایگاه نظامی در سوریه با موافقت بشار اسد برای کمک به از بین بردن گروه‌های مسلح احداث کرد. پس از سقوط بشار اسد در هشتم دسامبر 2024، مسکو نیروهای خود در سوریه را به پایگاه اصلی خود در منطقه یعنی حمیمیم در ریف لاذیقه منتقل کرد. مسکو این پایگاه را در سال 2015 احداث کرد.
رسانه‌های غربی اوایل سال 2016 فاش کردند که توافقی محرمانه میان سوریه و روسیه وجود دارد که به موجب آن روسیه از پایگاه حمیمیم به صورت رایگان استفاده می‌کند و حق دارد هرگونه تجهیزات یا مهماتی را به داخل سوریه یا خارج از آن بدون هزینه انتقال دهد.
به نظر می‌رسد مسکو نسبت به حفظ این پایگاه که برنامه‌ریزی می‌کرد حضورش در آن بلندمدت و ثابت باشد، اهتمام دارد. روسیه پایگاه دیگری نیز در شهر ساحلی طرطوس دارد که کم اهمیت‌تر است.
در کنار روسیه نیز، ائتلاف بین‌المللی به رهبری امریکا در سوریه و به طور مشخص ریف دیر الزور و الحسکه حضور دارد. امریکا و ائتلاف بین‌المللی در پایگاه العمر حضور دارند که در یک میدان نفتی با همین نام واقع شده و از بزرگترین میادین در سوریه به شمار می‌رود. گمان می‌شود در این پایگاه، نیروهای امریکایی، فرانسوی و بریتانیایی حضور داشته باشند و این پایگاه دارای باند فرود پهپاد و بالگرد و بالگرد‌های رزمی باشد.
ائتلاف بین‌المللی پایگاهی در میدان گازی کونیکو در ریف دیرالزور دارد که دارای مرکز آموزش و باند فرود بالگرد است. امریکا در الحسکه نیز چند پایگاه دارد که بارزترین آن در اطراف میادین نفت رمیلان و معروف به پایگاه خراب الجیر است که از نخستین پایگاه‌های نظامی خارجی در سوریه بوده که امریکا در چارچوب مبارزه با داعش آن را احداث کرده است.
امریکا پایگاه دیگری دارد که بزرگترین و مهم‌ترین است و آن پایگاه التنف است که ائتلاف بین‌المللی به رهبری امریکا در سال 2014 احداث کرده و در غرب مرزهای عراق و حدود 22 کیلومتری مرزهای سوریه و اردن واقع شده و از مهم‌ترین پایگاه‌های نظامی ائتلاف بین‌المللی در سوریه است.
در شمال سوریه نیز، ترکیه نفوذ نظامی گسترده و پایگاه‌های متعددی در غرب فرات یا شرق آن دارد که طی سال‌های جنگ در سوریه احداث کرده و پس از تفاهم با روسیه در روند آستانه، آن‌ها را تقویت کرده است.
دو مرکز نظامی اردوگاه المسطومه در ریف ادلب و فرودگاه تفتناز نیز از مهم‌ترین مراکز نظامی ترکیه در شمال غرب سوریه است. ارتش ترکیه پایگاهی در اطراف روستای الباب در شمال شرق حلب دارد علاوه بر اینکه مراکزی نیز در شرق رود فرات در مناطق تل ابیض و راس العین دارد.
آنکارا هنوز امنیت ملی خود را با وجود نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) در خطر می‌بیند بنابراین انتظار می‌رود با دولت سوریه بر سر ماندن در شمال سوریه تا زمان از بین رفتن این خطر مذاکره کند.
براساس اطلاعات موجود، دولت سوریه در حال ایجاد شراکت استراتژیک با ترکیه به ویژه در حوزه نظامی است که این امر شاید برپایی پایگاه‌های نظامی ترکیه در عمق جغرافیای سوریه برای مقابله با خطرات احتمالی امنیت ملی سوریه را به همراه داشته باشد به ویژه با توجه به اینکه رژیم صهیونیستی اکثر توانایی‌های نظامی سوریه را کمی پس از سقوط بشار اسد ویران کرد.
آینده حضور پایگاه‌های نظامی در سوریه
در همین راستا، ضیاء قدور، کارشناس مسائل نظامی در گفت‌وگو با العربی الجدید با اشاره به اینکه آینده پایگاه‌های نظامی خارجی در سوریه به چندین عامل از جمله روابط سوریه با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بستگی دارد، افزود که دولت جدید سوریه در تلاش برای تحقق توازن میان قدرت‌های مختلف برای تضمین منافع و ثبات کشور است.
وی گفت که روسیه از بازیگران اصلی در سوریه است و دو پایگاه حمیمیم و طرطوس، اهمیت استراتژیک بسیاری برای روسیه دارد.
این کارشناس مسائل نظامی گفت که اگر دولت سوریه، رویکردی غربی برای ارتش سوریه در نظر بگیرد، این مسأله منجر به کاهش یا حتی پایان حضور روسیه در سوریه خواهد شد اما این مسأله به آسانی نخواهد بود چرا که روابط سوریه و روسیه، بیش از نیم قرن قدمت دارد.
وی تصریح کرد که حملات پی در پی رژیم صیونیستی به سوریه، نیاز سوریه به پدافند هوایی را افزایش می‌دهد بنابراین ممکن است پایگاه‌های ترکیه یا روسیه، به خصوص آن پایگاه‌هایی که سیستم‌های پدافند هوایی نظیر اس 400 دارند، نقش مهمی در حفظ سوریه در برابر این تهدید‌ها ایفا کنند.
قدور درباره حضور ترکیه در شمال سوریه نیز بیان کرد که آنکارا منافعی دارد و حضور پایگاه‌های نظامی ترکیه بخشی از استراتژی امنیتی این کشور علیه تهدیدهای گروه‌های جدایی طلب و مسلح است.
وی افزود که اگر سوریه و ترکیه، توافقنامه دفاعی نظامی امضا کنند، این مسأله ممکن است منجر به وجود پایگاه‌های نظامی دائمی ترکیه در سوریه شود.
قدور گفت که به نظر او آینده پایگاه‌های امریکایی در سوریه به نیاز امریکا به ماندن شماری از نیروهایش و رویکرد‌های سیاسی دولت جدید سوریه و روابط واشنگتن و دمشق بستگی دارد.
از طرفی دیگر فایز الاسمر، تحلیلگر مسائل سیاسی درباره آینده پایگاه‌های نظامی خارجی در سوریه گفت که مأموریت پایگاه‌های امریکایی با پایان داعش در سوریه به پایان رسیده اما واشنگتن در عقب نشینی از سوریه به بهانه نگرانی از بازگشت داعش معطل می‌کند.
وی با اشاره به اینکه شمار نیروهای امریکایی در سوریه کاهش خواهد یافت اما امریکا به طور کامل از سوریه خارج نمی‌شود، گفت که شمار پایگاه‌های ترکیه در سوریه نیز در آینده کاهش خواهد یافت.
الاسمر بیان کرد که حضور نظامی روسیه در سوریه با سختی‌هایی مواجه خواهد بود به ویژه با توجه به اینکه غرب پایان این حضور را به برداشتن تحریم‌های سوریه مرتبط کرده است.
