روی گردانی پکن از تهران یا تلاش برای استفاده از شرایط؟

نویسنده: جولیان لی
دیپلماسی ایرانی: در حالی که تحریم های ایالات متحده فشارها بر ایران را تشدید کرده، این کشور طولانی ترین فاصله زمانی در ارسال نفت به بزرگ ترین مشتری خود را شاهد بود. با توجه به اطلاعات به دست آمده از ردیابی کشتی ها توسط بلومبرگ، دو ابر نفتکش ایران بزرگ ترین ترمینال صادراتی این کشور را اواخر روز چهارشنبه به مقصد چین ترک کردند و بدین ترتیب، وقفه 18 روزه که طولانی ترین تعلل در ارسال نفت به چین دست کم در سه سال گذشته محسوب می شود، پایان یافت.

این توقف در ارسال نفت احتمالا به این معنا نیست که چین در برابر فشارهای وارده از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده سر خم کرده است، چراکه پکن پیشتر اعلام کرده بود در برابر تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران مقاومت می کند؛ اما احتمالا نشان دهنده این است که پالایشگاه های این کشور آسیایی به دنبال شرایطی بهتر برای خرید نفت از ایران هستند.

صرف نظر از انگیزه چین، این توقف موقف در ارسال نفت در زمانی به شدت دشوار برای ایران روی داده است، چرا که دیگر خریداران نفت ایران همچون کره جنوبی، فرانسه و کشورهای دیگر به رغم اینکه هنوز مدتی تا اعمال تحریم های نفتی آمریکا مانده، تحت فشارهای دولت ترامپ خرید نفت از ایران را به شدت کاهش داده یا متوقف کرده اند. ردیابی تانکرها توسط بلومبرگ نشان می دهد که چهارمین صادر کننده بزرگ اوپک در پی کاهش سطح صادرات، بشکه های نفت را در تانکرها انباشته می کند.

چین در سال گذشته بزرگ ترین خریدار نفت خام ایران بود و تقریبا یک سوم صادرات نفت خام و گاز مایع ایران به چین فرستاده شد. سطح کلی صادرات انرژی ایران در ماه جاری میلادی به حدود 1.3 میلیون بشکه در روز رسیده و این در حالی است که طبق آمارها، صادرات نفتی ایران در سال 2016 (پس از امضای توافق هسته ای) به سه میلیون بشکه در روز رسیده بود.

ابرتانکرهای دینو 1 و دونه که قابلیت حمل چهار میلیون بشکه نفت را دارند، ساعات پایانی روز چهارشنبه با چند ساعت فاصله زمانی بندر خارک در شمال خلیج فارس را ترک کردند. آخرین ابرتانکری که پیش از آنها بندر نفتی ایران را ترک کرده بود، ابرتانکر استارلا بود که در تاریخ 25 ماه اوت با دو میلیون بشکه نفت خام به سمت مقصد نینگبو حرکت کرد.

این وقفه در ارسال نفت با اقدام ایران به ذخیره نفت در تانکرها در نزدیکی ترمینال های صادراتی همزمان شده بود. در حال حاضر هشت تانکر در نزدیکی ساحل ایران در خلیج فارس لنگر انداخته اند، حاوی انباشته 14 میلیون بشکه ای نفت خام یا گاز مایع این کشور هستند. میانگین نفتی که ایران در هشت ماه اول امسال به چین صادر کرد، 660 هزار بشکه در روز بود. اگر قرار بود میانگین خرید چین از ایران ثابت بماند، در 18 روز گذشته دست کم پنج یا شش ابرتانکر می بایست بندر صادراتی ایران را ترک می کردند.

آخرین مرتبه ای که بین محموله های نفتی ایران به مقصد چنین وقفه ای افتاده بود، فاصله زمانی 20 مارس تا 4 آوریل (وقفه ای 15 روزه) بود، اما در باقی موارد بیشترین فاصله زمانی بین ارسال ها 3 تا 4 روز بوده است.

قبلا، طولانی ترین فاصله بین کشتی هایی که ایران را برای چین از 20 مارس تا 4 آوریل می دیدند، 15 روز بود اما اغلب زمان آن 3 روز یا کمتر است. آخرین وقفه بزرگ در ارسال ها در پی سیلی از محموله های نفتی در این مسیر تجاری در نیمه اول ماه مارس رخ داد؛ اما این مرتبه شلوغی مسیر تجاری عامل تعلل چین در خرید نبود.

منبع: بلومبرگ