ذخایر نفتی عربستان، تحریم ایران و نفوذ آمریکا؛ فاکتورهای تعیین کننده قیمت جهانی نفت

میدل ایست نیوز: برخی از منابع اخیرا از تمایل عربستان سعودی نخستین تولید کننده نفت جهان مبنی بر کنترل قیمت نفت در حدود 80-70 دلار در هر بشکه پرده برداشتند. پس از آنکه قیمت نفت از پایین ترین سطح خود از آغاز سال 2016 فراتر رفت، سازمان اوپک و عربستان قیمت رسمی اعلام نکردند، بنابراین باید پرسید در بازار نفت چه می گذرد؟ قیمت نفت در مرحله پیش رو به کجا خواهد رسید؟
پس از آنکه قیمت نفت در ژوئن سال 2014 با گذر از مرز 115 دلار برای هر بشکه به بالاترین سطح خود رسید، در سال 2016 و به طور مشخص ژانویه این سال با افت شدید به پایین ترین سطح خود یعنی به کمتر از 30 دلار رسید. مهمترین علل این افت شدید در بهای نفت را می توان در موارد ذیل خلاصه کرد: کاهش میانگین رشد بازارهای نوظهور، کاهش شدید قیمت کالاها در سطح جهانی که منجر به پایین آمدن تقاضای نفت شده و در نتیجه شاهد مازاد عرضه در تولید طلای سیاه هستیم که با افزایش تلاش های آمریکا برای استخراج نفت شیل همزمان شده است.
این کاهش شدید قیمت ها منجر به امضای توافق نامه ای میان تولیدکنندگان نفتی عضو اپک و غیر عضو در نوامبر همان سال شد. درست در همین زمان قیمت نفت کمی بهبود یافته و به سقف 42 دلار در هر بشکه رسید، این توافق با هدف کنترل توازن بازار و افزایش قیمت ها و نیل به قیمتی عادلانه بود.
توافق مذکور با رسیدن ژانویه سال 2017 توانست تا حدودی به اهداف مد نظر خود جامه عمل بپوشاند.
آشفتگی بازار نفت در سال 2016 با اعلان یکی از مهم ترین تصمیمات عربستان مبنی بر عرضه 5درصد از شرکت نفتی غول پیکر آرامکو به پذیره نویسی عمومی همزمان شد تا از این طریق قیمت ها سیر صعودی به خود بگیرد. قرار بود پذیره نویسی این شرکت دولتی امسال انجام شود اما این تصمیم تا کنون به تعویق افتاده و منجر به برانگیختن سوالات بسیاری شده است و درست در زمانی که گمان می رفت عربستان سعودی بزرگترین تولید کننده نفت جهان برای سرازیر کردن دلارهای نفتی به خزانه خود این اقدام را انجام دهد، اما شاهد این هستیم که برخی منابع از نیت عربستان مبنی بر تثبیت قیمت هر بشکه نفت در 70 الی 80 دلار خبر می دهند.

مداخلات سیاسی
دونالد ترامب رئیس جمهور آمریکا آوریل گذشته خواهان تحت کنترل در آوردن قیمت نفت شد و در توئیتی که در ماه ژوئن نوشت، اعلام کرد: در گفتکوی تلفنی که با پادشاه سعودی داشته از وی خواسته به خاطر روند فزاینده قیمت ها و تنش آلود بودن روابط با ایران و ونزوئلا تولید خود را افزایش دهند. در مقابل ملک سلمان با تقاضای وی موافقت کرده است و در نشست اوپک در همان ماه مقرر شد از ماه ژوئیه به شکل تدریجی میانگین تولید افزایش یابد.
در اوایل سپتامبر امسال وزیر نفت کشور سلطنت نشین عمان اظهار داشت: پیش بینی ما این است که تا پایان امسال قیمت نفت فراتر از 80 دلار نرود. شایان ذکر است عمان بزرگترین تولید کننده نفت غیر عضو سازمان اوپک در منطقه است.
موسسه مطالعات انرژی آکسفورد در آگوست سال گذشته اعلام کرد: عربستان سعودی تلاش دارد تا قیمت نفت را در میانگین بسیار فشرده 80-70 دلار حفظ کند، این در حالی است که اوایل امسال این کشور از آمادگی خود برای کاهش تولید تا پایان سال 2018 و تمایل خود برای افزایش قیمت هر بشکه نفت به بیش از 80 دلار خبر داده بود.
گفتنی است عربستان سعودی برای پیاده سازی اصلاحات مد نظر خود و نیز سرمایه گذاری در زمینه طرح های توسعه اقتصادی و عملی ساختن چشم انداز 2030 خود، نیازمند سرمایه بیشتری است، اما تلاش های این کشور برای کنترل قیمت نفت زیر 80 دلار، درآمدهای عربستان را کاهش می دهد و در نهایت روند توسعه همه جانبه ای که برای مرحله آینده خود هدف گذاری کرده است را با چالش مواجه می کند.
دلیل این اقدام عربستان را می توان اینگونه دید که این کشور خواهان حفظ روابط مستحکم با هم پیمان خود آمریکاست و در عین حال تمایل دارد قیمت نفت تا حد امکان بالا بماند به همین خاطر سعی می کند در قیمت نفت نوعی توازن ایجاد کند تا تضمین کننده تداوم روابط خود با آمریکا باشد و از سویی دیگر درآمد نفتی خود را تا حد معقول حفظ کند.
در همین راستا می توان گفت تنها میزان عرضه و تقاضا قیمت نفت را معین نمی کند، و تحلیل ها و داده ها حاکی از آن است قیمت نفت احتمالا به بیش از 90 دلار در هر بشکه خواهد رسید که مهم ترین دلیل آن آغاز دور دوم تحریم های آمریکا از نوامبر/ آبان ماه امسال است که در نتیجه آن بسیاری از کشورها ملزم به عدم خرید نفت ایران خواهند بود، در مقابل آمریکا از شوک ناگهانی در عرضه نفت و افزایش قیمت آن بیمناک است و تنها راه حل در مقابل آمریکا این است که از عربستان سعودی بخواهد این شکاف موجود در عرضه را که به خاطر تحریم های ایران پدید خواهد آمد، پر کند.
در نهایت به احتمال زیاد، قیمت نفت در حدود 70 الی 80 دلار در هر بشکه ثابت باقی می ماند، این همان میانگین قیمتی است که از آوریل سال گذشته پس از درخواست ترامب مبنی بر تحت کنترل در آوردن قیمت ها تاکنون حفظ شده است.
منبع: TRT العربية/ مترجم: سعید زرمحمدی