افزایش شکاف در حزب الدعوه بعد از نشست مجمع عمومی حزب الدعوه

میدل ایست نیوز: حزب الدعوه عراق در 13 ژوئیه 2019 «نوری المالکی» را، که میان سال های 2006-2014 نخست وزیر عراق بود، در نشست مجمع عمومی خود در کربلا بار دیگر به دبیر کلی حزب برگزید.

او در بیانیه ای پس از انتخاب مجددش به هواداران خود وعده داد که «روند ساخت حزب الدعوه به عنوان یک نیروی اسلامی و سیاسی و نصیحتگری حکومت» را ادامه خواهد داد.

برگزاری نشست مجمع عمومی حزب در زمانی که حزب الدعوه از ریاست دولت عراق کنار گذاشته شده است این نشست را خاص می کند. بسیاری انتظار داشتند که در این شرایط، مجمع عمومی حزب الدعوه به بازنگری سیاسی گسترده دست زند و به بازبینی آیین نامه داخلی و رسیدگی به اختلافات درونی بسنده نکند.

«عباس الموسوی»، سخنگوی رسمی ائتلاف دولت قانون، که ریاست آن را هم نوری المالکی برعهده دارد، به «المانیتور» گفت که «در نشست مجمع عمومی به مسائل داخلی و خارجی هم پرداخته شده و استفاده از جوانان در شورای مرکزی حزب و روابط عراق با کشورهای همسایه و منطقه و تلاش برای ثبات سیاسی داخلی و منطقه ای از موضوعات مورد بحث در این نشست بوده است».

«محمود الهاشمی»، تحلیلگر سیاسی و دبیر دیده بان ملی رسانه در عراق، که برنامه های این نشست را زیر نظر داشته بر اهمیت این نشست در چارچوب تجربه سیاسی احزاب اسلام گرا در عراق تأکید کرد و گفت: «سرشت تجربه لیبرالی حکومت داری در عراق باعث شده که تاریخ جهادی این احزاب از یاد برود و آنها مجال اجرای اصولی که برایش مبارزه کردند را پیدا نکنند».

او از بیانیه پایانی این نشست انتقاد کرد که بیشتر انشانویسی بود و در آن نقطه ضعف های عملکرد حزب در مرحله گذشته مطرح نشد.

دست یافتن به آنچه در این نشست گذشته کار آسانی نیست. چون اکثر اعضای حزب در اظهار نظر رسانه ای احتیاط می کنند. «سامی العسکری» از سران حزب الدعوه به «المانیتور» گفت که در نشست مجمع عمومی حاضر نشده و برای همین دشوار می تواند از آنچه در گذشته سخنی بگوید. اظهار نظری که نشان دهنده خودداری از رسانه ای کردن جزئیات مسائل مورد بحث در حزب است.

«کمال الساعدی»، دیگر عضو حزب، هم بدون آنکه بخواهد وارد جزئیات شود به همین بسنده کرد که «این کنفرانس ثابت کرد که ایجاد شکاف در حزب الدعوه ممکن نیست».

او درباره اینکه آیا رهبر آینده حزب الدعوه بازگشت به ریاست دولت است یا نه، گفت که «بازگشت حزب به ریاست دولت ممکن است و این ربطی به خواسته های یک حزب ندارد بلکه به آنچه در مرحله آینده پیش می آید مربوط می شود».

اما نتیجه ای که الساعدی از این نشست گرفت با آنچه پس از این نشست رخ داد تفاوت بسیاری دارد. یک مقام نزدیک به حزب الدعوه که نخواست نامش فاش شود به «المانیتور» گفت: «از میان اعضای شورای مرکزی 8 نفر در اعتراض به آنچه سازوکار غیر قانونی انتخاب دبیر کل حزب خواندند حاضر به شرکت در این نشست نشدند». او افزود که پیش از این نشست توافق شده بود که انتخاب دبیر کل حزب به بعد موکول شود.

اگر این موضوع را اقدامی برای شکاف در حزب الدعوه بدانیم، اظهارات «حیدر العبادی» از سران حزب الدعوه و نخست وزیر سابق عراق، این احتمال را شدت می بخشد. او در روز 16 ژوئیه از «انقلاب در نشست مجمع عمومی حزب» سخن گفت و تأکید کرد که «نوری مالکی به تعهد مکتوب خود درباره عدم نامزدی برای دبیر کلی حزب» عمل نکرد.

با وجود این، به نظر «عباس عبود»، سردبیر روزنامه شبه رسمی «الصباح» عراق، حزب الدعوه همچنان اهمیت خود را حفظ کند چون «از قدیمی ترین و مهم ترین احزاب ایدئولوژیک در عراق و منطقه است».

عبود تأکید کرد که یکی از امتیازات حزب الدعوه خودداری از درگیر شدن در فعالیت های نظامی پس از 2003 و تعامل محتاطانه با واشنگتن بوده است.

او البته گفت که نقط ضعف بزرگ حزب خودداری از تجدید نظر در پروژه فکری و اسلامی اش و تمرکز بر مسائل داخلی حزب در نشست مجمع عمومی بوده است.

حزب الدعوه از مهم ترین احزاب شیعی عراق است که در اواخر دهه 1950 تأسیس شد. این حزب که میان سال های 2004-2018 ریاست دولت را در عراق به دست داشت عامل فساد گسترده در این کشور و بنیان گذار نظام سهمیه بندی دانسته می شود. عملکرد این حزب باعث پیدایش گروه تروریستی داعش در عراق و از دست رفتن حدود یک سوم خاک عراق به دست داعش شد.

با وجود تغییرات سیاسی و فکری ریشه ای در خاورمیانه و جهان حزب الدعوه همچنان به ایدئولوژی های چند دهه پیش خود پایبند است. موضوعی که تجدید نظر در این ایدئولوژی را حتمی می کند.