میدل ایست نیوز: نیروهای جامعه مدنی و گروه های تأثیرگذاری در سیاست خاورمیانه و شمال افریقا از زمان انقلاب های موسوم به «بهار عربی» در سال 2011 برای تغییر دموکراتیک و اصلاحات سازنده تلاش و مبارزه کرده اند. این تلاش ها و مبارزه از همان زمان با سرخوردگی و حتی شکست کامل مواجه شده است. بخشی از این وضعیت ناشی از اقدامات امارات متحده عربی برای ناکام گذاشتن این تلاش هاست.
همین روزها که در لیبی و سودان تلاش هایی برای تثبیت دموکراسی در جریان است ردپای امارات متحده عربی در دخالت در ماجرا و برهم زدن بازی به چشم می آید. علت این دخالت ها آن است که نظامی در منطقه که ساخته حاکمان نظامی سلطه طلب نباشد علاوه بر آنکه زیاده خواهی قدرت نرم ابوظبی را محدود می کند، ممکن است مطالبه تغییر را به داخل خود امارات هم بکشاند و وضعیت سیاسی کنونی آن را با خطر مواجه کند.
در زمان درگرفتن بهار عربی، بسیاری از ناظران و تحلیلگران جهان و گروه های مدافع تغییر در جهان عرب از این خیزش ها استقبال کردند اما امارات با ترس و تردید ناظر صحنه بود. به خصوص که معلوم شده بود این خیزش ها حالت دومینووار دارد. برای همین حکومت امارات در سال 2011 عملیات سرکوب سازماندهی شده فعالان و چهره های آکادمیک را که آنان نیز از لزوم تغییرات سخن می گفتند آغاز کرد. از مهم ترین چهره های بازداشت شده «ناصر بن غیث» را می توان نام آورد که حکم زندانی طولانی مدت برایش صادر شد.
برنامه های امارات برای انقلاب معکوس به فراتر از مرزهای این کشور کشیده می شود. وقتی «خلیفه حفتر» فرمانده گروه موسوم به «ارتش ملی لیبی» برنامه خود برای حمله به طرابلس و تحکیم قدرت خود در سرتاسر کشور لیبی را علنی کرد و در پی سرنگون کردن دولت وفاق ملی مورد حمایت سازمان ملل برآمده، کشوری که پشت حفتر ایستاد امارات بود.
ابوظبی هواپیماها و تجهیزات نظامی برای حفتر ارسال کرد و حفتر و نزدیکان سیاسی اش رسما از امارات تشکر کردند. حتی از این بالاتر هواپیماهای جنگی امارات مراکز مخالفان حفتر در شرق لیبی را بمباران کردند و این به حفتر اجازه داد که در قدرت خود را در شرق لیبی تحکیم کند. گفته شده که حفتر برای بمباران هوایی طرابلس هم از نیروی هوایی امارات استفاده کرده است. حمله ای که همه امیدها درباره برگزاری انتخابات در لیبی و پیشبرد روند سیاسی موفق در این کشور را نقش بر آب کرد. همزمان امارات نفت لیبی را با همکاری حفتر قاچاق کرد.
با وجود منع بین المللی سلاح در لیبی، این همکاری امارات خلاف قوانین بین المللی است. ضمن اینکه مانع از تبدیل لیبی به کشوری دموکراتیک و باثبات می شود. فراموش نکنیم که لیبی باثبات سرشار از نفت می تواند جذب کننده سرمایه های خارجی باشد و از در رقابت با امارات برآید. به خصوص که امارات منافع بسیار گسترده ای در افریقا برای خود تعریف کرده است و برای افزایش نفوذ خود در این منطقه تلاش بسیار می کند.
همزمان در سودان نیز که اعتراضات مردمی به سرنگونی «عمر البشیر» انجامید و شورای نظامی سودان در این کشور به قدرت رسید، ابوظبی فورا با صدور بیانیه ای حمایت خود از حکومت افراد نظامی در مرحله انتقالی را اعلام کرد. هیئت هایی از عربستان و امارات با چهره های اصلی شورای نظامی سودان در 13 آوریل دیدار کردند تا حمایت آنها از حکومت «عبدالفتاح البرهان» رئیس شورای نظامی را جلب کنند. اکنون با استعفای «صلاح قوش» رئیس سابق دستگاه امنیت سودان که نقش اصلی را در سرکوب تظاهرات ماه های گذشته در این کشور داشت، بی تردید امارات سراغ چهره های تازه ای می رود تا از آنها در حکومت پساانقلابی استفاده کند.
امارات با این حمایت خود از نظامیان در سودان می کوشد الگوی مصر را در این کشور نیز اجرا کند. در سال 2013 «عبدالفتاح السیسی» با حمایت امارات بر سر کار آمد و روابط خود را با این کشور شدت بخشید. او در حال حاضر مشغول پیشبردن برنامه خود برای تعدیل قانون اساسی با هدف تضمین ماندنش در قدرت تا سال 2030 است. کمک های چند میلیارد دلاری امارات به مصر باعث تحکیم حکومت مصر و جلوگیری از ایجاد هرگونه تحول دموکراتیک در این کشور می شود.
تونس از معدود مواردی است که روند تحویل دموکراتیک آن از دخالت های امارات جان سالم به در برده است. همواره از تونس به عنوان نمونه نسبتا موفق بهار عربی یاد می شود. برای همین ابوظبی نگران توانایی تونس در تأثیرگذاری بر دیگر تحول خواهی ها در منطقه است. برای همین امارات سیاست تضعیف حزب اسلام گرای «النهضه» و تقویت حزب سکولار «نداء تونس» که رئیس آن وزیر امور خارجه دولت معزول «زین العابدین بن علی» است را پیش گرفته است.
گفته شده که اماراتی ها به حزب «نداء تونس» وعده کمک های مالی کلان به شرط تکرار تجربه مصر در این کشور را داده اند. حتی «منصف المرزوقی» رئیس جمهور سابق تونس، امارات را به تلاش برای برهم زدن تثبیت دموکراسی در تونس و حمایت از نیروهای ارتجاعی متهم کرد. البته ضعیف بودن ارتش در تونس باعث شده که به آشوب کشیدن این کشور برای امارات کار آسانی نباشد.
با اینکه امارات تبلغیات گسترده ای کرده تا سیاست خارجی خود را سیاستی انسانی و غیرمداخله گر جا بزند، اما سیاست های این کشور به روشنی نشان می دهد که چنین نیست. در ابعاد جهانی نیز به مرور زمان تلاش های تبلیغاتی امارات با افزایش آگاهی درباره ریاکاری سیاسی این کشور در میان چهره های سیاسی و تحلیلگران و فعالان شدت می گیرد. مثلا در الجزایر و سودان تظاهرات کنندگان رسما و علنا علیه امارات شعار سر داده اند.
این آگاهی رو به افزایش درباره ریاکاری سیاسی امارات البته هنوز به باعث نشده که کشورهای غربی در رأس آنها امریکا و انگلستان در روابط مستحکم خود با امارات تجدید نظر کنند و در فروش سلاح به امارات محدودیت ایجاد کنند. لازم است که کشورهای غربی از این روابط برای فشار بر امارات جهت پایان دادن به سیاست دخالت در دیگر کشورها و پیش گرفتن سیاستی عاقلانه تر استفاده کنند.
